Zijn de Grieken lui?

Van bondskanselier Merkel hebben de Grieken te horen gekregen dat zij misschien wel eens wat harder kunnen gaan werken. Het speelt in op een (Noord-Europees) sentiment dat de zuidmensch lui is, de Grieken in het bijzonder. Dat gaat maar met zijn 53ste met pensioen, heeft een 16de (!) maand, en dat ook nog op kosten van hardwerkende Duitsers (en Nederlanders etc.). Uit de mond van Merkel, de soberheid zelve, een politiek begrijpelijke tekst. Door hard te werken, werkt de mens zich omhoog en verbetert hij zichzelf en de samenleving, is onze arbeidsmoraal. Toch zit een tikje ingewikkelder. Hard werken heeft alleen maar zin als het efficiënt is, en hard werken is ook helemaal niet moeilijk als je precies weet wat je moet doen en er goed voor beloond (gewaardeerd) wordt. Dat is helemaal geen vanzelfsprekendheid. Toen de DDR failliet ging en het Oost-Duitse volk voor de D-mark koos in een verhouding van één Ostmark tegenover één Westmark (anders zou het niet eerlijk zijn: een politiek criterium), raakte een groot deel van de Oost-Duitsers werkloos, een klap waar ze nog steeds niet van zijn hersteld. Zijn de Ossies daarom lui? Wel in de ogen van de Wessies, die niet voor de eenwording hebben gekozen, maar er wel voor hebben betaald.

Duitsers werken misschien wel harder dan de Grieken, maar zijn vooral veel efficiënter. Daarom hebben ze ook veel vakantiedagen, waarin ze dan bijvoorbeeld naar Griekenland gaan (als het daar niet te duur is en de zon blijft schijnen). En ook de Duitsers rekenen precies uit hoelang ze nog moeten. Ik herinner me nog een late middag in Bonn. Om vijf voor half zeven was het nog druk, om half zeven gingen de winkels dicht en was alles 'zu'. En op zaterdagmiddag 12 uur: 'Jetzt wollen wir auch mal Feierabend haben.' Het is de arbeidsmoraal van Henk en Ingrid die feitelijk niet zo heel veel verschilt van de zuidmensch in Griekenland. Vandaar al die verontwaardiging over 'luie Grieken'. Men weet waarover men het heeft.

Of de Grieken echt zo lui zijn, weet ik niet. Je kunt ze kwalijk nemen dat ze met hun boekhouding gesjoemeld hebben en niet eens doen alsof ze hard werken. Maar het is fout om te denken dat ze hun mooie leventje dankzij onze miljardentoezeggingen gewoon kunnen voortzetten. Integendeel, de Grieken ondervinden nu voor het eerst 'de tucht van de markt' en zullen hun leven hoe dan ook moeten aanpassen. En dat is geen lolletje, zoals het leven in een inefficiënt corrupt land voor de mensen zelf sowieso geen lolletje is. Zo leuk is het niet om op je 53ste te worden afgeschreven en rond te moeten komen van een klein pensioentje dat ook nog eens door de inflatie die de politici veroorzaken wordt uitgehold. Het maakt je machteloos. Niets is vermoeiender en demotiverender dan wanneer je van het kastje naar de muur wordt gestuurd en je arbeid voor niks is. Dan is het logisch wanneer mensen de kantjes ervan af gaan lopen; hierin verschilt de zuidmensch niet van de noordmensch.

Volgens Nout Wellink, president van De Nederlandsche Bank, hebben de Grieken het afgelopen jaar 'al veel gedaan' (maar nog niet genoeg) om orde op zaken te stellen. Dat 'veel gedaan' blijkt neer te komen op ambtenaren ontslaan, ambtenaren die daardoor nu 'ambtenaar af' zijn en werkloos worden. Want dat is de tragedie van landen als Griekenland en Spanje. Efficiënter gaan werken betekent vooral een toename van de werkloosheid, waardoor de helft van de Spaanse jongeren (slapen nu lekker op stadspleinen) geen werk heeft en straks mogelijk meer dan de helft van de Griekse beroepsbevolking in de zon zit (pardon: in de schaduw). Het lot van de zuidmensch is momenteel werkelijk niet te benijden. En Henk en Ingrid achter hun breedbeeldtelevisie maar denken dat ze lui zijn. Van onze centen. Dat Noord-Europese dédain zal er echt niet voor zorgen dat de Grieken straks dankbaar zullen zijn voor onze miljardensteun. Integendeel, zij zullen zeggen dat zij niets doen in het belang van het Europese geheel.

Hield Margaret Thatcher, de 'ijzeren' Angela Merkel van de jaren tachtig, de werklozen in Noord-Engeland (in Groot-Brittannië is alles anders: het verkeer houdt er links en de noord-zuidtegenstelling ligt er precies omgekeerd) niet voor dat zij hun 'patriottische plicht' deden door niks te doen? Nou dan. In een kapitalistische markteconomie, die Griekenland ook gaat krijgen, is het vaak economischer (efficiënter) als mensen (arbeiders en ambtenaren bijvoorbeeld) hun inspanningen staken. Daar knapt het hele land van op.