Politieke hetze tegen social media: waar blijft eigenlijk de verantwoordelijkheid van burgers zelf?

Al enige tijd is er een soort strijd begonnen tegenover social media vanuit politieke instituten en politieke partijen. 'Fake news', 'hatespeech', noem het maar op, want social media zijn een platform voor zo veel problemen in de samenleving. Gisteren lekte er een rapport uit in het Verenigd Koninkrijk waarin social media als fundamentele bedreiging voor de democratie werden gepresenteerd.

Met een aantal aspecten ben ik het wel eens, want als het gaat om persoonlijke gegevens en privacy valt er heel veel op te merken.Toch moeten we niet te veel kijken naar overheden en de politiek, want als die instituties controle krijgen over social media, dan zijn we nog verder van huis. Dan kan de overheid van alles doen en bepalen onder de vlag van 'veiligheid' en de 'democratie'.

Hoe zeer ik bedrijven als Facebook ook wantrouw, toch vind ik een private partij beter dan overheidsinstellingen. Kijk maar naar China, waar de overheid bepaalt wat je wel of niet te zien krijgt of mag bespreken op social media. Dat lijkt mij verre van een goed alternatief. Toch lijkt er in Europa een geluid op te komen die ook die kant op neigt te willen, zoals Europese instanties die 'fake news' bestrijden en in dat proces de vrijheid van meningsuiting en expressie lijkt te overrompelen.

Waarom kijken we voor de balans niet ook naar de verantwoordelijkheid van burgers? Vraag het menig persoon en ze doen net alsof ze écht niet kunnen leven zonder social media. 'Goed voor het netwerk'. 'ik wil geen activiteiten missen', 'zonder social media zijn mijn baankansen minder'. Allemaal leuke excuusjes die eigenlijk één waarlijk probleem maskeren: verslaving.

Je kan altijd ervoor kiezen om te stoppen en je account te verwijderen. Het leven buiten het digitale is ook erg mooi en afdoende. Contact? Mailen of bellen. Niet zo moeilijk. Ik weet dat ik het simplistisch breng, maar uiteindelijk heeft het daar wel mee te maken, want het gaat om wilskracht en durf, niet om de complexiteit van het wel of niet moeten hebben van social media. Dat is namelijk uiteindelijk een illusie.

Met private organisaties kan je dus altijd kiezen of je wel of niet gebruik wil maken van hun product, met overheidsprogramma's niet. Maak als burger en consument dus verantwoorde keuzes. Het is je recht en je plicht. Zonder verantwoordelijkheid geen vrijheid. Dat geldt ook voor de inhoud op social media. Vaak is het heel subjectief wat 'fake news' is of niet. Feiten niet, maar de interpretatie van feiten wel. Een overheid daarover laten waken is een heel erg slecht idee, want dan wordt de digitale werkelijkheid onderworpen aan de politieke werkelijkheid en dat geeft narigheid.

Ik begrijp het trouwens wel op het moment dat er met walging naar sommige berichten op Facebook gewezen wordt. Dat merk ik zelf zo vaak als ik kijk naar sommige reacties op artikelen van DDS. Mensen die op de man reageren, niet op de inhoud. Mensen die elkaar belachelijk maken en elkaar uitschelden. Lekker makkelijk natuurlijk, achter zo schermpje, de onvrede die je niet op jezelf kan betrekken spuwen naar andere accounts op social media en nieuwsplatformen. Ook daarvoor geldt: neem je verantwoordelijkheid. Anders dan ben je niets meer dan een kleuter.