Lachwekkend: monarchie populairder door angst voor Trump

De logica is ongeveer als volgt: als Amerikanen een president kiezen die je niet mag – zoals Trump – dan zeg je als Nederlander: “Weet je wat? Geef mij dan maar Willem-Alexander op zijn speedboot.” Hoe gestoord moet je denkraam zijn om dát een overtuigend politiek standpunt te vinden?

Volgens RTL-opiniepeiler Gijs Rademaker is het dus een ‘rustig jaar’ geweest voor het koningshuis, en dat helpt. Maar hij voegt daar ook aan toe dat veel Nederlanders een president als alternatief blijkbaar eng vinden. Want stel je voor dat Nederland een gekozen staatshoofd zou krijgen, zoals... Donald Trump. Of weet ik veel, Boris Johnson, Poetin, de Hulk, of Sinterklaas.

En dus blijft men liever decennialang zitten met een staatshoofd dat niemand gekozen heeft, die vooral bekendstaat om dure vakantievilla’s, foute skitripjes tijdens lockdowns, en het met veel moeite oplezen van kabinetsstukjes zonder blozen.

Nederland: het land waar men liever voor altijd een koning accepteert waar je weinig tot niets aan hebt, dan vier jaar een president die je niet leuk vindt.

Ja, dat is ook nieuws: Willem-Alexander krabbelt omhoog in de peilingen. Vorig jaar vertrouwde 65% hem nog, nu is dat 71%. Máxima blijft nog steeds de populairste, met 75%. En kroonprinses Amalia? Die stijgt naar 71%. Al vindt een derde van Nederland haar nu al te afstandelijk. Ja, dat krijg je als je 24/7 wordt afgeschermd van het gewone volk en je opvoeding bestaat uit chique gala’s, militaire stages en buitenlandse privileges.

Maar geen zorgen: het volk slikt het, want... nou ja, Trump. En dát maakt alles blijkbaar goed.

Het mooiste van alles: ook een derde van de republikeinen viert vrolijk Koningsdag mee, aldus RTL. Want ja, als er een feestje is met biertjes, oranje tompoucen en kleedjesmarkten, dan schuiven ook de critici gewoon aan. En geef ze eens ongelijk. Maar dat maakt het koningshuis natuurlijk nog geen goed idee.

Laat je niet foppen: het feit dat mensen het leuk vinden om in oranje pruiken over een springkussen te tuimelen, is géén bewijs dat erfelijke macht een goed systeem is. Het zegt alleen dat Nederlanders van feestjes houden. Gelukkig maar.

Er is dus een meerderheid die zegt: liever een koning dan een president. Maar waar is die keuze echt op gebaseerd? Op inhoud? Op democratisch principe? Op het idee dat het staatshoofd het volk moet vertegenwoordigen?

Nee. Op angst. Angst voor iets wat zich aan de andere kant van de oceaan afspeelt. Angst voor een karikatuur. Alsof wij in Nederland überhaupt het Amerikaanse systeem zouden overnemen. Alsof wij ooit iemand als Trump of Biden op het bordes zouden zetten.

Dit ‘Trump-effect’ is geen teken van wijsheid of politieke stabiliteit. Het is een collectieve kortsluiting. Mensen verkiezen erfelijke macht boven democratische verantwoordelijkheid – omdat ze banger zijn voor een gekozen leider dan voor iemand die gewoon op z'n achttiende al weet dat hij of zij het ooit "gewoon wordt".

We hebben een koning die miljoenen kost, nul politieke macht heeft (tenzij het kabinet het hem opdraagt), en functioneert als een soort staatsmascotte. En toch blijven we hem omarmen omdat het alternatief zou kunnen tegenvallen?

Dat is geen monarchie uit overtuiging. Dat is monarchie uit angst en gemakzucht. En dat, beste lezer, is geen basis voor een gezonde democratie.

Misschien tijd om bij de volgende peiling de vraag eens anders te stellen: wilt u een koning omdat u hem steunt, of omdat u bang bent voor iemand als Trump? En als het antwoord dat laatste is, dan is het hoog tijd voor een goed gesprek met de spiegel.