D66: De doodlopende derde weg

De beste indicatie is de grootte van D66. Hun grote overwinning bij de recente gemeenteraadsverkiezingen spreekt vooral boekdelen over andere partijen. Wat zegt deze uitslag over de staat van ons politieke landschap en wat is de morele basis van D66? 

De winst van D66 geeft aan dat andere partijen die van origine ideologisch zijn hebben gefaald. Het CDA verloor licht maar had al weinig om te verliezen. De populairste verklaring voor deze uitslag, herkauwd door vele commentatoren, is dat de verkiezingen een referendum waren voor het het huidige kabinet. 

Er zit een kern van waarheid in, maar deze analyse gaat voorbij aan een diepere ontwikkeling die nog tot volle wasdom moet komen. De mensen in het land hebben een grens bereikt, het kookpunt is nabij. Het waren de Pvda en de VVD die de toorn van de kiezer voor hun principeloze politiek hebben geoogst. Die veelbesproken ''kloof tussen de burger en de politiek'' is veranderd in een oceaan van onzekerheid. Vlaggeschip Nederland wankelt en de burgers moeten allemaal de loopplank op, hoe productiever je bent, des te eerder aan de beurt. 

De Nederlander is terecht het vertrouwen in politici kwijtgeraakt die liegen als gewoonte en de waarheid spreken bij uitzondering. Waar zijn die intellectuelen die een fatsoenlijk debat over fundamentele politieke kwesties houden? Ze zijn op één hand te tellen. Dat verklaart meteen waarom de mensen de publieke omroep zat zijn wanneer deze diezelfde uitgerangeerde figuren blijft uitnodigen om hun huidige project te pluggen.  

Experts die aan tafel komen zijn vaak gelieerd aan de Telderstichting of Wiardi Beckman en dan krijgen we alsnog politieke propaganda voorgeschoteld. Wanneer je in de val zit en niemand je een uitweg biedt is de keuze voor D66 bij gemeentelijke verkiezingen te begrijpen. 

Er was ooit een bestaansrecht voor D66 zo vlak na de oprichting. Maar na het inleveren van de kroonjuwelen is de partij een de facto surrogaat-partij waar het Nederlands beleid betreft. De beste punten van de partij, anti-monarchisme, secularisme en bestuurlijke vernieuwing zijn weggevaagd in de storm van compromissen.

D66 is Pvda-light op sociaal gebied en Vvd-light op economisch gebied. Ze zijn  economisch minder links dan de Pvda en beschermen beter dan de VVD persoonlijke vrijheden. Op momenten dat beide partijen op die gebieden steken laten vallen zal D66 een redelijk alternatief zijn. 

De Schizofrenie van de partij wordt duidelijk in de toelichting op de vierde van de vijf ''richtingswijzers'' die het D66 beleid inspireren, ''Beloon prestaties en deel de welvaart''

Dit klinkt geweldig! Maar dan....

De methode van D66 om deze inherente contradicties te vertalen naar beleid heet  pragmatisme. Het centrale uitgangspunt van pragmatici is dat hetgeen dat ''werkt'' ook goed is. Deze analyse is juist in een bepaald opzicht, theorie en praktijk staan niet los van elkaar. Iets kan niet in theorie goed zijn maar in de praktijk niet. Deze methode valt of staat dus met wat men beschouwt als ''werken'' van beleid. 

Gegeven de uitgangspunten van D66 kan ''werken'' staan voor het  belastingen verlagen met als resultaat meer economische groei. Ook het geven van voedselbonnen aan arme mensen kan ''werken'', namelijk eten garanderen voor mensen. Alles valt of staat dus met de standaard die je hanteert. D66 kent op binnenlands terrein geen standaard, ze kijken hoe de wind staat en ze schieten daarom met enige regelmaat raak. In economische zin streeft de partij naar een zogenaamde ''derde weg'', geen kapitalisme of communisme maar het redelijke midden. Dit maakt dat de partij geen fundamentele vooruitgang kan bewerkstelligen, ze kunnen enkel op de winkel passen zonder al te veel schade en of winst.

Het land waarin de compromis-partij wint verkeert in een staat van onzekerheid. Als we de blik op Europa richten zien we dat de partij een andere toon kiest, met alle negatieve gevolgen van dien. 

Het grootste gevaar van een machtige D66 dreigt namelijk op korte termijn niet in Nederland maar in Europa. D66 denkt dat de huidige Europese Unie ''werkt'', hun standaard is het nastreven van federalisering. Dat maakt de partij principieel waar het op Europa aankomt. Over de koers van dat nieuwe Europa weet men niet het fijne, maar verdere eenwording is hun hoofddoel.  

Dit is het moment voor een nieuwe rechtse beweging zonder de smet van de moreel uitverkochte Vvd op het blazoen. Deze beweging richting een ''Thatcheriaanse lente'' heeft tijd nodig, maar tijd wordt ons niet gegeven. Een vergelijkbare overwinning van D66 bij de Europese verkiezingen zal het land een significante duw geven in de verkeerde richting. De partij die bestaat bij de gratie van het falen van andere partijen zal niet aarzelen soevereiniteit te in te leveren voor prestige. De partij ziet namelijk geen nationaal belang en dat kunnen we ons niet veroorloven. Hoewel de meeste plannen van D66 niet sympathiek klinken, zullen ze zonder de juiste grondslag geen voorspoed brengen, omdat zij geen morele verdediging kunnen bieden tegen alle andere, meer ideologisch onderlegde tegenstanders. Waar twee bewegingen elkaar bevechten zal de meest consequente winnen. De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens maar zonder de juiste principes loopt deze derde weg dood.  

Kandidaat(3) op de lijst voor Artikel 50 bij de aanstaande Europese verkiezingen.