-Frits Bosch- Verkiezing van Trump zal economie stimuleren, maar de risico’s ook

De Amerikaanse economie vertoont een gemengd beeld, zoals gewoonlijk. Aan de positieve kant staat dat de economie bevredigend groeit, verwachting IMF, 2025: EU 1.2%, VS 2,2%, India 6,5%, China 4,5%. De productiviteit is hoog. De economie herbergt grote krachtige bedrijven. De consumentenmarkt is enorm. De innovaties zijn hoger dan elders. De VS heeft overvloedige fossiele reserves mede via fracking. Trump: “drill baby drill.” De VS domineren de effectenmarkten, terwijl Amerikaanse aandelen krachtig omhooggaan. De Amerikaanse economie wordt mondiaal beschouwd als koning. Kamala Harris had hier op kunnen scoren, maar ze is geen econoom en begeeft zich niet op glad ijs zo lijkt het. MAGA, maar de Amerikaanse economie is al great.

Aan de negatieve kant staat dat de inflatie gedurende de Biden-regering relatief hoog was. De schuldenpositie is zeer hoog. De Moody’s rating is omlaag waardoor het moeilijker worden om investeerders te vinden voor Amerikaanse staatsleningen. De dominantie van de Amerikaanse economie in de wereldeconomie is iets teruggelopen door de opkomst van China en India over de afgelopen jaren. Ruim tien jaar geleden werd verwacht dat China de VS thans zou hebben ingehaald als mondiaal grootste economie. Dat is niet gebeurd, integendeel, het deel in de wereldeconomie van China loopt terug. Er zit in China zand in de motor door de vastgoedsector en de egalisatiepolitiek van Xi Jinping. De vermogens- en inkomensongelijkheid in de VS is toegenomen. Overigens neemt de levensverwachting in de VS af van 82 naar 79, met name door obesitas. Kennedy jr gaat hier wat aan doen.

Het centrale issue is wat Trump gaat doen met tarieven, belastingen en subsidies. Tarieven voor buitenlandse producten gaan omhoog, belastingen omlaag en subsidies omhoog. Dat betekent voor de Amerikaanse economie dat de groei verder aangezwengeld wordt, maar de schuldenlast zal verder toenemen, evenals het toch al hoge begrotingstekort. Voor de wereldeconomie zijn tariefmuren ongunstig. Het leidt tot tegenreacties bij handelspartners en tot subsidies ter bescherming van de eigen industrie. Het wordt ‘race to the bottom’ genoemd. Voor handelsland Nederland is dit ongunstig. Deze tarievenoorlog is door China uitgelokt. China ondersteunt al jaren de eigen industrie systematisch met subsidies en toont geen respect voor geestelijk eigendom. Philips in China kan hiervan meepraten.

De VS kan haar mondiale positie handhaven door de nog steeds krachtige dollar. De dollarreserves aangehouden door partijen buiten de VS is afgenomen maar de dollar blijft mondiaal de belangrijkste munt. China, Rusland, Iran en Noord-Korea doen er alles aan om de dollar te ondermijnen, nu met hulp van BRICS, maar tevergeefs. Het wil niet lukken met de yuan. Deze landen stellen economisch weinig voor, op China na. De rijke landen zitten in het Westen, inclusief de G-7.

De Amerikaanse bevolking veroudert, maar de vruchtbaarheid is hoger dan elders. China krimpt enorm. India, 1,5 miljard mensen, is de nieuwkomer en aller ogen zijn er op gericht of dit land een politieke kant gaat kiezen. India en Canada zijn geen vrienden. 

Globalisering wordt ‘slowbalisering’ of deglobalisering. Maar de wereldhandel heeft wel vaker optaters gekregen zoals in de 18e en 19e eeuw, toen protectionisme ter bescherming van de katoenindustrie plaatsvond en tijdens de Grote Depressie in de 30er jaren van de vorige eeuw. Protectionisme is altijd tijdelijk en heeft kapitalisme amper gehinderd.

We moeten een clash verwachten tussen Trump en Powell, de Fed baas, over de rente. Powell houdt de rente relatief hoog om inflatie te verlagen en om staatsleningen te kunnen aantrekken. Trump wil de rente met kracht omlaag duwen om het bedrijfsleven te stimuleren. Te verwachten is dat Trump dit wint. Trump moet begrijpen dat niet ‘anything goes’. Tussen verkiezingsretoriek en praktijk zit een verschil.

De economische risico’s nemen toe doordat de staatsschulden steeds hoger worden binnen een mondiale economie die getroffen wordt door protectionisme en een steeds ongunstiger politiek krachtenveld. De Amerikaanse economie is nog steeds koning. De enigen die het om zeep kunnen helpen zijn de Amerikanen zelf door de vigerende toxische polarisatie.

Frits Bosch, econoom en socioloog, auteur van Links Verdriet.