Wat wilde de supranationale elite met de EU en de euro? Zij wilde het model van de Noord-Europese verzorgingsstaat in de zuidelijke landen van Europa invoeren. Daarmee zou sociale rust en een betere verdeling van welvaart ontstaan, zo luidde de gedachte.
De vraag waarom dat model wel in het noorden van Europa zo succesvol kon opereren en niet in het zuiden, werd niet gesteld. Het antwoord dat dat succes misschien te maken had met verschijnselen als cultuur en traditie en burgerschap kon niet aan de orde komen, omdat, zo meent die elite, alle culturen gelijk zijn en de verschillen tussen landen en volken alleen ontstaan door sociaal-economische factoren dit gebrek aan aandacht voor andere factoren is een direct uitvloeisel van het neomarxistische denken, dat in de jaren zestig wortel heeft geschoten in de academische en mediawereld.
Dit project van de panEuropese verzorgingsstaat werd ingevoerd op het moment dat de nationale verzorgingsstaat al scheuren begon te vertonen. Een verzorgingsstaat kan alleen functioneren in een redelijk gesloten systeem. De verzorgingsstaat kan alleen gloriëren bij een stabiele, hoogopgeleide, gedisciplineerde en op basis van tradities loyale bevolking, gesteund door niet te corrumperen ambtenaren en bescheiden politici. Dat soort samenlevingen bestond met name in het noordelijke deel van Europa, waar de burgerzin en het arbeidsethos van het calvinisme en het protestantisme al eeuwenlang hun sporen nalieten in de waarden en normen die een samenleving reguleren.
Maar de verzorgingstaat liet ook een gemakzuchtige burger ontstaan. Er moesten immigranten aan te pas komen om het smerige werk in de verzorgingsstaat op te knappen. En de verzorgde burger liet het ook afweten ten aanzien van het krijgen van kinderen. Vergrijzing ontstond, en daarmee een nog grotere roep om immigranten, die veelal niet of nauwelijks waren opgeleid en gedoemd waren aan de onderkant van de verzorgingsstaat te blijven hangen. Daarmee werd de stabiliteit van de bevolking aangetast en vormde zich een onderklasse van mensen die opgegroeid waren met geheel andere collectieve ervaringen en waarden en normen.
Deze immigranten bleken meer te kosten dan wat zij aan de samenleving in geld uitgedrukt konden bijdragen. Hun beroep op sociale ondersteuning bleek onevenredig groot te zijn. En integratie en inburgering bleken, in een samenleving die de eigen oorspronkelijke waarden en normen steeds meer ging relativeren, niet noodzakelijk te zijn om in de nieuwe omgeving te overleven: de verzorgingsstaat zorgde ervoor dat de immigrant, zelfs bij geen of weinig inspanning, met behoud van eigen identiteit, kon overleven. Kort gezegd: een verzorgingsstaat kan geen immigratiestaat zijn, en omgekeerd ook niet.
Wanneer een verzorgingsstaat grote groepen laagopgeleide immigranten uit andere culturen toelaat zonder educatie- en integratiedwang, zal het model ophouden te bestaan omdat het niet meer te financieren valt.
Sluipend holden vergrijzing en immigratie het model van de noordelijke verzorgingsstaat uit, maar dat weerhield de politieke elites er niet van dat model ook naar het zuiden te willen exporteren. Dat was het grote project waarin de gemeenschappelijke munt een belangrijk middel moest zijn. Geheel Europa moest als een noordelijke verzorgingsstaat gaan functioneren. Dat dat model al wankelde, werd weggewuifd. Dat het duur was, deed er niet toe omdat de economie altijd zou groeien.
Patronaat
Dit is de kern van de huidige crisis: de zuidelijke landen konden onder het patronaat van de elites opeens over bijna onbegrensde hoeveelheden geld beschikken om de verzorgingsstaat in te voeren. De banken leenden die landen graag dat geld uit, want iedereen wist dat het wel goed zat met de steun van de noordelijke landen. Maar het lukte de zuidelijke landen niet. Waarom niet? Omdat daarvoor met name de culturele en ethische voorwaarden ontbraken. De zuidelijke landen hadden andere geschiedenissen dan de noordelijke en dat was ook de verklaring waarom zij geen verzorgingsstaat hadden kunnen ontwikkelen, en de noordelijke wel. Om Clinton te parafraseren: Its the culture, stupid.
Begrippen als cultuur en traditie mogen niet van belang zijn in een publieke arena die bol staat van postmodernisme en cultuurrelativisme. Nog steeds draaien de leden van de elites om die kwesties heen. De Jager liegt tegenwoordig of het gedrukt staat, Rutte houdt zich onzichtbaar, en niemand stelt de vraag waarom de problemen van de zuidelijke landen niet weggaan. Ze willen die vraag niet stellen, omdat het antwoord onaanvaardbaar voor hen is. Toch geven we hier het antwoord: de problemen kunnen niet weggaan omdat de zuidelijke landen een heel ander type burger en ambtenaar en politicus herbergen dan de noordelijke.
De Griekse elites hebben gelogen over begrotingstekorten. Niemand is daarvoor bestraft, niemand zit in de bak. Een groot deel van de Griekse samenleving deed een greep in de pot. In Spanje heeft de overheid een dolgedraaide bouwsector toegelaten. Talloze regionale en lokale politici, in samenwerking met aannemers, hebben daarvan op grote schaal geprofiteerd. Hele dorpen vol nieuwbouw staan nu leeg en rotten weg. De bestuurlijke en burgerlijke onverantwoordelijkheid in die landen is het kwadraat van die in het noorden en wij weten dat het bij ons ook niet altijd koosjer is, maar de landen die nu op de been gehouden moeten worden, hebben de situatie zelf gecreëerd, met steun van de elites, die droomden van een verenigd verzorgingscontinent onder hun zegenrijke leiding.
President Obama maakt dezelfde dramatische fout als de Europese elites. Maar omgekeerd. Hij probeert het Amerikaanse immigratiemodel om te bouwen tot een verzorgingsmodel. Het is het een of het ander. Allebei kan niet (ook in Israël is het verenigen van die modellen mislukt). Maar in Europa zitten we nu ingeklemd tussen die modellen, en daar heerst chaos, zoals we merken. De invoering van de verzorgingsstaat in het zuiden van Europa is fataal mislukt. De kosten ervan knagen aan de noordelijke verzorgingsstaten, die zelf ook al gebukt gaan onder de hoge kosten van vergrijzing en immigratie.
Wie hebben de schuld? We zien ze dagelijks op tv. Die parmantige types in Brussel en hun kornuiten in de nationale parlementen en media.