Spaanse politieke klasse staat onder druk - en heeft het daar moeilijk mee

Op dit moment kun je als Spaans politicus maar het beste in het Europees parlement zetelen: verantwoordelijkheid bijna nul, goedbetaald, en vooral: rustig. In Spanje zelf staan om de zoveel tijd betogers op de stoep, als ze tenminste niet betogen ten gunste van een republiek. Juist die dynamiek, waarin bijna teveel keus is wàt politiek na te jagen, lijkt de PP-regering nog in het zadel te houden.

Er valt een hoop te protesteren in het Spanje van 2013. Als er niet geprotesteerd wordt tegen de EU en haar uitwassen (akkoord, daarover hoort u in de NL-media vrijwel niets), dan is er wel een bericht te melden over het republicanisme dat de kop weer opsteekt (daarover is de berichtgeving evenmin goed, maar beter,). Afgelopen weekend protesteerden 10.000'en tegen de monarchie, die het dan ook wel bont maakt. En voor het eerst in meer dan dertig jaar ligt de koning persoonlijk onder vuur, omdat hij heeft geprobeerd familieleden uit de frontlijn te halen.

Koning Juan-Carlos had in Spanje lang vrijwel de status van een heilige, maar ook heiligen blijken van hun voetstuk te kunnen vallen. En dan blijkt daaronder nog steeds een enorm gat te gapen tussen bevolking en monarchie. Iets waaraan het koningshuis zèlf - met wijsheid achteraf - sterk heeft bijgedragen. Dat je vader koning is betekent in Spanje niet dat je je gedragen kunt alsof je van de prins geen kwaad weet. Het is voor de Bourbons te hopen dat Juan-Carlos het nog een tijdje trekt, want als de koning plotseling komt te overlijden is Spanje anders binnen een paar weken weer een republiek.

Escraches
Het tweede belangrijke politieke punt van dit moment betreft de huisuitzettingen. We in Spanje zijn huis wordt uitgezet, heeft na afloop van alle formaliteiten een vrijwel evengrote schuld als de hypotheek was - alleen dus geen huis meer als onderpand. Het verzet daartegen richt zich nu op politici persoonlijk: politici vinden nu met regelmaat een troep protesterende slachtoffers van huisuitzettingen op hun stoep, die veranderingen van de wetgeving bepleiten. Tot nog toe werden vrijwel uitsluitend politici van de conservatieve partij (PP) bestookt, maar deze is dan ook alleen aan de macht.

Deze escraches maken veel Spaanse politici zeer zenuwachtig. Het tast hun standing in hun woonomgeving aan, en bedreigt hun eigen goedbetaalde leventje. Het is daarom geen wonder dat de Spaanse overheid naar manieren zoekt deze manier van protesteren te onderdrukken, maar dat valt bepaald niet mee. Dat de bevolking de meest effectieve manier van politici op de huid zitten na jaren van crisis tot een vorm van kunst verheven heeft is echter niet bepaald vreemd. Na jaren van protesteren wordt je er steeds handiger in te beseffen wat politici het meest irriteert.

De Spaanse huizenprijzen zijn nog steeds niet gestuit in hun dalende trend, en het heeft er alles van weg, dat prijzen van vóór de invoering van de euro terug zouden kunnen keren.

Maar de werkloosheid laat zien, hoe klein de kans is dat huiseigenaren weer aan de slag kunnen:

Wat weer leidt tot de verwachting van nog meer 'slechte' leningen:

Moody's verwacht dan ook geen verbeteringen voor Spanje, zeker niet na de teleurstellende cijfers over de detailhandelsverkopen in februari, die 10% lager lagen dan in 2012.  Dat de rente op Spaanse staatsschulden zich netjes gedraagt is daarbij een zegen, die premier Rajoy al enige tijd verleidt rond te bazuinen dat de crisis bijna voorbij is, en dat in 2014..... Afijn, u kent dat verhaaltje nu zelf, nu premier Rutte gelijkaardig gedrag begint te vertonen. We moeten de economie steunen, dan komt alles goed.

Alleen is men in Spanje verder met het uitkleden van de pensioenfondsen dan bij ons. En veel gevaarlijker: het grootste deel van die pensioenen is belegd in Spaanse staatsschulden. Iets wat enige tijd terug wettelijk geregeld werd als verplichting. Nou, dat heeft dus enige tijd gewerkt:

Resteert de vraag: hoe lang nog? Als we het hebben over een dreigende 'credit crunch', denkt iedereen direct aan Italië. Maar in Spanje heeft ze dan ook al plaatsgevonden, zonder veel kans op herstel:

Officieel is Spanje begonnen aan het ontwarren van haar Gordiaanse bankenknoop. Maar gezien de aanhoudend lage onroerendgoedprijzen wil niemand de waarheid daarvan werkelijk weten. Zonder herstel van die onroerend goed markt, is het vrijwel onvoorstelbaar dat Spanje er zonder nieuwe Europese steun weer bovenop komt. Mèt overigens evenmin. Maar tot die tijd aanbreekt zal de EU er alles aan doen om de aandacht gericht te houden op minder ernstige zaken, die overigens zeker ernstig genoeg voor volledige aandacht zijn. Gelukkig voor Spanje en de EU zijn die er genoeg: Portugal, Frankrijk, Italië en Slovenië strijden om voorrang om Cyprus af te mogen lossen als focus van alle aandacht. Alles in de hoop ongeschonden september 2013 (Bondsdagverkiezingen!!) te kunnen halen.