"Geert Wilders heeft de aanval geopend op de moskeeën", schrijft DDS-redacteur Kenneth Steffers. Wilders pleit er nu zelfs voor om direct alle moskeeën te sluiten. Een van zijn redenen daarvoor is de azan, de oproep tot het gebed die nu in Nederlandse steden te horen is. Het sluiten van moskeeën gaat volgens Steffers "wel erg ver".
Steffers noemt de azan "een soort van gezang". Maar Wilders noemt het in een tweet die Steffers aanhaalt "het gekrijs van de barbaarse sharia." Kenneth Steffers relativeert het PVV-verzet tegen de moskeeën dus enigszins, maar hij is toch wel kritisch over de azan.
Mederedacteur Tim Engelbart gaat veel verder in zijn kritiek op Wilders. In een DDS-artikel van een paar dagen geleden schrijft Engelbart naar aanleiding van Wilders’ kritiek op minister Grapperhaus’ bezoek aan de iftar dat Wilders lijkt op een "grammofoon".
Want momenteel heeft Wilders een grammofoon met een plaat die al jaren blijft hangen op steeds hetzelfde deuntje. Dat zou niet alleen in het belang zijn van Nederland, maar ook van Wilders zelf. Want inmiddels neemt vrijwel niemand in dit land hem nog serieus met dit soort teksten waarmee Wilders vooral één ding aantoont: dat hij een lachwekkende karikatuur van zichzelf is geworden. En wordt er zeker geen iftar minder georganiseerd.
Wat de artikelen van Steffers en Engelbart gemeen hebben, is dat ze gaan over wat wordt genoemd "De scheiding van kerk en staat" of de religieus neutrale staat. Is het toelaatbaar dat een moskee zich middels (gezang, Steffers) dan wel (gekrijs, Wilders) tot het publiek wendt? Is het goed dat in een staat als Nederland een minister van justitie aanschuift bij een religieus evenement als de iftar? En gesteld dat men dat niet goed vindt, wat valt daaraan te doen?
Een religieus neutrale staat is een staat waarin de overheid niet partij kiest voor één religie (staatskerk). Ook niet voor vermenging van de staat met verschillende godsdiensten (multiculturele staat). De overheid houdt afstand tot godsdienst, godsdiensten die de burgers overigens wel vrij mogen belijden (binnen beperkingen!).
Minister Grapperhaus moet dus niet naar de iftar gaan. Premier Rutte ook geen bezoekjes aan de moskee brengen. Minister Kaag niet knipmessend met hoofddoek voor de Iraanse dictator Rouhani staan (daarmee alle vrouwen die verplicht gesluierd gaan in dat land schofferend). Zij moet een voorbeeld nemen aan wat Oriana Fallaci deed met Ayatollah Khomeini. Wat dat is ga ik nu niet vertellen. En ook het koninklijk huis moet zich niet conformeren aan voorschriften over hoofdbedekking in Saoedi-Arabië of de Verenigde Arabische Emiraten tijdens staatsbezoeken.
Koningin Maxima moet laten zien dat zij solidair is met de vrouwen die in de Arabische landen worden onderdrukt en niet uit ongepast respect voor haar onderdrukkende gastheren verkeerde signalen uitzenden. Respect voor de onderdrukker is disrespect voor het slachtoffer. Ook de azan moet alleen maar schallen in de appgroepjes van diegenen die zich daarop willen abonneren, niet over de straten van Amsterdam waardoor burgers onverhoeds met dat geluid worden geconfronteerd.
Is die azan "gezang" (Steffers) of "gekrijs" (Wilders)? Merkwaardig genoeg vind ik het op een vreemde manier wel mooi. Maar het is ook intimiderend en afschrikwekkend. En ook polariserend; zeker voor wie de inhoud van de tekst kent die wordt "gezongen". (Zoek het even op, die tekst!).
"Steeds meer moskeeën versterken oproep tot gebed", aldus een kop in Het Parool dat verslag doet van het oprukken van de azan in Amsterdam. Die polariserende oproepen tot gebed moeten stoppen. En de voorstanders moeten gaan begrijpen dat zij het harmonieuze samenleven van mensen in een religieus neutrale staat helemaal geen dienst bewijzen door de straat te laten veranderen in een sacrale ruimte die gedomineerd wordt door één religieuze groep. Net als het dragen van hoofdbedekkende kleding in wat men in overheidsstukken tegenwoordig noemt "onvrije gebieden" is dat een heel verkeerd begrepen vorm van "respect". Een verkeerd begrepen "tolerantie" (Zie hoofdstuk 6 van Moderne Papoea’s). Een verkeerd begrepen “openheid”. Een verkeerd begrepen beroep op "pluriformiteit".
Nu is inderdaad Wilders een grammofoonplaat die wat hierboven staat al eens eerder heeft gezegd. En ook klopt het, wat Engelbart aangeeft, dat hij voorlopig daarmee de minister van justitie en veiligheid nog niet van iftarbezoekjes heeft afgebracht. Maar eens moet het besef wel gaan dagen dat een democratische rechtsstaat met religieuze neutraliteit als kernbeginsel niet haar beginselen grenzeloos kan verkwanselen zonder serieus in de problemen te komen.
De beste leesstof om met deze problematiek enigszins vertrouwd te raken vormen overigens niet de tweets van Geert Wilders, maar de Memorie van Toelichting bij het Voorstel van wet van de leden Wilders en De Graaf betreffende het verbod van bepaalde islamitische uitingen. Daar moet je even voor gaan zitten om die 35 pagina’s door te lezen. Maar dan hebben we de moskeeën, de azan, de iftar en andere zaken bij elkaar. Wat dan voorbij trekt, is de geschiedenis van Nederland van de afgelopen 20 jaar en de pogingen om salafistisch of radicaal islamitisch gedachtegoed een halt toe te roepen.
Wat ook voorbij trekt zijn de amechtige pogingen van opeenvolgende ministers van justitie (Donner, Hirsch Ballin, Opstelten) of de ministers die integratie in hun portefeuille hadden zitten (nu Koolmees) om maatregelen te nemen tegen "radicalisering". Allemaal tevergeefs. Allemaal falend beleid.
Het voorstel van Wilders en De Graaf mondt dan uit in wat ik zou willen noemen een "totaalverbod" op de islam. Vind ik dat een goed voorstel? Nee. Maar die Memorie van Toelichting bevat wel allerlei aanknopingspunten voor minder verstrekkende voorstellen over onderdelen van de toenemende ondermijning van de democratische rechtsstaat onder het toeziend oog van onze politici die geen enkele dadendrang laten zien als het op dit onderwerp aankomt. Zelf niet om zich maar enigszins in de materie te verdiepen.
De Raad van State heeft, zoals men kan verwachten, een vernietigend advies uitgebracht over het PVV-voorstel. Ook dat is interessant om kennis van te nemen want het is een perfecte illustratie hoe onze politieke elite denkt over dit onderwerp. De Raad van State geeft in dat advies de gebruikelijke opvattingen weer over democratie, rechtsstaat, grondrechten, vrijheid van godsdienst, en met geen woord gaat men in op de argumentatie die de opstellers van de wet naar voren brengen. Die argumentatie gaat over iets heel excentrieks, namelijk over waarom de islam een ideologie zou zijn en geen godsdienst.
In zekere zin is het ook begrijpelijk dat de Raad van State daarop niet ingaat, want men heeft geen enkele expertise op dat terrein. Net zomin als de Kamerleden in de Tweede of Eerste Kamer. Men weet gewoon niets over de islam. Men heeft zelfs geen idee wat men zou moeten lezen om daarin verandering aan te brengen. (Weten wat je moet lezen is een begin van kennis). Men heeft nog nooit gehoord van Daniel Pipes. Nog nooit gehoord van Robert Spencer. Nog nooit gehoord van Oriana Fallaci. Nog nooit gehoord van Nonie Darwish (waarop de argumentatie Wilders en De Graaf voor een groot deel gebaseerd is). Men weet gewoon niets.
De Raad van State kan dus ook eigenlijk helemaal niet adviseren. Maar dat doet men natuurlijk wel. Men zegt dan (en nu ga ik Buitenhofiaans "parafraseren", ik zet er zelfs even aanhalingstekens omheen):
"Wij hebben op school geleerd dat de islam een godsdienst is. Zo hebben wij dat geleerd. En nu zegt de PVV dat het een ideologie is. Wij begrijpen dat niet. Dus gaan we maar even uit van de vertrouwde stelling dat het om een godsdienst gaat. En als het om een godsdienst gaat, moeten we op basis van de godsdienstvrijheid (respect!) alle praktijken van die godsdienst gedogen."
En zo komen de iftar, de halal-maaltijden, de azan, de hele rataplan binnen marcheren. Dan staat de premier op zijn sokken in de moskee. Schuift de minister van justitie en veiligheid aan bij de iftar. Gaat de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking onderdanig naar alle dictatoriale theocratieën in deze wereld haar "respect" betuigen. Het is geen kwade wil, maar gewoon gebrek aan kennis.
Gaat dit op korte termijn veranderen? Nee. Precies een jaar geleden heeft de Raad van State haar advies uitgebracht. Precies een jaar geleden hebben alle Kamerleden van zowel de oppositiefracties als de coalitiefracties uitgesproken dat men niets ziet in de Wet verbod van bepaalde islamitische uitingen. De PVV heeft 20 zetels in de Tweede Kamer. Dus daar strandt het project. Maar dat neemt niet weg dat de vragen blijven liggen.
Heb ik dan wel oplossingen voor de opgeworpen vragen? Jawel, maar dat is voor een volgend stuk.