Gestoord! Provincie Noord-Brabant dreigt boeren van hun grond te onteigenen voor natuurherstel

Brabant wil vaart maken met natuur-, water-, klimaat- en landbouwdoelen in vijf gebieden. De benodigde grond is grotendeels in handen, maar een paar boeren weigeren hun land af te staan. "We realiseren ons heel goed dat dit mensen en hun bezit raakt," stelt gedeputeerde Hagar Roijackers (GroenLinks). Toch zet de provincie door: "Het ontbreken van deze laatste stukjes grond zorgt ervoor dat het herstel van natuur, water en bodem ook op andere plekken stokt."

Volgens de provincie zijn alle alternatieven geprobeerd: grondruil, vrijwillige verkoop en zelfs het zelf invullen van natuurdoelen. Maar voor 55 grondeigenaren was geen van deze opties acceptabel. Nu wordt onteigening afgedwongen, waarbij boeren volledig gecompenseerd worden voor het verlies van hun eigendom, rechten en inkomsten. Dit gaat de provincie miljoenen euro’s kosten.

Brabant wil de natuurkwaliteit verbeteren in twaalf stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. Dit zou niet alleen de natuur ten goede komen, maar ook vergunningen vrijmaken voor bouwprojecten. Nu veel vergunningen stilliggen door de slechte staat van de natuur, zou dit een manier kunnen zijn om de economie weer op gang te helpen. "We hebben met elkaar een belangrijke klus te klaren," herhaalt Roijackers. Maar tegen welke prijs?

Hoewel de provincie beweert dat gedwongen onteigening zelden nodig is, blijkt in de praktijk dat grondeigenaren sneller akkoord gaan zodra een hoger bedrag geboden wordt. Sinds 2016 is in 161 gevallen slechts drie keer dwang toegepast. Boeren krijgen hetzelfde bod, of ze nu procederen of niet. Dit lijkt eerder een kwestie van financiële uitputting dan een eerlijke onderhandeling.

De onteigeningen richten zich op deze vijf gebieden: De Brand-Oost/Hengstven in Udenhout, Helvoirts Broek in Vught, Noordrand Midden ten noorden van Etten-Leur, Westelijke Langstraat tussen Waalwijk en Waspik en Groote Beerze tussen Bladel en Hapert.

Naast deze vijf projecten dreigen nog twintig andere projecten vast te lopen. De provincie overweegt daar ook dwang in te zetten als de aankoop van grond stokt. Als boeren zich verzetten en in hoger beroep gaan, kan het onteigeningsproces tot vijf jaar duren. Als ze instemmen, kan de provincie al in 2026 aan de slag. Wat een waanzin!