Voor de overlevenden

Hoe is het met... de fractieleiders die Fortuyn overleefden?

Pim Fortuyn lijkt vandaag langer dood dan ooit. Strikt temporeel gesproken is dat ook zo, maar het is de vrijlating van zijn moordenaar die bijdraagt aan de ervaring dat Fortuyn lang geleden, in een vorige generatie vermoord is. En dat roept de vraag op: hoe is het eigenlijk met hen die zo snel oud worden dat ze daadwerkelijk van een vorige generatie zijn? Hoe gaat het met de lijsttrekkers die aan tafel zaten bij dat grandioze debat na afloop van de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2002? Niet iedereen leeft nog, maar allen ontsprongen de dans en de meesten hebben het uitstekend.

Allereerst natuurlijk Ad Melkert (PvdA), de technocraat, de gedroomde opvolger van premier Kok. 'Sluwe Ad' was een man van de inhoud, zo werd vaak gezegd. Dat is erg veel lof voor een politicus die met droge ogen beweerde dat Fortuyn bevolkingsgroepen tegen elkaar opzette, terwijl Melkert en zijn partij er persoonlijk voor zorgden dat Fortuyn nauwelijks meer over straat kon. Wilde ook na het historische verlies van de PvdA bij de Kamerverkiezingen in 2002 niet opstappen, maar vertrok toch naar het buitenland onder druk van Kok en destijds partijleider Ruud Koole. Was VN-gezant in Irak en is inmiddels weer in den lande om de Melkertbaan te herintroduceren.

Hans Dijkstal (VVD). Over de doden spreken we geen kwaad. Dijkstal was simpelweg een linksliberale VVD'er die niets moest hebben van populisme, conservatisme en eigenlijk niet van rechtsige ideeën in het algemeen. Vond Fortuyn dan ook een engerd. Overleed in mei 2010.

Jan Peter Balkenende (CDA) was zo gewiekst om Fortuyn niet af te serveren, hetgeen Fortuyn waardeerde en beloonde met de bijstelling 'collega-hoogleraar'. Balkenende werd uiteindelijk premier in vier kabinetten, waarvan zijn tweede ongetwijfeld het meest tot stand bracht qua structurele hervormingen. Is tegenwoordig - en dat is een beetje treurig voor een voormalig minister-president - partner bij Ernst & Young. Hij had het beter bij zijn hoogleraarschap in Rotterdam kunnen houden. In ieder geval zit Balkenende er warmpjes bij. Van de politici die destijds bij Fortuyn aan tafel zaten, is het hem het minst te misgunnen.

Paul Rosenmöller (GroenLinks) is nog altijd de afgod van GoedVolk. Rosenmöller werd niet moe te vertellen dat Fortuyn 'extreemrechts' was. En weet u wie ook extreemrechts was?! Juist ja. De GroenLinks-leider verliet de Tweede Kamer in 2003 en heeft sindsdien goed voor zichzelf gezorgd. Deed bijvoorbeeld wat commissariaten bij de NS en bij pensioenverzekeraar APG. Ironisch (of: bitter cynisch) is dat hij zich later samen met Máxima (en Hans Dijkstal) inzette voor de emancipatie van vrouwen in etnische minderheidsgroepen. Betaalde 70K per jaar, voor een dag werk in de week - maar het ergste is dat juist Fortuyn het zo opnam voor vrouwen in die groepen. Alleen hoorde Rosenmöller dan treinen rijden. Maakte verder wat NPO-programma's en is momenteel voorzitter van de Voortgezet Onderwijs (VO)-raad.

Thom de Graaf (D66) stapte ook niet op na de nederlaag die zijn partij bij de TK-verkiezingen leed. Opvallend voor een man die opponent Fortuyn bestookte met citaten uit het dagboek van Anne Frank. Werd in 2003 minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties en verdween in 2005 uit de landelijke politiek toen zijn gekozen burgemeester het niet haalde in de Eerste Kamer. Zag er toen geen been in om alsnog benoemd burgemeester van Nijmegen te worden (waarom weigerde hij niet uit principe?) en is nu voorzitter van de HBO-raad.

De eerste aanslag op Fortuyn was karaktermoord. En zij die zich daaraan schuldig hebben gemaakt, hebben een prima leven en zijn nooit onvrij geweest. Ook dat geeft de vrijlating van Van der Graaf een extra lading.