ABN Amro naar de beurs: Verlies nemen of liquiditeitsgat vullen?

Nou, de kogel is door de kerk: staatsbank ABN Amro gaat over minimaal één jaar in drie tranches naar de effectenbeurs. Dat was de uitkomst van het kabinetsberaad over de herstructurering van de Nederlandse financiële sector, zo liet minister van Financiën, Jeroen Dijsselbloem, ons vanmiddag tijdens een persconferentie weten in een toelichting op dat besluit.

Op zich is dit niks nieuws, immers, het was altijd de bedoeling dat ABN Amro weer verkocht zou worden en een beursgang was daarbij steeds één van de opties. Toch blijven er ná de toelichting van minister Dijsselbloem enkele vragen onbeantwoord. Ik noem er een paar.

Om te beginnen bleef onduidelijk waarom de bank juist nu naar de beurs gebracht moet worden. Dijsselbloem had het over 'marktomstandigheden' en 'kapitaaleisen'; over 'herstructurering', 'afsplitsing zakenbank' en 'timing'. Maar hoe dan ook, zeker is dat de Nederlandse belastingbetaler fors, maar dan ook zeer fors de klos is. Want ga maar na: de bank is in 2008 aangekocht voor een bedrag van € 12,8 miljard waarna er door de Nederlandse staat nog eens voor € 8,86 miljard in geïnvesteerd is. Voornamelijk via directe recaps (€ 4,3 miljard) en omzetting leningen in aandelenkapitaal (€ 3,15 mrd). Daarnaast werd tegelijkertijd verzekeringsbedrijf ASR aangekocht voor € 4 miljard, werd Fortis Corporate Insurance voor € 350 miljoen verkocht en werd uit hoofde van het consortium RFS nog eens ruim € 2,6 mrd betaald, waardoor het totale kostenplaatje uitkomt op ruim € 27,9 miljard. De opbrengst van de beursgang wordt geschat op € 15 miljard (onduidelijk bleef of dat vóór of ná kosten is) en dan moeten de marktomstandigheden nog meezitten. Dus de belastingbetaler legt op de deal circa € 12.955 miljoen toe. Dit is dus inclusief de verzekeringspoot ASR, waarin de staat € 3,6 miljard geïnvesteerd heeft.

Vraag is dan: waarom dat enorme verlies nemen? En vooral: waarom juist nu? Het antwoord op die vraag wordt door Dijsselbloem gegeven in de begeleidende brief aan de kamer van vandaag. Leest u hier de brief rustig zelf even door.

Ten aanzien van de toekomstplannen omtrent ABN Amro, ASR en SNS Reaal heeft het kabinet ook een document opgesteld. U kunt dat hier downloaden. Hierin schrijft minister Dijsselbloem (pagina 20), dat de consequenties voor de rijksbegroting lastig te geven zijn. Immers, door de opbrengst daalt volgens de minister de staatsschuld (en dus de rentekosten), anderzijds loopt de staat toekomstige dividenden mis. De minister:

De minister gaat er dus van uit dat de gehele eventuele opbrengst aangewend gaat worden ter verlaging van de staatsschuld, die intussen op ruim € 431 miljard staat. Nu weet ik niet wat de gemiddelde rentevoet van de uitstaande staatsleningen is, maar veel meer dan 2 procent per jaar zal het niet zijn, gelet op de rentes van de afgelopen jaren. Dat betekent dat een verlaging met € 15 miljard ongeveer 300 miljoen aan rente scheelt. Maar de staat beurt per jaar circa € 400 miljoen aan dividend van ABN Amro, ruim € 100 miljoen meer! Kan minister Dijsselbloem mij uitleggen waarom we een definitief boekverlies moeten nemen op de beoogde beursgang én tegelijkertijd genoegen moeten nemen met een fors jaarlijks verlies aan contanten? Dat verhaal over staatsschuldverlaging om kosten te drukken lijkt dus een kletsverhaal of zit er soms een addertje onder het gras? Ik citeer de minister weer:

Maar wat blijkt? Het addertje bestaat eruit dat de overname van de bank en de daarna gedane investeringen zijn gefinancierd met schulden. Dat geld had Nederland helemaal niet, maar dat heeft ze moeten lenen op de kapitaalmarkt. En volgens de minister kost dat jaarlijks circa € 1 miljard aan rente! Oef, dan heeft de minister destijds dus tegen 3,33% moeten lenen. Volgens de minister 'verdienen' we dus zo'n € 600 miljoen aan rente (€ 1 miljard minder kosten - € 400 mln minder opbrengsten). We hoeven dus minder uit te geven, dat is de 'winst'. Ander vraagje is of de recap van € 4 mrd al volledig afgefinancierd is, want volgens de brief van Dijsselbloem is pas € 1,3 miljard gestort. Wordt dat verschil (€ 2,7 miljard) afgetrokken van de verwachte opbrengst of is het al ingegalculeerd?

Maar het wordt nog mooier. Want wat blijkt verder? Volgens de minister vallen 'crisismaatregelen' onder Begrotingsregel 24, die stelt dat de kosten en opbrengsten van maatregelen genomen met het oog op de financiële stabiliteit van de eurozone niet relevant zijn voor het uitgavenkader.' Ja, zo kan ik het ook!

Wie de brief van de minister aan de Kamer over de kabinetsvisie op de Nederlandse bankensector leest, kan maar één conclusie trekken: wij draaien straks mede op voor de (gigantische) verliezen van de banken in vak Zuid en Frankrijk. U denkt dat ik overdrijf? Lees die 'visie' (zie link hierboven).

Dit alles kan maar één ding betekenen: Jeroen heeft poen nodig. De staat heeft liquiditeiten nodig om aan haar renteverplichtingen, aflossingen en overige uitgaven te voldoen.

Welke die uitgaven zijn laat zich raden. De Nederlandse staat wil fors investeren (meer dan € 3 miljard) in windmolenparken, terwijl we weten dat die slechts op subsidie draaien. De Nederlandse staat staat voor tientallen miljarden garant voor zwakke eurolanden (en buitenlandse banken) en zal liquiditeiten moeten hebben om eventuele claims uit te betalen. De Nederlandse staat is langlopende verplichtingen aangegaan via allerlei subsidiestromen aan allerlei instanties en die moeten betaald worden. Daarvoor komen die liquiditeiten dus goed te pas, want de staatsschuld zal al onevenredig zwaar toenemen de komende jaren door de internationale verplichtingen uit hoofde van de op te tuigen Europese Banken Unie, inclusief het daarbij horende Europees Depositogarantiestelsel (DGS), Europees Resolutie Mechanisme (een afwikkelfonds voor de rotte Zuid-Europese banken) en de verplichtingen uit hoofde van de tijdelijke (EFSF) en permanente (ESM) Europese 'noodfondsen'. Oh wacht, begrotingsregel 24 geldt dan. Deze verplichtingen vallen buiten het 'uitgavenkader'. Maar ze zijn er wel en dienen betaald te worden uit belastingopbrengsten. Of niet soms, meneer Dijsselbloem?

Maar, zo waarschuw ik nu alvast onze brave parlementsleden, vooral ter linkerzijde van het politieke spectrum, dat geld voor dat DGS is er helemaal niet. Onze eigen grote drie hadden nog niet eens voldoende vrije liquiditeiten om dreumes SNS te 'redden'. Er was onvoldoende geld om de spaarders tot een ton te vrijwaren! En u gelooft dat er straks wel geld is voor een Europees depositogarantiestelsel? Met de mega verliezen die ons te wachten staan als de werkelijke gatenkaas van de Spaanse en Franse bankensector zichtbaar wordt? U kunt evengoed geloven in Sinterklaas, die bestaat ook niet.

En met de garantstelling door middel van de Bankenunie zoals die nu opgetuigd lijkt te gaan worden is onze relatief gezonde financiële sector straks mede verantwoordelijk voor de schulden van alle andere grote Europese systeembanken. De koers van dit kabinet is dus duidelijk: één grote gemeenschappelijke schuldenberg, zodat iedereen verantwoordelijk is voor elkaars schulden; en dus niemand. Met - uiteraard - als toekomstige kers op de taart gemeenschappelijke Europese obligaties, de eurobond.

Waarde parlementariërs, wilt u niet, dat Nederland een betaalprovincie van Brussel wordt, dan dient u een stokje te steken voor deze snode plannen. Een dure plicht als volksvertegenwoordiger dunkt me.

Klik hier voor een overzicht van mijn columns en volg mij hier op Twitter.