Arbeidsmigratie als fata morgana
Ewald Engelen, bijzonder hoogleraar etnisch ondernemerschap aan de Universiteit van Amsterdam, en van origine filosoof, vandaag in zijn oratie over immigratie:
Migranten leveren Nederland uiteindelijk meer op dan dat ze kosten. Nu is dat misschien nog niet zo, maar als de tweede en de derde generatie volledig deelnemen aan de samenleving wel.
Dat is nog eens goed nieuws! Maar hoe zit het dan met die sombere berekeningen en rapporten, eerst van het Centraal Planbureau (CPB), later van Elsevier en recent nog van onderzoeksbureau Nyfer?
Volgens Engelen is het veel te vroeg voor zo'n berekening [die van Nyfer]:
Doe het in 2020 nog eens, als de tweede generatie het topje van haar verdiencapaciteit heeft bereikt en de derde generatie zich warm loopt voor haar eigen arbeidscarrière. We moeten het leven van onze migranten wel heel zuur maken, wil het saldo dan niet positief zijn.
Argumenten voor dit optimisme ontbreken. Wat we over die tweede generatie weten stemt somber: hoge schooluitval, lage arbeidsparticipatie. Nyfer zag daar zelfs aanleiding in om de prognose van het CPB, waarin de tweede generatie de achterstand van de eerste generatie voor de helft zal inlopen, nog neerwaarts bij te stellen. Het CPB was verder heel optimistisch over de derde generatie, want daarvan werd in de berekeningen aangenomen dat die de achterstand helemaal zal inlopen. Maar dat kon niet verhinderen dat de budgettaire effecten voor alle generaties bij elkaar in de CPB-studie negatief uitpakten. Engelen heeft nog een pijl op zijn boog, en dat is niet verrassend gezien zijn leeropdracht het etnisch ondernemerschap:
Volgens Engelen leveren allochtone ondernemers een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse samenleving. Hij wijst erop dat het aantal immigranten met een eigen bedrijf de afgelopen jaren sterk is gestegen. Turkse Nederlanders zijn zelfs vaker ondernemer dan autochtonen.
Nou, is het natuurlijk prima dat betrokkenen door het runnen van een zaak hun eigen broek ophouden en niet van een uitkering leven. Het ontplooien van economische activiteit kan je een bijdrage aan de samenleving noemen, maar wordt de oorspronkelijke bevolking daar ook beter van? Het antwoord op die vraag hangt vooral af van de budgettaire effecten van dat ondernemerschap. Misschien vallen die positief uit, maar misschien ook niet. Dat moet Engelen eerst maar eens boven tafel krijgen. En als het resultaat al positief zou zijn dan betekent dat nog niet dat dit voldoende compensatie biedt voor al die andere migranten die laagbetaald werk doen of van een uitkering leven. Integendeel, de berekeningen van het CPB, Elsevier en Nyfer wijzen uit dat dit niet het geval is. Engelen ziet het helemaal zitten met de arbeidsmigratie, en zijn betoog mondt uit in de volgende dreigende uitspraak:
Wie de demografische feiten kent, weet dat binnen vijftien jaar een mondiale wedren om Afrikaanse en Arabische geboorteoverschotten zal ontbranden. Nederland kan daarin niet achterblijven en zal er dus voor moeten zorgen aantrekkelijk te blijven, ook voor islamitische migranten.
Nog afgezien van de vraag of we hier nog meer inwoners willen dan de bijna 17 miljoen die we al hebben, lijkt mij dit een twijfelachtig beleidsadvies. Van laaggeschoolden zullen we het niet moeten hebben, want die kosten alleen maar geld. Kennismigranten moeten we dus hebben. Maar waar vandaan? India en China, OK. Maar de Arabische wereld? Die staat niet echt bekend om de kwaliteit van zijn hoger onderwijs. En of Afrika bezuiden de Sahara het wat dat betreft zoveel beter doet staat nog te bezien. Selectiviteit blijft geboden bij het toelaten van arbeidsmigranten. Het is zelfs de vraag of de huidige regelingen voor kennismigranten niet te soepel zijn, waardoor ook matig gekwalificeerden binnen kunnen komen. En als we dan toch meer migranten toelaten uit de regios die Engelen noemt, zullen die dan anders dan degenen die hen voorgingen soepel integreren in de Nederlandse samenleving? Ewald Engelen heeft weinig oog voor de negatieve aspecten van de migratie naar dit deel van de wereld. Misschien moet hij eerst het boek van Thilo Sarrazin maar eens lezen.
