Er is helemaal geen spierballenpolitiek van de EU in Oekraïne

Over het conflict tussen Rusland en Oekraïne is al veel onzin verteld. Maar de grootste onzin is toch wel dat dit conflict is uitgelokt door de EU, die ongebreidelde uitbreidingsfantasieën en machtsaspiraties aan de dag zou hebben gelegd.

Als bewijs voor deze stelling wordt eindeloos het optreden opgevoerd van Guy Verhofstadt en Hans van Baalen, die op 21 februari 2014 Oekraïense demonstranten toespraken op de Maidan, het Onafhankelijksplein in Kiev. Zij spraken in naam van de EU, hoewel zij niet meer waren dan europarlementariërs van de liberale fractie. Wie in deze brave toespraken een bewijs ziet voor de agressieve grootheidswaan van de ongekozen bureaucraten in Brussel is vrees ik niet te helpen. Wat we hier zien zijn twee democratische politici die juist wel gekozen zijn, al is het in een parlement ('praathuis' volgens eurosceptici) dat weinig gezag uitstraalt en niet bekend staat vanwege het aanmoedigen van een krachtdadige politiek tegenover de buitenwereld. Wat logisch is, want er is bij gebrek aan Europese eenheid helemaal geen gezamenlijk Europees buitenlands beleid. De lidstaten willen dat helemaal niet, wat af te lezen is aan het feit dat Catherine Ashton (zie foto), een barones uit het Hogerhuis van het eurosceptische Groot-Brittannië, het Europese gezicht naar buiten toe vertegenwoordigt. Wie daar spierballen ziet, kijkt niet goed. Lady Ashton wordt dit najaar mogelijk opgevolgd door Frederica Mogherini, een 41-jarige socialiste uit Italië, ook zo'n land van helden van de terugtocht.

Verhofstadt en Van Baalen bezongen de Europese waarden en de burgermoed die door de demonstranten tegen het (dan nog) pro-Russische regime in Kiev zou worden gerepresenteerd. Dat was alles. Je moet wel een heel vreemd wereldbeeld hebben om daarin een dreiging te zien. Karikaturaal gezegd: Europa bestaat uit schoothondjes, niet uit beren (die van oudsher in het Oosten zitten). In november 2013 had de Russische president Poetin al bezwaar aangetekend tegen een Vrijhandelsverdrag dat Oekraïne met de EU had willen sluiten. Moskou stak daar toen een stokje voor omdat het Kremlin zelf een economisch verbond met de voormalige Sovjetrepublieken Kazachstan, Wit-Rusland en Oekraïne voor ogen had. Wie bemoeide zich hier actief met interne Oekraïense aangelegenheden? Het antwoord is duidelijk: Poetin. En het bleef niet bij economische drukmiddelen. Binnen een week nadat de pro-Russische president Janoekovitsj in Kiev was afgezet, zette Moskou politieke en militaire middelen in en werd de Krim geannexeerd. Daarna werd ook de regio Donetsk via steun aan pro-Russische separatisten gedestabiliseerd, waarbij het tot geweld is gekomen. De EU staat daar machteloos tegenover, al zijn er na het neerhalen van de MH-17 in juli wel economische sancties tegen Rusland afgekondigd.

Maar wat lezen we bij Gerry van der List, gewaardeerd binnenlandcommentator van Elsevier? Hardwerkende Nederlandse boeren en tuinders moeten ruimhartig door de overheid worden gecompenseerd, omdat zij het slachtoffer zijn van de kortzichtige spierballenpolitiek van de EU. De bureaucraten in Brussel hebben economische sancties ingesteld tegen Moskou, dat weer met tegensancties tegen onze landbouwers heeft geantwoord, zonder dat er ook maar een aanwijzing was voor directe betrokkenheid van het Kremlin bij het neerhalen van de MH-17. Met het instellen van die sancties tegen Rusland, waarmee de EU de wereldvrede denkt te dienen, zou Brussel voorbijgaan aan het grote belang dat vrijhandel heeft voor vrede en welvaart in de wereld.

Het zou kunnen dat Van der List, die over een droge humor beschikt, het ironisch bedoelt. Hij trekt wel vaker van leer tegen de heilige koeien van de grachtengordelelites (zoals kunstsubsidies), dus dan is het sympathiek en misschien tegendraads als hij het opneemt voor een sector die Nederland op landbouwgebied tot een van de sterktste exportnaties ter wereld heeft gemaakt. Onze boeren, die in het verleden over subsidies uit Brussel niet te klagen hadden, kunnen tegenwoordig heel goed op eigen benen staan, maar dankzij Poetin en de Brusselse anabolenpolitiek nu even niet. Heel frustrerend voor deze ondernemers, die van spraakmakend Nederland niet de waardering krijgen die zij verdienen, maar Van der List winkelt wel erg selectief met de boerenfeiten. Erger, hij kiest opzettelijk voor een zo kleingeestig mogelijk binnenlandperspectief en maakt de EU tot zondebok van een intimidatiepolitiek die door Rusland wordt gevoerd. Terwijl de EU zich bij uitstek sterk maakt voor de door Van der List aanbevolen vrijhandel (zie dat vrijhandelsakkoord met Oekraïne dat door Poetin werd geblokkeerd) en buitenlands-politiek gezien weinig voorstelt. Dit is geen gezond verstand meer; dit is boerenbedrog.

In werkelijkheid kost het juist grote moeite om de EU op één lijn te krijgen voor economische sancties tegen Moskou en wenst Frankrijk vooralsnog niet af te zien van de levering van twee oorlogsbodems aan Rusland. Hoe weinig de EU militair ook voorstelt, de nationale lidstaten leveren graag defensiemateriaal als daar wat mee te verdienen valt, ook aan partijen als Rusland die bezig zijn alle regels die tijdens en na de Koude Oorlog zijn afgesproken op te blazen. Dat zet het hele Europese veiligheidssysteem op losse schroeven en voor dat Russische wangedrag bestaat sinds het inlijven van de Krim, een annexatie 'by stealth', en het intimideren van oostelijk Oekraïne overvloedig bewijs. Zoals ook over de Russische betrokkenheid bij het neerhalen van de MH-17, zeer waarschijnlijk met een luchtdoelraket 'made in Russia' (hoeveel 'smoking gun' wil je hebben?), geen twijfel bestaat. Ook Van der List wijt 'het ongeluk' aan pro-Russische separatisten. Zelfs als dat neerschieten door de Oekraïense luchtmacht zou zijn begaan, een theorie die actief door de Kremlinpropaganda wordt gevoed, blijft het zo dat het hele conflict zonder het opzichtige gestook van Moskou niet had plaatsgevonden. Zoveel zich opdringend bewijs kunnen ook Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië en Nederland, de economisch belangrijkste EU-lidstaten die het liefst 'business as usual' voeren, niet negeren. Maar de conservatieve realist Gerry van der List spreekt van kortzichtige spierballenpolitiek van de EU en meent dat er geen sprake is van afdoende bewijs tegen Rusland.

Het kan natuurlijk ook dat de om zijn nuchterheid bekend staande binnenlandcommentator van Elsevier te diep in het glaasje heeft gekeken. Geen wodka, maar melk wel te verstaan. Wat evenzeer tot een wereldvreemd wereldbeeld kan leiden. Je zou dit als een komkommer kunnen afdoen, een leuk stukje van een columnist die het in deze hete oorlogszomer net even anders wil zien dan de mainstream. Maar ik ben bang dat Van der List het meent, net als al die anderen in rechts Nederland, die zo'n afkeer van de EU ('EUSSR') hebben dat ze het Rusland van Poetin in bescherming nemen. Het lijkt wel alsof in deze omstreken met het conflict in Oekraïne (letterlijk: grensland) de polderkolder is uitgebroken.