Ze zijn goedkoop en ze werken hard. Wat wil een ondernemer nog meer?
Goedkope Oost-Europeanen staan in de rij om te werken in Nederland. Ondernemers in allerlei sectoren zijn daar ontzettend blij mee, want Oost-Europeanen zijn goedkoper dan Nederlanders en over het algemeen werken ze hard. Deze ontwikkeling heeft logischerwijs gevolgen voor de banen die overblijven voor Nederlanders die in de bijstand zitten: dat worden er steeds minder.
Volgens een studie van onderzoeksinstituut SEO is er sprake van verdringing in verschillende sectoren,
waaronder de bouw en tuinbouw:
In de onderzochte periode 2001-2011 kwamen steeds meer buitenlandse werknemers naar Nederland. Hun aandeel steeg van 4,9 naar 7,7 procent (660.000 mensen in 2011). Recentere cijfers konden niet onderzocht worden. Vrijwel de volledige stijging is toe te schrijven aan de toestroom vanuit Midden- en Oost-Europa. Het gaat om werknemers die bereid zijn tegen vaak veel slechtere arbeidsvoorwaarden aan de slag te gaan. Werkgevers zoeken bewust de randen van wet- en regelgeving op en gaan daar soms overheen. Dat leidt tot oneerlijke concurrentie.
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zegt dat vooral traditionele allochtonengroepen, jongeren en laagopgeleiden "risicogroepen" zijn, en dat die groepen de meeste concurrentie ondervonden van de arbeidsmigratie in de onderzochte periode (van 2001 tot 2011). Volgens minister Lodewijk Asscher zorgt een Europese detacheringsrichtlijn voor ongelijke concurrentie. Citaat:
De Europese detacheringsrichtlijn zorgt ervoor dat slechts kernbepalingen uit de Nederlandse cao van toepassing zijn, er hoeven dan meestal geen pensioen- en sociale premies betaald te worden. Op die manier kunnen werkgevers een kostenvoordeel behalen. Een ander neveneffect van de Europese arbeidsmarkt is dat door het grensoverschrijdende karakter controles - op bijvoorbeeld schijnconstructies - lastiger worden en dus misbruik eenvoudiger. Met name in de bouw is er vaak sprake van lange grensoverschrijdende ketens van onderaannemers. Handhaving is dan complex, arbeidsintensief en kostbaar.
Sommigen zullen zeggen dat het een groot probleem is dat Oost-Europeanen naar Nederland komen om te werken. Dat vind ik niet. Ondernemers willen geld verdienen en dit is hoe zij kunnen besparen op de personeelskosten. Heel logisch eigenlijk. Bovendien knappen die Oost-Europeanen gewoon het vuile werk op dat Nederlandse bijstandstrekkers niet willen doen.
Dat laatste is dan wel weer een probleem. Hoe zorgen we ervoor dat mensen (die gezond zijn en gewoon kunnen werken) uit die bijstand gaan en eindelijk van die bank af komen? Het tegenhouden van arbeidsmigranten heeft misschien enig effect, maar ik betwijfel of het genoeg is. Om mensen uit de bijstand te krijgen, is meer nodig. Want uit een recente proef blijkt: Nederlandse bijstandstrekkers
willen helemaal niet in kassen werken.
Volg Frank Verhoef op Twitter: @fverhoef. 
