Wij willen goedkope arbeidskrachten - geen kennismigranten

Wederom een oratie van een bijzonder hoogleraar die beweert dat het saldo van de immigratie 'uiteindelijk' positief is. Het is het spiegelbeeld van de kosten- en batendiscussie die eerder door de PVV is aangekaart. Hoe ver 'uiteindelijk' in de toekomst ligt, blijft onduidelijk. Na onze dood misschien. Maar ook de nieuwbakken hoogleraar erkent dat immigratie in eerste instantie met (hoge) kosten gepaard gaat. Eerlijk gezegd begrijp ik dat niet goed. Volgens mij zijn de eerste gastarbeiders hier gekomen vanuit de gedachte dat zij een nuttige en vooral goedkope aanvulling waren op het arbeidspotentieel en hielpen zij in eerste instantie met het in leven houden van bedrijfstakken die later toch onderuit zijn gegaan. Eerst waren zij goedkoop en later duur, zeker toen zij werkloos werden en hun familie lieten overkomen. En of hun saldo 'uiteindelijk' positief dan wel negatief zal uitpakken, weten we niet, want we kunnen niet in de toekomst kijken, zelfs niet in de nabije. Maar op dit moment bestaat overduidelijk het gevoel - terecht of niet - dat goedkoop 'voor Nederland' duurkoop is geworden.

Toch vind ik die hele kosten- en batendiscussie heilloos, niet omdat zij niet gevoerd mag worden (zulke economische discussies worden vroeg of laat altijd gevoerd en laten zich in democratische verzorgingsstaten niet tegenhouden), maar omdat er nooit overeenstemming zal bestaan over wat als kosten en wat als baten moet worden aangemerkt. Alleen met de arbeidsmarkt in de hand heb je min of meer heldere criteria, en dan geven de argumenten van werkgevers die migranten in dienst nemen de doorslag. Voor Nederland als geheel ligt het veel ingewikkelder, omdat je dan allerlei publieke voorzieningen moet meerekenen en met 'onberekenbare' factoren zit van migranten die eerst wel hun waarde hadden en later niet meer. Alle zorgkosten zijn onmogelijk te berekenen, tenzij je alles dat met zorg te maken heeft als kosten waardeert. En moet je de PVV, die er zonder (moslim)immigranten niet was geweest, of de moslim- en hoofdoekjespartijen die er als reactie en 'emancipatiebeweging' ongetwijfeld nog gaan komen, tot de kosten of de baten van de migratie rekenen? Ik zou denken dat 'uiteindelijk' iedereen (dus ook autochtone Nederlanders) te duur wordt, behalve die unieke talenten die hun leven lang onder hun marktprijs hebben gewerkt. Die buitengewoon schaarse mensen zijn niet alleen heel erg goed (voor het algemeen), maar ook een beetje dom (voor zichzelf). Ik denk dat er hooguit een gevoel bestaat of de kosten van immigratie positief of negatief zijn en dat dat gevoel in de tijd 'per saldo' aan veranderingen onderhevig is. In de jaren tachtig werd zelfs nog van een verrijking van de Nederlandse samenleving gesproken, en dat was niet alleen maar politiek correcte prietpraat. Geloof het of niet, er waren ook mensen die hun buurt echt swingender vonden worden als die een kleurtje kreeg. Dat gold zeker ook voor Ajax en het Nederlands elftal. Verder hangt het natuurlijk af over welke etnische groepen we het hebben.

Hier stuiten we op een bijzondere knuffelgroep, de 'kennismigranten'. Daar hebben wij, zo heet het, behoefte aan en het zou mooi zijn als we juist die kunnen verleiden om naar Nederland te komen en de andere niet. In Duitsland, dat bij kennisvragen altijd voorop loopt en made in Germany als handelsmerk heeft (een uitbating van het uitzonderlijke Duitse kwaliteitsbesef dat ook door de rest van de wereld als kwalitatief superieur wordt gewaardeerd), heette dat 'Inder statt Kinder'. Dat klinkt mooi, want wie voor kennismigranten is, heeft het beste voor met het eigen land, kan onmogelijk van racisme of vreemdelingenhaat worden beschuldigd, en discrimineert hoogstens aan de poort zoals een personeelschef dat doet, door alleen 'de beste' te willen selecteren. Met kennismigranten is het eigen land altijd beter af, want de bevolking als geheel wordt er slimmer door en niet dommer. Als ik het goed heb begrepen ziet Thilo Sarrazin - zelf uit de categorie summa cum laude - het graag zo en hij is de enige niet.

Maar wat zijn kennismigranten, hoe zijn die van andere migranten te onderscheiden, en waarom willen we hen juist hebben? Veel immigranten hebben een lage of helemaal geen opleiding, dus vallen als wenskandidaten af. Maar ho, juist omdat zij nog niet door het schoolsysteem zijn uitgeselecteerd kunnen juist hier ruwe - en belangrijker: goedkope - diamanten onder zitten. Om één goede voetballer te krijgen, halen voetbalclubs vaak tientallen jonge Afrikaantjes naar Europa, en hun 'investering' loont als ze die met een miljoenentransfer kunnen terugverdienen. Maar dat zijn voetballertjes, en die hoeven zolang ze doelpunten maken niet intelligent te zijn. Bij kennismigranten is het voordeel dat ze al Engels spreken (Nederlands hoeft dan niet) en gaat het vaak om computerexperts uit bijvoorbeeld India die wij nodig hebben om op de wereldmarkt te concurreren. Althans, dat is het idee. Maar hoogbegaafde kenniswerkers kunnen met hun kennis in de hele wereld terecht en zullen hun diensten bijgevolg altijd duur verkopen, zo duur dat ze voor ons misschien niet eens lonend zijn. Daar komt bij dat veel computerexperts niet plaatsgebonden zijn, en hun werk net zo goed en waarschijnlijk beter in hun land van herkomst kunnen doen. Wij voeren dan gewoon de hoogwaardige kennisproducten als computers in (computers zijn trouwens lekker goedkoop), zonder dat we de bijbehorende Chinezen of Indiërs er met hun families bij krijgen. Natuurlijk: ook daar kunnen pareltjes tussen zitten, maar die zijn in elk geval nu al duur. Het is veel slimmer de wereldmarkt gewoon zijn werk te laten doen. Dus niks kennismigranten, tenzij ze zo dom zijn om zich voor een appel en een ei aan te bieden.

Nederland heeft wel behoefte aan computerexperts, maar dan vooral Nederlandse. Bovendien moeten we onze eigen 'kenniswerkers', en dat ben je geloof ik al met een HAVO-diploma, niet onnodig van de markt concurreren door buitenlandse 'kenniswerkers' fiscaal te bevoordelen omdat de Haagse politiek kennismigratie wil stimuleren. Kortom, dat hele begrip kennismigrant zorgt voor een vals onderscheid tussen migranten en voor een vals onderscheid tussen Nederlandse en buitenlandse 'kenniswerkers'. Een onzalig begrip dus. En verder blijft er natuurlijk van allerlei 'dom' werk te doen dat niet al te moeilijk is en waarvan wij hopen dat mensen het tegen een zo gering mogelijke vergoeding willen doen, omdat het anders onbetaalbaar wordt. Die immigratie zal gewoon door blijven gaan, omdat werkgevers (en niet Nederland als geheel) vinden dat die lonend is. En helemaal rampzalig kan dat niet zijn, want anders was Nederland als gevolg van de massaimmigratie van de laatste vijftig jaar economisch gezien allang aan de bedelstaf geraakt. Dat laatste is evident niet gebeurd.