Veel meer zelfmoorden door jongeren: 'In Haarlem zes keer zoveel suïcidale jongeren als normaal'

Een woordvoerder van Commissie Actuele Nederlandse Suïcideregistratie (CANS) laat weten aan radioprogramma Argos van de NPO dat er inderdaad een toename zichtbaar is. Of lijkt te zijn. Deze commissie bestaat sinds 2020 en houdt maandelijks bij hoeveel mensen zelfmoord hebben gepleegd. Waar het aantal suicides in 2020 nog gelijk bleef aan voorgaande jaren lijkt dat nu te veranderen. In het eerste kwartaal van het nieuwe jaar zijn er ogenschijnlijk significant meer zelfmoorden geweest, en dan met name van jongeren.

Jeugdpsychiater Olivier van Strien van Kenter Jeugdhulp Noord-Holland zegt in Argos dat hij in zijn crisisafdeling in Haarlem een buitengewoon grote toename ziet. Normaal gesproken ziet hij zo'n drie kinderen of jongeren met zelfmoordneigingen per maand. Nu zijn dat er maar liefst zes keer zoveel.

"Ik denk dat het een beetje in september vorig jaar, toen bleek na een aanvankelijk heel rustige tijd bij de crisisdienst, bleek er een forse toename in het aantal crisisaanmeldingen, dat door de huisartsen bij ons werd aangemeld," aldus Van Strien. "En dat duurt eigenlijk voort nou ja eigenlijk tot nu zou je kunnen zeggen."

Hij vindt de redenen daarvoor "moeilijk te duiden," aldus Argos, maar zegt wel dat het er mogelijk verband mee houdt dat burgers in het eerste deel van vorig jaar het gevoel hadden dat we "samen" door de coronacrisis zouden komen. Maar nu zijn mensen veel meer overgeleverd aan zichzelf, ook omdat de maatregelen maar blijven voortduren. Met name 14-25 jarigen hebben daar enorm veel last van.

Die crisisdienst helpt echt alleen kinderen bij wie het of al is misgegaan of die op het punt staan om uit het leven te stappen. Het zijn situaties waarin ouders niet meer weten wat te doen, en ook de huisarts vertrouwt het niet.

"Bij adolescenten is denk ik heel erg van belang dat ze voortdurend bezig zijn met of ze er toe doen, en dat doen ze eigenlijk in relatie met anderen," legt Van Strien uit. "Dus hun verbinding met anderen is ongelooflijk belangrijk om voor zichzelf te begrijpen dat ze er toe doen. En meestal doen ze dat met leeftijdsgenoten en doen ze dat in de structuur van een school, of ook binnen het gezin."

En daar zit 'm de kneep. In veel gevallen houden gezinsleden elkaar overeind, maar er zijn ook veel gezinnen waar dat niet gebeurt, waar de kinderen "zich terugtrekken" en op hun slaapkamer zitten de hele dag, "ook omdat ze het delen van hun zorgen met hun ouders moeilijk vinden omdat die ook zien dat die het zwaar hebben en soms ook voor hun bestaanszekerheid moeten vrezen omdat hun baan op de tocht staat."

Met andere woorden, de jongeren hebben hun eigen zorgen, hun eigen stress, hun eigen problemen, maar daar komen die van hun ouders nog eens bij; dat trekken ze zich aan maar ook, en dit is wat Van Strien onderstreept, daardoor vragen die kinderen hun ouders niet om steun. Pa en ma hebben het al moeilijk genoeg is de redenering. En ja, er zijn ook nog ouders die er zélf bijna doorheen zitten en werkelijk niet in stáát zijn om goed voor hun kinderen te zorgen in deze lockdowntijden.

Wel zegt Van Strien dat het lastig is om de cijfers te duiden wat betreft het aantal suïcides, daarvoor moet eerst een studie komen (of meerdere). Maar, zegt hij, hij onderstreept dat het mis lijkt te zijn.

En ja, zegt hij, er is daarnaast ook nog eens een "enorme druk op de kinderpsychiatrie in Nederland." Dat gaat dan niet alleen om zelfmoorden, maar ook volgens Van Strien om eetstoornissen bij kinderen. Ook wat dat betreft is er een "significante toename" van ernstige gevallen tijdens deze lockdown.

Maar, voegt Van Strien toe, de overbelasting van de kinderpsychiatrie en -hulp begon al voor de coronacrisis, omdat alles afgewenteld werd op gemeenten. Voor iemand zelfs nog maar van corona had gehoord waren er al serieuze problemen, maar de snelheid waarmee dat systeem in elkaar stort is nu wel significant toegenomen, ook al omdat er meer gevallen zijn van serieuze problemen dan voorheen. De oude niveaus werden al problematisch voor jeugdzorg, laat staan deze nieuwe hogere niveaus.