Raadselachtige spanning

Wie graag boeken leest waarbij het allesomvattende en het verhaal dominerende mysterie netjes in de laatste pagina's wordt opgelost, kan het beste met een grote boog om Vernietiging van de Amerikaanse schrijver Jeff VanderMeer (1968) heen lopen. Want in ruim tweehonderd pagina's schetst Jeff VanderMeer met veel gevoel voor sfeer en spanning het mysterie rond Gebied X om de lezer bij het lezen van de laatste pagina te laten concluderen dat het mysterie zich alleen nog maar verdiept heeft en meer vragen oproept dan zijn beantwoord. En juist vanwege deze raadselachtige spanning is Vernietiging een aanrader voor allen die kunnen leven zonder zekerheid en uitzien naar een spannende trilogie die gebaande paden laat voor wat ze zijn.  

In een niet al te verre toekomst bevindt zich op Aarde Gebied X. Door een niet nader toegelichte catastrofe is Gebied X afgesloten van het niet nader bepaalde continent. Om de oorzaak van de catastrofe te achterhalen en het mysterie van Gebied X te ontrafelen heeft het geheimzinnige agentschap Southern Reach elf expedities naar Gebied X gestuurd. Met de meeste van deze expedities is het op verschillende, maar vaak fatale, manieren slecht afgelopen en is de kennis over Gebied X nog steeds beperkt. In Vernietiging - het eerste deel van de Southern Reach-trilogie - is het aan de twaalfde expeditie om te slagen waar hun voorgangers faalden en terug te keren met antwoorden in plaats van vragen.

Aan de twaalfde expeditie dus de moeilijke taak om Gebied X in kaart te brengen. Deze twaalfde expeditie bestaat uit vier vrouwen die slechts bekend staan onder hun functie: de psycholoog, de antropoloog, de landmeter en de bioloog. Vernietiging is het verslag van deze expeditie door de bioloog. Duidelijk is dat de psycholoog de leiding heeft en via enkele psychologische trucs de opdracht heeft meegekregen om de andere leden van de expeditie - waar nodig - naar haar hand te zetten. Het lijkt er daarom op dat er bij Southern Reach meer bekend is over de wildernis die Gebied X is. Wanneer de leden van de expeditie stuiten op een 'toren' in de grond die niet op de kaarten staat vermeld die zijn opgesteld op grond van de kennis van de voorgaande expedities terwijl deze wel dichtbij het base camp ligt, wordt het mysterie alleen maar groter. De onderlinge verhoudingen worden op de proef gesteld terwijl de bioloog steeds meer zal ontdekken dat een deel van het mysterie ontsluit, maar evenzo goed meer vragen opwerpt dan beantwoord worden.

Meer vertellen over het verhaal leidt alleen tot nodeloze spoilers en zou afbreuk doen aan het leesplezier, want zonder twijfel heeft Jeff VanderMeer een spannende start geschreven voor zijn Southern Reach-trilogie die meer dan doet uitkijken naar de volgende twee delen. Ook in de hoop om het mysterie waarop de bioloog en haar collega's stuiten te kunnen ontrafelen. Het aardige aan VanderMeer is daarbij dat hij de spanning weet op te bouwen zonder teveel van het mysterie weg te geven, maar wel genoeg om het boek niet uit frustratie terzijde te leggen. Zijn aandacht voor de groepsdynamiek, maar ook de biologie van Gebied X en de karakterontwikkeling van de bioloog voegt inhoud aan deze spanning toe. Hoe de trilogie zich verder gaat ontwikkelen zal voor iedere lezer de vraag zijn, maar het mysterie en bijbehorende spanning hebben deze lezer overtuigd en het is daarom niet vreemd dat de filmrechten al door Paramount Pictures zijn gekocht.