Media hoeven criminelen niet te beschermen

Journalisten doen vaak veel moeite om criminelen te beschermen. Dat is niet altijd nodig.

In de uitzending van Iedereen journalist verbaasde presentator en oud-hoofdredacteur van HP/De Tijd Henk Steenhuis zich erover dat internetjournalist Frank Buis de identiteit van straatrovers niet afschermt. Geen balkje voor de ogen, geen vervaagd gezicht. "Dat doe je niet," zei Steenhuis. Pas als iemand veroordeeld is, is hij schuldig. Hoewel zelfs dan de meeste media nog achternamen en ogen weglaten...

Steenhuis heeft tot op zekere hoogte gelijk. Als je als journalist ergens zelf niet bij was, kan je niet met zekerheid zeggen dat iemand schuldig is. Dat is een goede reden om volledige namen weg te laten of iemands gezicht niet in beeld te brengen. Anders loop je het risico dat je een onschuldig iemand van een misdaad beschuldigt.

Echter, Buis staat er met de camera bovenop. Hij filmt zakkenrollers zelf. Over hun schuld bestaat bij hem geen twijfel. Het staat op camera! Waarom zou je dan moeite doen om criminelen te beschermen? Er is geen wet die hem verbiedt te publiceren wat hij zelf heeft gezien.

Sterker, er is geen wet die enige media er van weerhouden achternamen of gezichten zonder zwarte balkjes voor de ogen te publiceren. Dat is een code waar de meeste journalisten zich vrijwel aan houden. Maar daarin gaan ze zo soms ver dat het belang van de dader zwaarder telt dan dat van het slachtoffer -- en mogelijke slachtoffers.

Buis vindt dat hij een publieke taak vervult. Door zakkenrollers in beeld te brengen, zijn zijn kijkers gewaarschuwd. (Hoewel hij het werk vooral doet omdat hij er schik in heeft en ook daar is natuurlijk niets mis mee.) Andere media geven hun lezers en kijkers die volledige informatie niet eens als iemand door de rechter is veroordeeld en daarmee snijdt het argument van Steenhuis geen hout. De moordenaar van Pim Fortuyn heet nog altijd 'Volkert van der G.' terwijl er geen twijfel meer over hoeft te bestaan dat hij de moord heeft gepleegd. Waarom? Van der Graaf heeft er toch voor gekozen Fortuyn te vermoorden? Hij is toerekeningsvatbaar bevonden en werd nergens toe gedwongen. Waarom moet zo'n man worden beschermd?

Als onder druk van burgerjournalisten zoals Buis de 'oude' media zich wat dit betreft eens achter de oren krabben, kan dat absoluut geen kwaad. Waarschijnlijk zullen de meeste echter net als Steenhuis reageren: wij doen het al jaren zus en wie ben jij om het zo te doen?