De ondernemersvereniging Transport en Logistiek Nederland (TLN) heeft een interessant rapport uitgebracht over de gevolgen voor de transportsector van de uitbreiding van de EU met tien Midden- en Oost-Europese landen in 2004.
Het ruim 80 pagina’s tellende rapport kan gedownload worden via deze link. Toen de uitbreiding tien jaar geleden plaatsvond stelde de toenmalige TLN-voorzitter M. van der Harst al de vraag of er schadelijke gevolgen zouden zijn voor de transportsector. Vandaar dat de tijd rijp werd geacht dit eens goed te onderzoeken.
Uit het onderzoek blijkt dat de uitbreiding van de EU in sommige opzichten gunstig is geweest voor de Nederlandse economie (meer export en daardoor een hoger BBP) maar slecht voor de transportsector, die dan ook is gekrompen. Hetzelfde geldt voor enkele andere sectoren. De grote winnaars in de transportsector zijn de Poolse vervoerders, die voordeel hebben van lagere loonkosten. Een Poolse chauffeur verdient slechts een derde van hetgeen een Franse of Duitse chauffeur verdient en maakt ook nog eens meer uren.
De economische crisis van 2008 kwam voor veel Nederlandse transportbedrijven op een slecht moment, in een periode dat hun positie toch al was verslechterd door de toegenomen EU-concurrentie met lage lonen landen.
TLN heeft ook strategische doelen opgesteld voor de komende tien jaar zodat de Nederlandse logistieke sector, die nog altijd een tweede plaats inneemt in Europa, weer kan gaan groeien. Ondernemers krijgen van TLN het advies om meer te doen aan scenarioplanning en risicoanalyse.
De organisatie wil toe naar een EU als “level playing field”, omdat de concurrentie nu vaak op ongelijke voorwaarden plaats vindt en veel lidstaten hun eigen bedrijven ondersteunen. TLN pleit in dat kader onder meer voor uniforme wet- en regeltoepassing in de EU en constateert dat als gevolg van de crisis veel landen toch weer eigen regels gaan volgen, waardoor er oneerlijke concurrentie ontstaat.
In dat kader kunnen we denken aan de lappendeken aan tolregelingen, of aan verschillende interpretaties van cabotagewetgeving (cabotage is het vervoeren van goederen of passagiers tussen twee punten in hetzelfde land door een bedrijf uit een ander land).
TLN vraagt de beleidsmakers om voorlopig af te zien van verdere liberalisering van de transportmarkt (bijv. door meer cabotage mogelijk te maken) en zich liever te concentreren op het beter naleven van de bestaande regelgeving door álle EU-landen en oneerlijke vormen van protectionisme te bestrijden. Als dit proces gecombineerd wordt met het langzamerhand gelijker worden van de sociaal-economische omstandigheden in de verschillende EU-landen, zou er op de lange termijn daadwerkelijk een “level playing field” kunnen ontstaan.
Natuurlijk roept dit interessante rapport ook vragen op met betrekking tot ons denken over de werking van de EU en over voor- en nadelen van globalisering. Zoals ik onlangs aangaf in mijn column Liberalisme, globalisme en nationalisme zijn de antwoorden op die vragen nog niet zo eenvoudig.
Ik ben geen voorstander van een terugkeer naar nationaal protectionisme zoals het Franse Front National dit bepleit, waarbij iedere natiestaat ernaar streeft zoveel mogelijk zelfvoorzienend te worden. Dit lijkt me niet in het belang van Nederland als exportland en handelsnatie. Aan de andere kant, mogen we ook niet blind zijn voor de sociale nadelen van de globalisering of voor de nadelen van de van bovenaf opgelegde eenwording van de EU (én van de monetaire unie). De vraag is natuurlijk, in hoeverre er een verstandige middenkoers mogelijk is tussen al deze uitersten.
Op die vraag zal ik ongetwijfeld terugkomen in andere columns, maar ik wil wel alvast verklappen dat naar mijn mening het innovatieve monetaire model van The Matheo Solution het mogelijk zou maken op zoek te gaan naar een beter en gezonder evenwicht tussen nationaal én Europees belang.
Rest mij te concluderen dat TLN een degelijk onderzoek heeft afgeleverd met interessante conclusies, waarvan ik zeker hoop dat deze door de beleidsmakers in Den Haag én in Brussel ter harte zullen worden genomen.