'Austerity'? Niet voor overheden!

Het verhaal gaat dat sinds het uitbreken van de crisis overheden flink hebben bezuinigd. Maar klopt dat wel?

Nu is het onmiskenbaar waar dat in de zuidelijke periferie van het vasteland van Europa de bevolking de prijs heeft betaald van te roekeloze bankiers en regeringen. De bevolking daar heeft wèl bezuinigd, en hoe! Tot soms wel dertig procent gingen de lonen naar beneden. Niet geleidelijk, maar inééns: pats boem! Met alle (koopkracht) gevolgen van dien: massale werkloosheid, armoede, vraaguitval en deflatie.

Maar hoe zit het eigenlijk met de overheden zelf? Hebben die wel een bezuinigingsduit in het zakje gedaan? Nou nee, niet echt, zoals blijkt uit onderstaande grafiek, nota bene van de Europese Commissie zelf:

Zoals u ziet hebben vrijwel alle landen, op Roemenië na, in 2013 vrijwel hetzelfde of significant méér uitgegeven als in referentiejaar 2007. Van bezuinigen door de overheden zelf is dus geen sprake geweest. Vooral opvallend daarbij is, dat de zogenaamde 'programma-landen', dat zijn de landen die met Europees belastinggeld overeind gehouden worden, allemaal méér tot véél meer hebben uitgegeven: Portugal, Spanje, Ierland en zelfs Griekenland hebben dus niets bezuinigd! Sterker, samen met België, Denemarken, Finland, Frankrijk en Slovenië spannen de Grieken de kroon. Waar zijn we eigenlijk mee bezig, Brussel?

In een stuk op Bloomberg View, afgelopen dinsdag, kenschetste de in Berlijn woonachtige Russische schrijver Leonid Bershidsky, de veel bepleite 'austerity' dan ook als een mythe. Dat de regeringen van de EU-28 weinig hebben gedaan blijkt ook uit onderstaande grafiek, waarin het overheidsdeel als percentage van het totale BBP wordt getoond:

We zien dat met name Frankrijk he-le-gaar niets doet om zijn overheidsfinanciën op orde te brengen. Het land is onbetwist koploper, samen met de Denen, als het gaat om overspending door de overheid. Maar ook Nederland komt er niet best vanaf. Weliswaar zijn de uitgaven ten opzichte van 2009 iets teruggelopen, maar we zitten nog altijd ruim boven het niveau van 2007, alle mooie woorden van Rutte c.s. ten spijt.

Wat is de economische rechtvaardiging voor Europese overheden om almaar meer uit te geven? Wanneer dringt het inzicht door dat stijgende overheidsuitgaven niet leiden tot economische groei, maar louter tot een grotere overheidsschuld? Waarom pakken de Europese overheden zichzelf niet eens bij de lurven en gaan ze echt hervormen en bezuinigen in plaats van de lasten van burgers en bedrijven te verzwaren, waar ook met name Rutte en companen een handje van hebben?

Ik hoor op sociale media vaak de verzuchting 'elk volk krijgt de regering die het verdient', maar daar ben ik het helegaar niet mee eens! U en ik verdienen die regering helemaal niet, wij verdienen een regering die opkomt voor het belang van haar burgers. Het toont slechts aan dat het huidige democratisch bestel niet functioneert. Dat functioneert voor geen meter. Hoe kan het zijn dat twee politieke partijen, die al vanaf de start lopen te rommelen, die -volgens alle peilbureau's- al vanaf de start een absolute minderheid van de wil van de Nederlandse kiezer vertegenwoordigen, die drie gedoogpartijen nodig hebben om de wettelijke brokstukken van hun wanbeleid door de senaat te loodsen, dat die twee partijen hier in dit land de dienst uitmaken? Ook op locaal niveau met burgervaders als Aleid Wolfsen en Jozias -'er is niets gebeurd'- van Aartsen? En ze laten zich het belastinggeld goed smaken op het pluche, niet alleen hier, maar overal in de EU. Kijkt u maar even naar onderstaande grafiek. Deze laat de procentuele overschrijding van de gemiddelde overheidssalarissen zien in vergelijking met de gemiddelde salarissen in de marktsector:

© prof. Steve H. Hanke

De Italiaanse ambtenaren spannen duidelijk de kroon, maar Nederland doet het in de middenmoot ook niet slecht. Opvallend is ook dat niet-euro land Noorwegen de rij sluit. In elk geval is het dus een fabeltje dat de overheden niet kunnen besparen op zichzelf: hun salarissen liggen ruim boven het gemiddelde van de marktsector. In plaats daarvan betaalt de middenklasseburger en het MKB de prijs. Belasting op belasting wordt er doorgedrukt (vergeet niet dat ons volgend jaar ook nog een lastenverzwaringspakket wacht van 7 miljard euro); krediet wordt er niet meer verleend en de banken klagen over hun marges op hun hypotheekrentes, terwijl ze op tien-jaars hypotheken 4,3 procent in rekening brengen, en zij dat geld zelf interbancair inkopen voor 0,005%. Hoezo te weinig marge? Het is werkelijk te gek voor woorden.

Wie wel profiteren van de EU zijn de grootbedrijven en de banken zelf. Ik zeg het niet graag, maar het crisismanagement van Brussel is een klap in het gezicht van de werkende middenklasse en het middelgrote bedrijfsleven. En dat beleid heeft onze regering overgenomen, doordat onze volksvertegenwoordiging destijds zonder morren accoord is gegaan met het Stabiliteits- en Groei (?) Pact en alle daaruit voortvloeiende bindende (leest u mee, meneer Rutte?) economische voorwaarden en condities. Onze overheid verzint de ene na de andere belasting en verwondert zich er vervolgens over dat consumenten de hand op de knip houden en geen vertrouwen hebben in de toekomst.

Rutte en zijn maten willen banen scheppen, zo zei hij van de week nog na het 'kasteeloverleg' te Diepenheim. Ik schreef toen: waar, wanneer en hoe dan? Met het afbraakbeleid van lastenverzwaring schept geen enkele regering banen, maar vernietigt die juist. Hierboven heb ik aangegeven dat er wel degelijk volop ruimte is om iets te doen aan de uitgaven van de collectieve sector. Wanneer gaan jullie er aan beginnen, dames en heren van het kabinet?

Hier vindt u een overzicht van mijn columns en u kunt mij hier volgen op Twitter.