Marjolein Faber overleeft motie van wantrouwen: politieke poppenkast of strategisch schaakspel?

De oppositie vuurde met scherp. Faber werd bestempeld als ‘de grootste prutser die ooit in Vak K heeft gezeten’, terwijl haar ‘rare fratsen’ werden vergeleken met ‘circus Faber’. Dat haar handelen ‘kinderachtig’ en ‘vermoeiend’ was, stond buiten kijf voor partijen als GroenLinks-PvdA, D66 en CDA. Toch mocht het allemaal niet baten: de motie van wantrouwen haalde geen meerderheid.

Waarom? Omdat de steunpilaren van het kabinet – VVD, NSC en BBB – maar al te goed weten wat er op het spel staat. Faber laten vallen betekent Wilders boos maken, en Wilders boos maken betekent kabinetschaos. En chaos leidt tot verkiezingen, waarin NSC en BBB volgens peilingen de rekening gepresenteerd krijgen.

Geert Wilders, de meesterstrateeg, stond vierkant achter zijn minister. Hij noemde het vrijwilligerswerk bij het COA ‘pamperen’ van asielzoekers en vond het ‘volstrekt logisch’ dat Faber zich daartegen verzet. En toen kwam de klapper: ,,Als iemand in dit land een lintje verdient, is zij het.” Geen millimeter ruimte werd er gelaten voor twijfel binnen de PVV.

Maar wat zegt dit over de stabiliteit van het kabinet? Het antwoord: de fundering wankelt. 55 van de 155 Kamerleden hebben openlijk hun vertrouwen in Faber opgezegd. De VVD fluistert bezorgd over ‘structurele oplossingen’ en NSC’er Nicolien van Vroonhoven noemt Fabers optreden ronduit ‘kinderachtig’. Caroline van der Plas van BBB hield zich gedeisd en suggereerde dat een kabinetsval wat haar betreft niet de bedoeling was.

Faber zelf bleef vasthouden aan haar standpunt. Excuses? Vergeet het maar. ,,Ik ben geen stempelmachine.” Dat er inmiddels flink wat goodwill is verdampt, lijkt haar weinig te deren. Dat is politiek gezien riskant, want ze heeft de Eerste Kamer keihard nodig om haar strenge asielbeleid door te drukken. En laat daar nu net de partijen zitten die haar optreden ‘niet volwassen’ vonden.

Premier Dick Schoof, die als crisismanager het debat overleefde, probeerde de schade te beperken. Hij noemde het een ‘bumpy ride’ maar beloofde beterschap. ,,We zitten op een kantelpunt.” Maar of dat kantelpunt een succes of een verdere politieke afgrond wordt, blijft de grote vraag.

Voorlopig blijft Marjolein Faber minister, tegen de zin van een groot deel van de Kamer. De oppositie heeft geblaft, maar niet doorgebeten. De coalitie heeft zich als collectief uit de wind gehouden, maar de barsten in de façade zijn overduidelijk. Dit politieke schaakspel is nog lang niet uitgespeeld. Eén ding is zeker: de volgende rel ligt alweer op de loer.