Zoekplaatje
Gisteren publiceerde De Nederlandsche Bank (DNB) haar Persbericht over de economische vooruitzichten met de kop: 'Nederlandse economie verbetert langzaam maar zeker'.
De boodschap van onze centrale bank (PDF) was er een van verholen optimisme, onze economie ontwikkelt zich positief, maar draait nog niet 'op volle toeren'. Dit optimisme stond en staat in schril contrast met berichten uit andere delen van de eurozone en ook met het recente oordeel van zowel OESO, IMF als EC over de conditie van de Nederlandse economie. Hebben Rutte en consorten dan een wonder verricht de afgelopen maanden? DNB opent haar Persbericht met de woorden:
"De Nederlandse economie verbetert langzaam maar zeker en komt in 2015 op stoom. Door incidentele factoren - zoals de beperkte gasproductie door de warme winter - blijft de economische groei dit jaar met 0,2% heel bescheiden. Maar onderliggend vertoont de economie onmiskenbaar tekenen van herstel. Dit vertaalt zich in het verder aantrekken van de economische groei tot 1,6% in zowel 2015 als 2016. In de loop van 2014 zal de werkloosheid geleidelijk afnemen en de woningmarkt voorzichtig opveren."
Wat je 'op stoom' komen noemt. DNB heeft het over een groei van 0,2% dit jaar; men noemt deze groei zelf 'bescheiden', hetgeen zij ook is. Want wat voorspelde het CPB in maart jongstleden ook alweer voor groeicijfers? Volgens het Centraal Plan Bureau (CPB) zou onze economie dit jaar groeien met 0,75% en volgend jaar met 1,25%. De raming van DNB zit daar dus zéér fors onder, een afwijking van ruim 73%. Maar ook de raming van het CPB gaf geen aanleiding tot een hosanna stemming. Ik schreef toen in mijn column daarover:
"Laten we eens stilstaan bij enkele relevante feiten. Om te beginnen is er al jarenlang sprake van economische stilstand. Zelfs met de positieve raming voor 2015 stijgen we nog niet boven het nationale inkomensniveau van 2008 uit. (...). Het nationaal inkomenverlies lijkt structureel te worden. Van de trendmatige groei van rond de twee procent van vóór de crisis is bij lange na geen sprake meer. We moeten het op zijn best doen met 0,75% dit jaar en 1,25% volgend jaar. En als onze gezamenlijke verdiencapaciteit structureel op een lager platform terecht komt, wat betekent dat dan voor de toekomstige belastingopbrengsten? Juist, die worden minder."
Naast het grote verschil tussen DNB en het CPB voor dit jaar, is ook de raming voor volgend jaar afwijkend. Voor 2015 komt DNB niet verder dan een groei van 1,6%, waar het CPB een groei van 1,75% raamde. DNB ziet enkele lichtpuntjes in onze economie. Zo zouden de bedrijfsinvesteringen weer aantrekken (zijn dat duurzame productie middelen of is het voorraadvorming?), zou volgend jaar de consumptie weer aantrekken (desondanks ligt in dat jaar de geraamde consumptie nog altijd 4,5% onder het niveau van voor de crisis), zou de werkloosheid geleidelijk aan dalen (al is dat werkloosheidspercentage dan nog altijd ruim twee keer zo hoog als in 2008), en zou ook de huizenmarkt zich weer herstellen (maar er blijven voorlopig nog wel veel hypotheken 'onder water staan').
Alles overziende komt deze redactie in elk geval niet tot de conclusie dat het beter gaat of, liever gezegd, dat de Nederlandse economie 'op stoom' komt en de vooruitzichten tot tevredenheid zouden moeten stemmen, zoals in bijna alle commentaren die ik heb gezien wordt gesuggereerd. Zou de wens de vader van de gedachte kunnen zijn?
Interessant is ook wat de directeur Monetaire Zaken en Financiële Stabiliteit, Kroonlid Job Swank, zegt in een toelichting op de halfjaar raming van DNB. Ik citeer:
"Het eerste kwartaal van 2014 viel ons bar tegen. De verwachting voor de drie kwartalen daarop zijn positief. De groei is laag, maar daar moet je doorheen kijken. Het onderliggend resultaat is nog steeds goed. Het vertrouwen van consumenten en producenten stijgt al een jaar, de woningmarkt komt langzaam tot leven en heeft de bodem bereikt, de particuliere investeringen stijgen en ook op de arbeidsmarkt is de bodem in zicht".
'De groei is laag, maar daar moet je doorheen kijken', aldus Swank. Dat wordt dan een heel zoekplaatje, zoals uit mijn voorgaand commentaar blijkt. Want waar zit dan dat structurele herstel van de Nederlandse economie? De enige sector die echt een spectaculaire groei liet zien afgelopen jaar waren de voedselbanken, voor de rest zijn de determinatoren nu niet bepaald himmelhoch jauchzend te noemen. De koopkracht is nog steeds (te) laag, de belastingdruk (zeer) hoog, de kredietverlening aan het middenbedrijf staat stil, spaarders krijgen nauwelijks een vergoeding voor het risico dat zij lopen door hun kwartjes bij gammele banken te hebben gestald, en onze garantieverplichtingen aan de Europese noodfondsen hangen als een zwaard van Damocles boven onze staatsschulden. Hoezo gaat het goed met de Nederlandse economie?
Swank noemt de inflatie laag, maar vergeet erbij te vermelden dat die de afgelopen jaren dubbel zo hoog was als het eurozone gemiddelde, dat de BTW verhoging inmiddels 'uit de inflatie is gelopen' en dat daarnaast vraaguitval de belangrijkste reden is voor de daling. De consument houdt de hand op de knip, omdat zijn koopkracht is geslonken. Ik moet nog zien dat het consumentenvertrouwen fors herstelt, zoals DNB verwacht. Ook de verwachting dat het inkomen van ZZP'ers fors zal stijgen waag ik te betwijfelen. Waarop baseert Swank dat optimisme? Het gemiddelde uurloon van ZZP'ers is gedaald naar 45.
Ook zegt Swank dat de lage inflatie in de eurozone door de Europese Centrale Bank fors wordt bestreden met verlaagde rentes en goedkope leningen voor banken. Wat wordt Nederland daar wijzer van? Dat geld gaat voornamelijk naar Zuid-Europa in de hoop dat het daar de kredietverlening zal aanzwengelen, de werkgelegenheid zal herstellen en de koopkracht van de burgers doet toenemen. Maar dat is valse hoop, zoals ik hier heb uitgelegd. Niet een lage rente voor banken bepaalt economisch herstel, maar goede rendementsvooruitzichten voor het bedrijfsleven. Zijn die er dan in Zuid-Europa? Of hier?
Kortom, ook dit rapport en deze verwachtingen worden gekenmerkt door een hoog 'wishful thinking' gehalte. Maar laten we hopen dat ik me vergis...
Hier vindt u een overzicht van mijn columns en u kunt mij hier volgen op Twitter.
