Campagne 2011: drie uitdagingen voor Rutte

Het kabinet Rutte-I is goed uit de startblokken gekomen. Een potentieel lastig debat over de regeringsverklaring werd door Rutte met gemak overleefd. In tegenstelling tot het vorige kabinet, dat eerst eens honderd dagen op reis ging voor het voorzichtig een teentje in het Haagse water stak, is Ruttes regeringsploeg ook meteen energiek van start gegaan. Vooral de staatssecretarissen onderscheidden zich daarbij positief. Ben Knapen zegde de profiteurs in de OS-sector de wacht aan, DDS own Halbe Zijlstra schrapte de onzinnige bouwplannen voor een Nationaal Historisch Museum en Fred Teeven maakte duidelijk aan verdere misstanden in de TBS-sector geen behoefte te hebben. Allemaal prima uiteraard.

Toch doemt er begin volgend jaar al meteen een klip van formaat op voor Rutte-I: de Provinciale Staten verkiezingen. Deze verkiezingen zullen door de gedoogcoalitie ruimschoots gewonnen moeten worden om zich de rest van de regeerperiode de linkse oppositie in de Eerste Kamer van het lijf te kunnen houden. De peilingen geven de coalitie momenteel een comfortabele voorsprong - De Hond geeft de coalitie 81 zetels, bij de Politieke Barometer staan de drie partijen samen zelfs op 84 zetels. De eerste uitdaging zal dus zijn die voorsprong vast te houden en uit te bouwen. Gezien de chaotische staat van de linkse oppositie (wel/geen blokvorming, partijen die elkaar onderling uitsluiten) moet dat zeker te doen zijn.

Maar daarmee is Rutte er nog niet.

Om de onderlinge rust in zijn coalitie te bewaren, zal het uiteindelijke verkiezingsresultaat aan nog twee andere voorwaarden moeten voldoen. Allereerst moet het verlies voor het CDA beperkt blijven. De linkse tegenstanders van samenwerking binnen die partij zullen een tegenvallend resultaat voor de christendemocraten immers aangrijpen om onmiddellijk de stekker uit het kabinet te trekken. De peilingen laten een voorzichtig opgaande lijn zien voor de club van Verhagen. Een minimaal verlies of zelfs een kleine winst ten opzichte van juni moet dus mogelijk zijn - maar zeker is het nog niet. Rutte zal het CDA in de aanloop naar volgend voorjaar dus een paar kleine publicitaire succesjes moeten gunnen om ervoor te zorgen dat de virtuele winst in de peilingen ook daadwerkelijk in harde stemmen wordt omgezet.

Hij mag echter ook weer niet teveel weggeven. Als hij het CDA een te prominente rol gunt, loopt hij immers het risico dat VVD-stemmers overstappen naar de christendemocraten, zodat niet zijn eigen partij maar de PVV de grootste wordt. Ook in dat geval zal de linkse oppositie binnen en buiten het CDA de uitslag namelijk neerzetten als een nederlaag voor de idee van rechtse samenwerking: "Zie je wel, samenwerken met ze maakt ze alleen maar sterker. Alleen een cordon sanitaire kan ons nog behoeden voor een premier Wilders!"

Aan Rutte de taak al deze uitdagingen het hoofd te bieden. Wil hij de ton met alle kanten springende kikkers met succes over de eindstreep brengen, dan weet hij wat hem te doen staat: iedereen moet winnen en iedereen moet een prijs krijgen - vooral het CDA.