Oud-ombudsman Alex Brenninkmeijer: "De rechtstaat faalt op alle fronten"
Vanuit VVD-hoek horen we voortdurend de woorden 'we zijn een rechtstaat' en ' we moeten trots zijn op onze rechtstaat'. Iedereen klikt dan instemmend onder het gewicht van de juristen, maar hoe goed werkt die 'rechtstaat' nou eigenlijk? Niet zo goed volgens Alex Brenninkmeijer.
Alex Brenninkmeijer studeerde rechten aan de Rijksuniversiteit Groningen en was later Nationale Ombudsman en nu lid van de Europese rekenkamer. Twee jaar na het uiten van de bovenstaande uitspraken sprak hij wederom met BNR Radio over de 'staat van de rechtstaat':
"Het is eigenlijk triest dat we twee jaar later geen verbetering zien."
Het principe van de rechtstaat is al heel oud en komt eigenlijk uit de 17e eeuw. En anno 2019, drie eeuwen later, werkt het nog steeds niet. Zal het ooit wél gaan werken? Voor Nederland ziet Brenninkmeijer het niet al te positief in vergelijking met de Verenigde Staten of Duitsland.
Zo stelt Brenninkmeijer dat de Nederlandse grondwet 'zo dood als een pier is' omdat er geen constitutioneel hof bestaat en de rechter nieuwe wetgeving niet mag toetsen aan de inhoud van de grondwet. De facto heeft Nederland dus géén grondwet en worden burgers niet beschermd voor tegenstrijdige wetgevingen.
Als we kijken naar de definitie van 'rechtstaat' dan wordt al snel duidelijk dat het gaat om VVD-retoriek zonder inhoud:
"Een rechtsstaat is een staat waarin de grondslag van statelijk gezag in het recht wordt gelegd en waarin de uitoefening van dit gezag in al zijn verschijningsvormen onder de heerschappij van het recht wordt geplaatst. De rechtsstaatgedachte is ontwikkeld tegen de praktijk van absolute vorsten (zoals Lodewijk XIV)."
Dus in plaats van één verantwoordelijke koning wordt de beoefening van macht in een 'rechtstaat' verdeeld over verschillende ongekozen personen waardoor niemand weet wie verantwoordelijk is voor de chaos. Heel handig in het geval er iets fout gaat natuurlijk. Niemand is dan verantwoordelijk. Ondertussen vermindert de stabiliteit van de regering en lijkt het electoraal landschap volledig versplinterd.
Maar gelukkig zijn we wel een 'rechtstaat'. Tja, een overheid die zich overal mee bemoeit houdt vanzelf op een rechtstaat te zijn. De staat maakt het zichzelf onnodig moeilijk. Maar ja, dat is wat de kiezer graag wil: doelgroepbeleid hier, subsidie daar. Enzovoorts.
