Wat is 'goede' journalistiek?

Er is de laatste tijd veel te doen over betrouwbare journalistiek. Wie alles gelooft wat er gedrukt staat is naïef, maar wie of wat kunnen we dan nog wel geloven?

Om eerlijk te zijn: daarop heb ik niet een eenduidig antwoord. Ik weet het niet. Wat ik wel weet is dat check, check double check bepaald geen kwaad kan, maar dan nog. Zelf probeer ik steeds bevestiging te krijgen van de bronnen die ik citeer of waar ik verslaglegging van feiten op baseer, maar dat blijkt meer en meer een hachelijke onderneming, welke geen garantie is voor waarheidsvinding. Ja, dat is een zorgwekkende ontwikkeling in de journalistiek en ook in de bloggingswereld.

Voordeel van die laatste is wel, dat zij minder aan nieuwsgaring en meer aan meningsvorming doet. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de blogger niet zorgvuldig met zijn bronnen dient om te gaan, maar het is niet de eerste en laatste zorg, zoals dat bij nieuwsjournalisten wel het geval is. De blogger of opiniemaker maakt een statement. Dat is wat anders.

Niettemin zie je ook in de bloggingswereld steeds vaker statements, die gebaseerd zijn op slordig bronnenonderzoek. De argeloze lezer weet van niets en loopt het risico op deze wijze op een verkeerd spoor gezet te worden. Toen ikzelf begon met bloggen (2010) gaf ik vooral mijn mening. Later, zeker over vraagstukken als de eurocrisis, was die mening gestaafd met feiten en een resultante van diepgaande studie. Tegenwoordig, zeker nu ik zelf veel meer publiceer, besef ik beter hoe hectisch het leven van een (dagelijkse) journalist kan zijn. Deadlines halen is belangrijker dan factchecking, bij wijze van spreken. Is dat erg? Ja. Is het te vermijden? Nee.

Daar komt bij, dat veel redacties van dag- en opiniebladen politiek behoorlijk 'links' georiënteerd zijn. De Raad van Cultuur wees daar recent nog op. Is dat erg? Ja. Is het te vermijden? Nee. De (hoofd-)redactie bepaalt het journalistieke beleid. In dat opzicht prijs ik mezelf gelukkig om voor DDS te werken, waar enige vorm van censuur voor haar redacteuren volkomen vreemd is. Wij zijn volledig vrij om te schrijven wat ons goeddunkt en waarover. Onafhankelijkheid is een zegen.

Dat gezegd zijnde heb ik soms te doen met collega's waarvan ik weet dat ze een hele andere mening zouden willen vertolken, maar dat niet wordt getolereerd. Omdat het niet past in het beeld, het merk, het imago van het blad waarvoor zij schrijven. Whatever. Is dat erg? Ja. Is het te vermijden? Dat denk ik niet.

Wie 'goede' journalistiek wil bedrijven zal om te beginnen over een onafhankelijke geest dienen te beschikken. In mijn ogen is dat de allereerste vereiste voor een 'goed' journalist. Daarnaast is nieuwsgierigheid en een sterke behoefte aan waarheidsvinding een noodzakelijke voorwaarde. En, vanzelfsprekend, een goede beheersing van de Nederlandse taal. Ook deze voorwaarde wordt niet zelden met voeten getreden. Hoevaak lees ik niet 'recentelijk' waar 'recent' moet staan?

En ja, het al genoemde bronnenonderzoek. Ook dat is belangrijk. Maar zoals ik gisteren al schreef staat dat bronnenonderzoek nogal onder druk, omdat niet altijd duidelijk is of er gemanipuleerd wordt of niet. Zelfs persoonlijke gesprekken geven niet altijd uitsluitsel. Is dat erg? Ja. Is het te vermijden? Nee. Ik vrees dat we daarmee moeten leren leven.

Hier vindt u een overzicht van mijn columns en u kunt mij hier volgen op Twitter.