Terecht dat De Jager macht DNB naar zich toetrekt

Minister van Financiën Jan Kees de Jager is bezig met een wetsvoorstel dat de minister van Financiën meer invloed moet geven binnen de top van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. Op zich een uitstekend plan. Hopelijk biedt het de minister namelijk juridische handvatten om falende plucheklevers als DNB-baas Wellink zijn werk goed te laten doen. Desalniettemin zou een te grote invloed kunnen zorgen voor Mediterrane toestanden.

Nout Wellink is het toonbeeld van een falende bestuurder, die, eenmaal naar het pluche gelanceerd, niet weg te krijgen was. Wellink treedt dit jaar af. Niet uit eigen beweging, maar omdat partijgenoot De Jager besloot dat het na twee termijnen van zeven jaar wel welletjes is. De voorstellen die De Jager doet, betekenen, wat de DNB betreft, vooral minder macht voor de bankpresident. Zo wil de minister de positie van de Raad van Commissarissen versterken. Het blijft onduidelijk of de minister de bankpresident mag wegsturen.

Hoewel het na het falen van Wellink aanlokkelijk is om de MinFin de bevoegdheid te geven de baas van DNB weg te sturen, zou dat de onafhankelijk van De Nederlandsche Bank ondergraven. De Nederlandsche Bank is namelijk onafhankelijk en dat is niet zonder reden. Voordat eurolanden een groot deel van de macht van hun centrale banken aan de ECB afstonden, was het in Zuid-Europa gebruikelijk dat de lijntjes tussen politici en centrale bankiers kort waren. Niet zozeer vanwege het toezicht, maar omdat politici garen sponnen bij bijvoorbeeld een verlaging van de rente, zodat de werkgelegenheid toenam. Dit hielp hen verkiezingen te winnen.

De belangrijkste reden voor de politieke beïnvloeding van de centrale banken in de Club Med was echter dat politici erop konden toezien dat de nationale munt voldoende werd gedevalueerd. Zo konden spilzuchtige regeringen hun uitgavenpatroon consolideren zonder niet meer op de financiële markten terecht te kunnen. Door een regelmatige devaluatie nam de absolute staatsschuld namelijk niet toe, ondanks het potverteren. Om dit systeem in stand te houden waren de centrale bankiers niet meer dan pionnen.

Dit soort scenario's zijn in Nederland ver weg, maar dat betekent ook dat De Jager niet veel meer macht naar zich toe kan trekken dan de voorstellen die voorliggen. Veel verder dan beleidsaanbevelingen zal het niet gaan.