Aasgieren plukken Argentinië kaal

Dat zit zo: de een z'n dood is de ander zijn brood. Er zijn hedgefunds (dat zijn investeringsfondsen die met geld van derden bancair geld aantrekken ('hedgen') om zodoende hun financiële slagkracht te vergroten met als doel rendementsoptimalisatie, red.), die gespecialiseerd zijn in het opkopen van schulden van schuldenaren die niemand meer wil hebben. Zij kopen die schulden voor een prikje en spannen dan juridische procedures aan om de oorspronkelijke hoofdsom te innen.

Het hedgefund van Paul Singer (zie foto hieronder), Elliott Capital Associates, is zo'n type fonds. Al sinds 1977, dus al bijna veertig jaar, opereert dit fonds op deze wijze en heeft haar boeken in al die jaren slechts twee keer met een verliesje afgesloten. Er zijn niet veel ondernemingen met een dergelijke conduitestaat in de financiële sector (of waar dan ook). Het langjarig gemiddelde samengestelde rendement bedraagt maar liefst veertien procent per jaar en het is dan ook weinig verbazingwekkend, dat Singer met gemak de vervolgfondsen vol krijgt. Beleggers staan te popelen.

 

Singer's investeringsmaatschappij is geen 'gewoon' hedgefund. Zo financiert hij zijn deals nooit met extra bankleningen, maar alles met eigen geld. De in 1944 in New York geboren jurist en psycholoog zette na zijn studies samen met wat vrienden en familie zijn 'hefboomfonds' op en staat bekend als een harde, maar ook behoedzame investeerder. Zijn manier van werken is in wezen vrij eenvoudig: neem voor een appel-en-een-ei de vorderingen over van crediteuren en haal vervolgens het volle pond binnen bij de oorspronkelijke schuldenaar. Op deze wijze verdiende Singer een fortuin aan de ondergang van Lehman Brothers, de herstructurering van Chrysler en de ondergang van auto-onderdelen fabrikant Delphi. Maar ook landen moeten het ontgelden. Eerder waren Congo en Peru aan de beurt. In Congo nam Singer voor $20 miljoen 'rotte' (moeilijk inbare, red.) staatsobligaties over en inde vervolgens $90 miljoen, omdat hij gevallen van zware corruptie door Congolese regeringsfunctionarissen ontdekt had... Ook zijn avontuur in Peru legde hem geen windeieren. In 1996 nam hij voor ruim $11 miljoen rotte obligaties over en dwong de regering na een lange en harde procedure tot een volledige uitbetaling. Zijn winst bedroeg $43 miljoen.

Een soortgelijk geval doet zich thans voor met Argentinië, maar er is één belangrijk verschil met Peru of Congo. Argentinië kan wel betalen, maar wil dat niet. Hoe zit dat dan?

De huidige problemen van de Argentijnse regering voeren de facto terug naar 2002, toen het land daadwerkelijk failliet ging. Daaropvolgend moest er een regeling worden getroffen met de schuldeisers en 93 procent daarvan gingen accoord met een kwijtschelding van 70 procent van hun vordering. Zo niet Singer. Die kocht zes jaar later voor $49 miljoen de resterende obligaties op en startte een incassoprocedure tegen de Argentijnse regering. Daarbij schuwde hij niet om harde maatregelen te treffen. Zo legde hij beslag op het Staats-Opleidingsschip Libertad, dat daardoor maanden lang aan de ketting lag in een haven in Ghana... En omdat de Argentijnse regering haar obligaties onder Amerikaans recht verkocht had werden de procedures uitgevochten voor een Amerikaanse rechter. Vorige maand bepaalde deze rechter, de New Yorker Thomas Griesa, dat Argentinië niet de rente mag betalen aan de schuldeisers van haar huidige staatsleningen (het ging om een bedrag van $539 miljoen) vóórdat er een deal was met Singer. De rechter gaf de kampende partijen een maand de tijd om er samen uit te komen. Die deadline verliep vanochtend zes uur (Nederlandse tijd) en men is er niet uitgekomen.

De onderhandelaar namens de Argentijnse regering, haar minister van economische zaken Axel Kicillof, noemde zijn onderhandelingspartners 'aasgieren', en die kwalificatie was bepaald niet bedoeld als compliment. Kicillof vroeg zich voor het oog van de mondiale pers hardop af wanneer die 'aasgieren' genoeg hadden. Zij verdienen immers tot 30 keer hun inleg terug, dus waarom niet wat water bij de wijn? Het is overigens niet zo dat Argentinië het geëiste bedrag (anderhalf miljard dollar) niet kan betalen, maar het land vreest, dat als het toegeeft aan Singer c.s., de andere partijen opstaan met wie destijds wel een schikking werd getroffen. En als die vorderingen vervolgens ook worden toegewezen dan is er geen sprake meer van een 'selective default', maar alsnog van een heus faillissement. Argentinië heeft dus een groot belang bij deze zaak.

Er zitten natuurlijk twee kanten aan dit verhaal. De eerste is, dat een land natuurlijk een gezond financieel beleid moet voeren en moet zorgen dat zij haar verplichtingen na kan komen. Maar de tweede is de moraliteit van 'lijkenpikkers' als Singer en Mark Brodsky, een voormalig advocaat van het hefboomfonds van Singer (het is bijzonder handig van Singer om Brodsky -een bevriend advocaat- in te schakelen, omdat er minstens twee partijen nodig zijn om een faillissement aan te vragen). Hoe dit verder gaat aflopen weet nog niemand. Het woord is nu eerst aan de (Amerikaanse) rechter.

Nu doet Singer ook weleens wat terug voor de samenleving: hij financiert met zijn Family Foundation de voedselbanken in New York (al fluisteren kwade tongen, dat hij ook daaraan verdient, maar die berichten heb ik niet kunnen verifiëren). Singer was destijds een van de belangrijkste geldschieters van de campagne van Bush jr (en daarna van Mitt Romney) met als belangrijkste reden het lobbyen tegen de regulering van de financiële markten...