Stress en bankenstress
Pure misleiding in eurobankenland
Nauwelijks heb ik de bankenkwestie aangeroerd of ik lees de volgende uitspraken van de heer Regling, hoogste baas van het ESM, over de beoogde banken stresstest en de herkapitalisering van de Europese (systeem) banken, in een interview, afgelopen maandag, met de Süddeutzche Zeitung; en in vele Duitse kranten vermeld:
"Der ESM soll als letzte Rettung einspringen, wenn Banken im Anschluss an den Stresstest Kapital brauchen, es aber nicht von den Eigentümern, Fremdkapitalgebern oder den Nationalstaaten bekommen können. Derzeit bereitet sich der ESM auf diese Aufgabe vor, bestätigte Regling. "Ich bin optimistisch, dass wir nicht viel Kapital brauchen werden, vor allem nicht in den fünf Ländern, in denen wir ein Programm haben", so Regling".
Dus bij de herkapitalisering van banken gaat dat eerst via de eigenaren, de oprichters van de bank en de aandeelhouders, kapitaalverstrekkers (voornamelijk obligatiehouders) en de staat warin de bank zijn statutaire vestiging heeft. Uit deze bronnen moet de herkapitalisatie primair putten. En als dat niet lukt, dan is er het ESM als 'achtervang'.
Even terug in de geschiedenis. In de loop van 2012 werd het ESM verdrag door alle eurozonelanden geratificeerd (Nederland ratificeerde het ESM-verdrag op 24 mei van dat jaar; op 7 december 2012 ratificeerde Tsjechië als laatste euroland het Verdrag). Hieronder de meest relevante artikelen van dat verdrag over de hulp aan banken (financial institutions, hetgeen overigens meer impliceert dan alleen banken, maar dat terzijde). Het werd op 8 oktober 2012 operationeel, nadat het Constitutionele Hof in Karlsruhe op 12 september had bepaald dat het Verdrag niet in strijd was met de Duitse grondwet.
ARTIKEL 12
1. Indien zulks onontbeerlijk is om de financiële stabiliteit van de eurozone als geheel en van de lidstaten ervan te waarborgen, kan het ESM stabiliteitssteun aan een ESM-lid verstrekken op basis van stringente voorwaarden die passend zijn voor het gekozen financiële-bijstandinstrument. Deze voorwaarden kunnen gaan van een macro-economisch aanpassingsprogramma tot de voortdurende inachtneming van vooraf vastgestelde voorwaarden om voor stabiliteitssteun in aanmerking te komen.
2. Onverminderd artikel 19, kan ESM-stabiliteitssteun worden toegekend met behulp van de instrumenten waarin in de artikelen 14 tot en met 18 is voorzien.
ARTIKEL 14
1. De Raad van gouverneurs kan overeenkomstig artikel 12, lid 1, besluiten preventieve financiële bijstand te verlenen in de vorm van een aan voorwaarden onderworpen preventieve kredietlijn, dan wel in de vorm van een kredietlijn tegen verscherpte voorwaarden.
2. De aan de preventieve financiële bijstand van het ESM verbonden voorwaarden worden overeenkomstig artikel 13, lid 3, beschreven in het memorandum van overeenstemming.
3. De financiële en andere voorwaarden van de preventieve financiële bijstand van het ESM worden vastgelegd in een door de directeur te ondertekenen akkoord over de preventieve financiële-bijstandfaciliteit.
ARTIKEL 15
Financiële bijstand voor de herkapitalisatie van financiële instellingen van een ESM-lid
1. De Raad van gouverneurs kan besluiten een ESM-lid financiële bijstand in de vorm van leningen te verlenen met het specifieke doel de financiële instellingen van dat ESM-lid te herkapitaliseren.
Dit is de herziene versie, goedgekeurd door ons parlement op 24 mei 2012. Nederland gaf daarbij tussen haakjes de volledige zeggenschap weg over de besteding van de ESM gelden, zoals ook blijkt uit deze brief van de Rekenkamer. Parlementen, die eerder toestemmng moesten geven voor hulp, werden zo vakkundig buitenspel gezet.
Het is duidelijk dat alle hulp aanvankelijk zou lopen via de lidstaten. Zij dienen de aanvragen in, zij krijgen de noodhulp, zij moeten aan de voorwaarden voldoen, zij krijgen zo nodig de leningen om hun banken te helpen, zij zijn verantwoordelijk. Het bedrag van de rekapitalisatie wordt dan ook bij hun staatsschuld opgeteld en dat is niet leuk. Heel snel na de aanvaarding van het ESM verdrag met deze tekst werd echter een wijziging aangebracht waardoor het ESM, buiten de lidstaten om, direct herkapitalisering aan banken verschaft. De staten worden dus niet meer betrokken bij en zijn niet meer verantwoordelijk voor herkapitalisering van hun banken, het bedrag wordt ook niet meer bij hun staatsschuld opgeteld, zij krijgen geen austerity voorwaarden. Deze hulp gaat nu rechtstreeks van ESM naar de betrokken individuele bank.
Deze wijziging werd door een demissionair (!) kabinet voorgelegd en zonder meer aanvaard door ons parlement; een 'hamerstukje'. Een ultieme poging van de PVV om dit te voorkomen via een kort geding werd door de rechter afgewezen.
Het gehele ESM was oorspronkelijk gericht op de lidstaten, zij waren altijd de spil in hulp en verantwoordelijk. Met deze wijziging werd deze spil voor individuele bankensteun uitgeschakeld. Het ESM nam het echter rechtstreeks over. Volkomen in strijd met de oorspronkelijke versie en de oorspronkelijke gedachte. Men wist immers, dat als men dit er direct in had gezet de nationale parlementen gesteigerd zouden hebben. De bekende stapsgewijze benadering van Brussel moest van stal gehaald worden om dit erdoor te krijgen.
Om op Reglings woorden over 'aandeelhouders en dergelijke' terug te komen: om omvallen van de Cyprus bank te voorkomen heeft Dijsselbloem de volgende constructie gebruikt: eerst werden de aandeelhouders aangesproken, daarna de junior obligatiehouders, daarna de grote spaarders met meer dan 100.000 euro (tot 100.000 was gewaarborgd) en tenslotte, als laatste, werd het ESM aangesproken ( 10 miljard). Maar dat ging via de staat Cyprus, die zelf ook nog eens 7 miljard moest bijpassen, aan de austerity voorwaarden moest voldoen en het bedrag bij de staatsschuld opgeteld kreeg. Dat was om de bank voor omvallen te behoeden. Dijsselbloem noemde dat een template voor toekomstige gevallen om banken te redden. Dat werd hem niet door het Zuiden en Frankrijk in dank afgenomen. Maar goed. Het ging om redden van failliet, niet over louter herkapitaliseren zoals nu. Herkapitaliseren is eigenlijk, in eenvoudige woorden, ervoor zorgen dat de assets (bezittingen) van de bank groter zijn dan de liabilities (verplichtingen).
Nu de toepassing van dit alles. Nu komt de stresstest. Die wordt niet uitgevoerd door de lidstaten maar door de ECB. De band tussen bank en staat wordt dus verbroken, zoals de bedoeling ook is.
Bij die test zijn er drie mogelijke uitkomsten:
- de bank voldoet aan de voorwaarden
- de bank moet herkapitaliseren
- de bank is niet levensvatbaar en moet verdwijnen.
Bij de eerste uitkomst is er geen vuiltje aan de lucht.
Bij de tweede moet dat kapitaal gevonden worden. Er moet dan volgens de de heer Regling eerst bij de aandeelhouders worden aangeklopt, het aandelenkapitaal zou moeten worden vergroot. Maar je kunt de aandeelhouders niet dwingen nog meer geld in een bank te steken. Het enige alternatief zou zijn een nieuwe emissie van aandelen. De obligatiehouders zullen helemaal niet willen bijdragen: als de looptijd verstreken is, krijgen ze hun geld en intussen de rente erover. That is all. Waarom zouden de obligatiehouders meer en langer risico willen lopen? Dan de grote spaarders. Hoe krijg je die ertoe nog meer geld aan de bank te lenen? Die zullen eerder geneigd zijn om in geval van problemen te redden wat er te redden valt. Wat overblijft is, zoals de heer Regling als laatste instantie noemt, de lidstaat of het ESM. In de oorspronkelijke versie van het ESM Verdrag ging dat herkapitaliseren via een lening aan een 'Special Purpose Vehicle' (SPV), die de lening doorsluisde naar de lidstaat, die het geld vervolgens aan de bank gaf. Zo is het in Spanje met die 40 miljard gegaan, plus de bijkomende voorwaarden (austerity). Dan is de oplossing eenvoudig: de lidstaat zou het moeten doen, eventueel via een lening van het ESM. Zo ook in Cyprus. Maar met die snelle, vrijwel geruisloze, wijziging van "direct herkapitaliseren" draait het ESM, de eurozone belastingbetaler, er echter voor op, ook al is de statutaire vestigingsplaats van die bank niet zijn lidstaat. Wat de heer Regling over de gang van zaken bij de herkapitalisering zegt lijkt mij niet juist. Het is alleen en uitsluitend het ESM herziene versie die herkapitaliseert. De lidstaat heeft er immers nu niets meer mee te maken. Het is tussen ESM en individuele bank. Zo staat het nu in het Verdrag.
Bij de derde uitslag ligt het aan de toestand van de financiën van die bank. De niet levensvatbare, maar evenmin failliete, bank wordt keurig opgeheven, maar dat zal een zware opgave zijn. Hoe kunnen de assets van de bank zo snel geliquideerd worden? Verder kan het gaan volgens de Dijsselbloem constructie: als de bank niet liquide genoeg is en de marktwaarde van de assets is lager dan de boekwaarde (en dat zal in de meeste gevallen zo zijn), dan raken eerst de aandeelhouders (deels) hun geld kwijt; is dat niet voldoende dan volgen de junior obligatiehouders; en als er dan nog meer tekort is daarna de grote spaarders (waaronder bedrijven). Geen aangename toestand voor een bank die niet failliet is maar niet verder mag. Voor de kleine spaarders is er zogenaamd een deposito garantie, hun deposito's worden voor maximaal 100.000 euro gegarandeerd. Als de bank dat dan nog niet kan opbrengen, wie moet die garantie dan op zich nemen? De lidstaat van de bank of het ESM? Er is dan toch geen sprake meer van herkapitaliseren, dus zou het ESM daar niet bij betrokken zijn? Kortom, alle loze praatjes ten spijt, er is geen achtervang voor failliete banken anders dan de belastingbetaler. Rechtstreeks of via het ESM.
Alles bij elkaar zal dit een enorm hoofdpijndossier worden.
Ga verder met lezen
Dit vind je misschien ook leuk
Laat mensen jouw mening weten
