Er is veel te doen over ‘rechtsstatelijk’ en rechtsstaat.
Pieter Omtzigt, econometrist, wil dat Geert Wilders zijn verkiezingsprogramma
in de fik steekt, want het zou contra de rechtsstaat zijn. Wilders heeft in
alle toonaarden gesteld dat hij zich aan de rechtsstaat en grondwet zal houden.
Wat verstaan we eigenlijk onder de rechtsstaat? Een rechtsstaat is een natiestaat waarin
rechtsgelijkheid en rechtszekerheid centraal staan. De burger geniet
bescherming van fundamentele rechten en vrijheden. De burger wordt beschermd
tegen medeburgers en tegen de overheid door middel van onafhankelijke
rechtspraak. Het ondermijnen van de rechtsstaat heeft mede betrekking op het
ontwrichten en ondergraven van bestuurlijke structuren, zoals door drugshandel,
mensenhandel, arbeidsuitbuiting, corruptie, gokken, milieuvervuiling. Een
autocratie kent geen rechtsstaat en is onderhevig aan de willekeur van een
dictator. In een rechtstaat kan macht uitsluitend bevoegd uitgeoefend worden,
dat wil zeggen dat macht een wettelijke grondslag moet hebben. Door het
structureel ondermijnen van de rechtsstaat komen de normen en waarden van een
land op de tocht te staan waardoor de samenhang in de maatschappij teloor gaat.
Het vertrouwen van burgers in democratie krijgt een knauw. In dat stadium
verkeert ons land blijkens alle onderzoek daaromtrent. Maar dat heeft niets te
maken met het verkiezingsprogramma van de PVV. Sterker nog, de kiezer heeft
laten weten de tekst daarvan klaarblijkelijk te accepteren.
Is het terecht dat Omzigt nu zo zwaar inzet
op rechtsstatelijk? We hebben hem er voorheen nooit over gehoord. Daar was wel
aanleiding toe. Omtzigt’s partijgenoot ex minister van Justitie Ferdinand
Grapperhaus hebben we geregeld gehoord over “een aanslag op de rechtsstaat” na
de moorden in Amsterdam. In een interview dat ik had met emeritus hoogleraar
rechtsfilosofie Paul Cliteur (zie Kafkaistan, Rechtspraak) vertelde hij me dat
de jarenlange rechtszaak contra Geert Wilders “klassenjustitie” was. De rechters
waren niet onafhankelijk maar politiek bevooroordeeld. Dat was ook duidelijk.
Hoe kan “minder Marokkanen” “rassendiscriminatie” zijn?! Ieder weet dat dit
niets met ‘ras’ te maken heeft. Wat een schande. En dan een grote mond hebben
over de rechtsstaat in Polen en Hongarije. Er komen tribunalen!
En nog steeds kan XR ongestoord verder gaan met
onrechtsstatelijkheden, waaronder bezetting van snelwegen. Onze minister van
Justitie Dilan Yesilgöz doet er weinig tegen. Pieter Omzigt hebben we er niet
over gehoord. Hij heeft een selectieve visie op ‘rechtsstatelijk’ en lijkt het
te beperken tot vrijheid van godsdienst. Geldt “rechtsstatelijk” voor Omtzigt
als een stok om de hond te slaan? Is voor Omtzigt rechtsstatelijk “Doorhalen
wat niet verlangd word’?
Caroline van der Plas heeft onlangs in de TK
een lange opsomming gegeven van de schendingen van de rechtsstaat onder de vier
kabinetten Rutte. Er komen tribunalen!
Frits Bosch is econoom en socioloog. Hij is tevens auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”. Zijn meest recente boek is Kafkaistan.