“Louise Fresco, geloven doen we in de kerk”

In mijn artikel schreef ik dat de stellingname van mevrouw Louise Fresco van Wageningen Universiteit dat ‘Nederlanders empathie zijn kwijtgeraakt’, niet juist is. Dit heft tot een interessante schriftelijke conversatie geleid tussen mij en Louise Fresco, waarvan ik u deelgenoot maak.

Naar aanleiding van mijn artikel schreef ik Fresco: “U schreef onlangs in NRC dat Nederlanders tegenwoordig te weinig empathie kennen. Ik meen dat dit een te 'bold statement' is. Hoe kunt u - als wetenschapper - zo generaliseren: 'Nederlanders'? Geert Wilders mag niet generaliseren met ‘Marokkanen' en hij wordt er om vervolgd. Het zou racistisch zijn. Bovendien levert u geen enkel bewijs. U weet wellicht wat wijlen Christopher Hitchens zei: "iets wat zonder bewijs beweerd wordt, ook zonder bewijs verworpen kan worden". Prof Paul Bloom, McGill, levert wel dat bewijs via zijn onderzoek weergeven in zijn boek "Against Empathy". Wij westerlingen hebben niet te weinig maar juist te veel empathie.”

Fresco schrijft mij terug dat ik me bewust moet zijn van het feit dat een column van een paar honderd woorden per definitie prikkelend en opiniërend moet zijn, en geen wetenschappelijk artikel is met bewijsvoering, laat staan een boek. Ik heb haar daarop geantwoord dat ik me daar inderdaad terdege van bewust ben. Maar het kan niet zo zijn dat een wetenschapper - op zo'n mega belangrijk issue in relatie tot populisme - 'out of the blue', op basis van (vrouwelijke?) empathiegevoelens, iets beweert dat geen enkele wetenschappelijke basis heeft. Dat heeft naar mijn mening niets met honderd woorden te maken.

Louise Fresco (68) tot slot: “Daarover verschillen we dus van mening vrees ik”. Wat leren we hiervan? Haar antwoord is een zwaktebod, een reactie in de trant van “ieder heeft z’n eigen waarheid”. Hier haakt de wetenschapper Fresco af: “Het is mijn waarheid en dat blijft het. Ik voel me daar het prettigst bij, punt uit!” Ieder heeft zijn eigen interpretatie van feiten, zijn eigen waarheid. Naarmate je ouder wordt blijkt uit psychologisch onderzoek, is die ‘eigen’ waarheid met nog geen honderd paarden te wijzigen.

Mensen met een hoog IQ hebben soms het idee dat ze deskundig zijn op velerlei vlakken, ook buiten hun eigenlijk vakgebied. Robert Dijkgraaf is universiteitshoogleraar Universiteit van Amsterdam en directeur van het Advanced Institute of Advanced Studies in de VS. Hij is briljant op het terrein van theoretische natuurkunde en heeft gepubliceerd van hier tot Princeton. Hij is een genot om naar te luisteren als het bijvoorbeeld over snaartheorie gaat. Hebt u wel eens zijn mening gehoord over sociale problematiek? Het is tenenkrommend. Hoe komt dat? Specialisten die hoog scoren op één specialistisch vakgebied worden daarover de hemel in geprezen, zoals Dijkgraaf ondermeer in De Wereld Draait Door. Ze gaan dan denken dat ze ook buiten hun vakgebeid geweldig zijn, maar dat is veelal niet zo. Ze stappen van een klif af in het ravijn. Dit tot nadeel van degenen die het voor zoete koek aannemen op basis van hun reputatie. Nog een voorbeeld.

Mevrouw prof. Naomi Ellemers, als sociaal psychologe verbonden aan de universiteit van Utrecht, doet empirisch onderzoek naar stereotypering op het terrein vrouwenemancipatie en moreel gedrag. Zij heeft op dat vakgebied haar strepen verdiend. Maar ze denkt dat ze ook bedrijven kan adviseren over hun personeelsbeleid. Volgens haar dienen meer vrouwen in de top benoemd te worden. Ze doet dat ‘in the blind’, zonder diepgaande kennis van bedrijf, zonder dat zij ooit enige graad in bedrijfsbeleid heeft behaald en zonder dat zij ooit in een bedrijf heeft gewerkt, zie “Feminisme op de werkvloer”. Als radicaal feministe is haar ideologie om koste wat kost “meer vrouwen in de top” te krijgen. Het gevolg is dat ook hier een wetenschapper grote schade veroorzaakt door haar hand te overspelen. De voorbeelden zijn legio.

Louise Fresco, is voorzitter van de Wageningen University & Research. Zij is overladen met prijzen over wat zij weet en kan op haar vakgebied en volkomen terecht, het is zeer indrukwekkend. Zij heeft gepubliceerd van hier tot de Universiteit van Oeloemia (2007). Zij heeft zelfs romans geschreven, kortom, buitengewoon knap en bewonderenswaardig. Maar als het aankomt op het schrijven van columns, zoals in NRC, over sociale zaken, met alle respect, dan komt er nonsens uit, zonder enige wetenschappelijke basis. Diep van binnen moet zij dit beseffen en in feite geeft ze het impliciet toe: ik kan niet onderbouwen, noch bewijzen wat ik poneer.

Natuurlijk kunnen specialisten ook hun geluid laten horen buiten hun vakgebied. Maar kijk uit: 1. wees bescheiden en realiseert u zich dat anderen meer weten dan u op het onderhavige terrein en 2. onderzoek de juistheid van uw stellingname: is het (wetenschappelijk) te verdedigen, glij ik er niet op uit? Mensen die door onzin heen kijken ergeren zich eraan omdat het gebracht wordt als de hoogste wijsheid. Met alle respect, maar de stukjes die Louise Fresco in NRC produceert zijn niet meer dan meer preken. Maar geloven doen we in de kerk...

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.