-Paul Cliteur- 'Verschiet de hoofddoek van kleur ergens tussen Nederland en Iran?'

In een recente uitzending van Ongehoord Nederland spraken drie vrouwen, Shohreh Festhali, Amira Lotfy en Renske Verheul, over de protesten tegen de hoofddoek in Iran. Een vraag die daarbij aan de orde kwam was: hoe valt het te verklaren dat voor de protesten in Iran zo weinig bijval van Nederlandse feministen komt? Verheul maakte duidelijk dat dit te maken heeft met een crisis die deze feministische organisaties in het algemeen doormaken. Vaak gaat het helemaal niet meer om de rechten van vrouwen. In de tegenstelling die zich nu begint af te tekenen tussen transseksuelen en vrouwen zien we dat vaak vrouwen aan het kortste eind trekken. En met gedoogsteun van de feministische organisaties. Aldus Verheul.

Maar er is ook iets anders opvallend, naar mijn bescheiden mening. En bescheiden moet ik zijn als ouwe witte zak natuurlijk. Wat ook opvalt, is dat überhaupt de steun voor de Iraanse vrouwen minimaal is. Afshin Ellian houdt ons van dag tot dag op de hoogte over de vorderingen van de opstandelingen tegen de islamistische theocratie, maar de belangstelling daarvoor houdt niet over in Nederland, to put it mildly.

Hoe komt dat? Waarom lijkt zelfs het kleine beetje belangstelling hiervoor in de media voornamelijk geveinsd? Volgens mij is dat ook omdat we hier in Nederland alles in het werk willen stellen de hoofddoek te normaliseren en dan voelt het niet zo goed dat men daar in Iran zoveel drukte over maakt. Onze kersverse Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme, de heer Rabin S. Baldewsingh, heeft al aangekondigd dat hij de hoofddoek bij de politie wil gaan realiseren. Hij pleit ervoor dat “het dragen van religieuze uitingen moet worden toegestaan bij politie en boa’s”, lees ik bij de NOS. De zoveelste aanslag op de religieus neutrale staat, zou ik zeggen. Maar de heer Baldewsingh denkt dat geen goede argumenten bestaan tegen die hoofddoek dragende politieambtenaren.

Het argument dat in kringen van D66 politici nu vaak wordt gehoord tegen het normaliseren van de hoofddoek, is dat alles wat vrijwillig wordt opgezet niet bezwaarlijk is. Dus in Iran is de hoofddoek verkeerd. Immers daar wordt die afgedwongen. In Nederland is de hoofddoek een vrijwillige keuze. En dan is het prima. Zo hoorde ik het mevrouw Van der Plas ook zeggen in de uitzending van Ongehoord Nederland.

Is dat waar? Natuurlijk speelt vrijwilligheid of dwang een rol. Maar toch niet geheel, lijkt mij. Je kunt geheel uit vrije wil in een nazi-uniform gaan paraderen. Dat maakt het toch niet smaakvol. Uit geheel vrije wil kan je ook allerlei andere toch niet zulke smaakvolle dingen doen. Het “vrije wils-argument” doet onrecht aan het feit dat symbolen een enigszins geobjectiveerde betekenis hebben. Een hoofddoek voor vrouwen staat al eeuwen en eeuwen voor aanpassing aan (en bescherming tegen) mannelijke begeerte.

Natuurlijk weet ik ook wel dat sommige vrouwen in Nederland een hoofddoek opzetten als een “identiteits-ding”. Als zij uitleg geven waarom zij dit omstreden symbool dragen dan hoor je vaak “omdat ik het wil”. De draagsters verwijzen onmiddellijk naar hun eigen hoogst individuele beleving, niet naar een soera uit de koran. En zij denken dat degene die bezwaren heeft tegen de geobjectiveerde betekenis van de hoofddoek zich niet met hun zaken moet bemoeien. Zij hebben er immers zelf voor gekozen.

(Artikel gaat verder onder de oproep ons te steunen in deze barre tijden)

Een oproep van de redactie: door de coronacrisis, de energiecrisis, de inflatiecrisis ´én de koopkrachtcrisis heeft DDS het ontzettend lastig. Wij willen alles gratis leesbaar houden voor iedereen, waardoor we voor onze inkomsten afhankelijk zijn van reclame. Maar bedrijven hebben financiële zorgen, en hebben dus niet veel te makken. Daar merken wij de gevolgen ook van. Vandaar onze oproep aan u, onze lezers: steun ons alsjeblieft! Via het betrouwbare Nederlandse BackMe-systeem kunt u maandelijks óf eenmalig doneren. Doe dat alstublieft, en help DDS in de lucht te blijven!

Wat zij zich daarbij onvoldoende realiseren, is dat precies de reden die zij opgeven waarom zij die hoofddoek dragen nooit valide kan zijn als argument om het uniform aan te passen. Voor het uniform bij politie, in het leger en bij de rechterlijke macht zijn goede redenen. De heer Baldewsingh zegt dan: het uniform bij de politie moet worden aangepast. Nu zou daarvoor een goede reden kunnen zijn geweest dat de hoofddoek een dringende religieuze plicht is. Maar als men die dwingende religieuze plicht laat vallen en de hoofddoek terugvoert op een strikt individuele keuze is tegelijkertijd de reden verdwenen waarom het uniform zou moeten worden aangepast. Je gaat het uniform toch ook niet aanpassen aan “Make America Great Again” petjes? En toch ook niet als de drager dat “nu eenmaal wil”?

Ik denk dat we nog leuke discussies gaan krijgen met de heer Baldewsingh. Ik zie daar wel naar uit, eerlijk gezegd.

Paul Cliteur is de schrijver van Moderne Papoea’s (2002): https://t1p.de/3yto8