CDA-terriër Omtzigt wil doofpot wapengiften aan Syrische rebellenclubjes openbreken: 'Ook bij jihadisten?'
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt maakt zich grote zorgen om de giften die Nederland heeft gedaan aan Syrische rebellenclubs. Er is niet alleen geld gestuurd, maar ook goederen in natura. Nu de burgeroorlog in dat land op z'n eind loopt wordt het tijd voor een grondige evaluatie. Alleen: Nederland maakt dat zelf onmogelijk. Alle leveranties van goederen zijn tot staatsgeheim verklaard en daarmee worden onderzoeken gefrustreerd. Vandaar dat Omtzigt met collega Martijn van Helvert een hele lijst aan Kamervragen aan Blok en Rutte stuurt, met de vriendelijke vraag die nog begin september te beantwoorden.
Hij is weer bezig: CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Of hij nu in de coalitie of oppositie zit, de taak van een volksvertegenwoordiger is nu eenmaal het controleren van de regering. Dus ook regeringen die (deels) een CDA-kleur hebben. Wat betreft de afwikkeling van de situatie in Syrië - waar ooit verschillende rebellengroepen actief waren die Assad moesten verslaan, of althans: in de beleving van Europese landen - ligt er een uitgelezen dossier om de regering eens goed de duimschroeven aan te draaien.
Want alhoewel in 2011-2012 het allemaal nog overzichtelijk leek, is in de jaren erna het strijdtoneel grondig veranderd. Niet alleen wat betreft de beheerste gebieden, maar ook het karakter van rebellengroeperingen. Velen van hen zijn veranderd in jihadistische bolwerken, en daarmee zijn giften van de Nederlandse overheid - verleend vanaf 2015 - mogelijk in foute handen terechtgekomen.
Controleren kunnen we dat echter niet, want alle overdrachtsbewijzen zijn tot staatsgeheim verklaard, en dus is zelfs voor de Tweede Kamer niet duidelijk wie precies wat ontvangen heeft van het toenmalige kabinet-Rutte II. Omtzigt probeert nu om duidelijkheid aan te brengen, met een spervuur aan Kamervragen:
1
Herinnert u zich dat u op 22 maart 2018 aan de Kamer schreef dat in het relatief stabiele zuiden van Syrië het steunprogramma aan de rebellen wordt voortgezet? 1)2
Herinnert u zich dat u in juli aan de Kamer schreef: “Eind maart 2018 waren alle leveringen in Zuid-Syrië reeds afgerond, op één levering na die is aangehouden (het gaat om een veldhospitaal). Voor het veldhospitaal wordt een passende bestemming gezocht. Met het stopzetten van het NLA programma in Noord-Syrië, zoals vermeld in de kamerbrief van 14 maart jl. (zie antwoord op vraag 8), is daarmee het gehele NLA-programma in Syrië beëindigd”?3
Wanneer is het besluit genomen om het NLA-programma in Zuid-Syrië te beëindigen en waarom is de Kamer daarover niet geïnformeerd?4
Wat was de aanleiding om het NLA-programma in Zuid-Syrië te beëindigen?5
Wie heeft de externe evaluatie van het NLA-programma in het tijdvak november 2016 -januari 2017 uitgevoerd?6
Was de organisatie die de externe evaluatie uitvoerde onderdeel van de Rijksdienst?7
Hadden alle personen die de externe evaluatie uitvoerde toestemming en ‘clearance’ van de diensten om staatsgeheime documenten in te zien?8
Hadden de personen die de evaluatie uitvoeren de beschikking over de overdrachtsbewijzen?9
Op welk moment zijn de overdrachtsbewijzen van NLA aan de Syrische rebellen voor het eerst aangemerkt als staatgeheim en welke kwalificatie hebben zij op dit moment?10
Wie heeft de overdrachtsbewijzen aangemerkt als staatsgeheim?11
Kunt u de overdrachtsbewijzen ter inzage leggen bij de Tweede Kamer?12
Kunt u de stukken van het onderzoek (inclusief de conclusies) die geen staatsgeheimen bevatten, openbaar maken?13
Kunt u de volledige stukken van het onderzoek aan de Kamer doen toekomen?14
Welke doorlopende monitoring is uitgevoerd door het ministerie en kunt u die aan de Kamer doen toekomen?15
Wat is de onderzoeksvraag van de onafhankelijke evaluatiedienst van het ministerie van Buitenlandse Zaken (IOB), die een onderzoek doet naar de monitoring van de Nederlandse programma’s in Syrië waaronder NLA?16
Wordt in dat onderzoek ook meegenomen of a. Wapens in de handen van jihadisten terecht gekomen zijn? b. Of Nederland binnen het internationaal recht gehandeld heeft? En c. Of de 22 groepen die Nederland uitgerust heeft, zich schuldig gemaakt hebben aan oorlogsmisdaden of andere misdaden?17
Heeft de Nederlandse regering op enig moment geloofwaardige indicaties gehad dat zaken die geleverd zijn aan strijdende groepen in Syrië in handen gekomen zijn van extremisten?18
Wanneer heeft de Auditdienst Rijk (ADR) opdracht gekregen om onderzoek te doen naar het NLA-programma van Nederland in Syrië?19
Wat is de onderzoeksvraag van de ADR?20
Waarom heeft de regering nu al vier onderzoeken (of monitoring) naar haar eigen handelen opgestart over het uitrusten van de Syrische oppositie tijdens de Syrische oorlog en bij geen van de onderzoeken de Kamer de mogelijkheid geboden input te leveren over de vraagstelling?21
Welk onderzoek zou de Kamer zelf kunnen opstarten naar het leveren van voertuigen, uitrusting en andere zaken door de Nederlandse regering aan de Syrische rebellen, nu de regering de stukken geheim houdt en vooral zelf geheime en vertrouwelijke onderzoeken laat uitvoeren?22
Staat een van de 23 groeperingen waaraan uitrusting geleverd is op een internationale terroristenlijst? Of heeft een van de groeperingen daar enig moment op gestaan?23
Zijn de personen met een Nederlandse nationaliteit die hebben gevochten voor een van de 23 groeperingen die door Nederland zijn uitgerust, strafbaar?24
Kunt u vraag 32 van Kamerstuk 29924, nr. 168 precies en afzonderlijk beantwoorden, aangezien dat de eerste keer niet gedaan is? De vraag luidt: “Zijn er aanwijzingen voor directe dan wel indirecte steun van Turkije aan ISIS, Tahrir al-Sham of andere jihadistische organisaties in Syrië? Zo ja, welke? Zo nee, bent u bereid tot onderzoek?25
Is er op enig moment intern of extern advies gevraagd en/of gekregen over de leveranties aan gewapende groepen in Syrië? Kunt u aangeven welke adviezen er zijn en die aan de Kamer doen toekomen?26.
Welke andere leveranties zijn er gedaan door Nederland, vanuit Nederland of via Nederland aan gewapende groepen in Syrië? (Inclusief geld, uitrusting, wapens) Kunt u een precies overzicht geven van de goederen die door, uit of via Nederland naar strijdende groepen gegaan zijn en daarvan een lijst aan de Kamer doen toekomen?27
Kunt u deze vragen een voor een en binnen drie weken beantwoorden?
We gaan zien of dat laatste gaat lukken met dit kabinet...
