Memo aan CDA: het enige alternatief voor DDS-I heet Paars+

In linkschristelijke kringen meent men blijkbaar dat het CDA over meerdere alternatieven voor deelname aan een door de PVV parlementair gesteund rechts minderheidskabinet beschikt. Femke Halsema probeert dat waandenkbeeld vanmorgen nog eens te voeden door een lijstje van mogelijke combinaties te presenteren waarin het CDA steeds een centrale rol speelt en de PVV het nakijken heeft.

Het is leuk bedacht, maar meer dan een beetje stoken is het niet. De eerste twee opties (PvdA/CDA/SP/GL en PvdA/CDA/D66/GL/CU) vallen sowieso af omdat het in de huidige maatschappelijke omstandigheden ondenkbaar is dat er een kabinet gevormd kan worden zonder zowel PVV als VVD. Optie 3, het brede middenkabinet, is al door alle grote partijen afgewezen. Probleem is dat CDA en PvdA gewoon echt niet meer door een deur kunnen. Zo'n kabinet zou dus gevaarlijk gehandicapt aan de start verschijnen, in de zekere verwachting dat na de voortijdige val een enorme electorale afstraffing wacht -- vooral voor het CDA, dat immers zijn rechtse kiezers een streek had geleverd. Het valt niet uit te sluiten dat de partij in die omstandigheden nog eens 5 tot 10 zetels zou moeten inleveren.

Blijft over optie 4, VVD/CDA/D66/GL/CU. Ik kan niet in de ziel van Rutte kijken, maar aan die optie kleven zulke grote electoraal-strategische nadelen dat ik me niet kan voorstellen dat hij daar iets in zal zien. Het is een middenkabinet van relatief veel partijen (en daardoor weinig daadkracht) dat vanaf de flanken naar hartelust beschoten kan worden door de linkse en rechtse oppositie. Rutte zou bovendien, door na de breuk met de PVV breker CDA toch weer een prominente plek aan de onderhandelingstafel te geven, in de ogen van teleurgestelde rechtse kiezers de verdenking op zich laden dat de breuk met zijn goedvinden had plaatsgevonden. Waarom zou hij dat electorale risico willen lopen? Hij wordt binnenkort de eerste liberale premier in bijna 100 jaar; het lijkt me onwaarschijnlijk dat hij meteen ook weer de laatste in 100 jaar wil worden.

Wie de zaak nuchter beschouwt, ziet dan ook dat er in feite maar een alternatief is voor DDS-I, namelijk Paars+. Als deze gesprekken door toedoen van het CDA mislukken, heeft Rutte de handen vrij om alsnog een deal over links te sluiten. Tegen teleurgestelde rechtse kiezers kan hij zeggen dat hij echt wel over rechts wilde, maar dat die optie helaas door het CDA werd geblokkeerd. En bij elke gruwelijke linkse maatregel kan hij opnieuw naar het CDA wijzen als werkelijk schuldige partij. Het CDA wacht in dat geval slechts een langdurig verblijf in de oppositie -- en een vrijwel zekere nederlaag bij de volgende verkiezingen.