Maak geen ideologische strijd van het Sinterklaasfeest

In eerdere DDS bijdragen heb ik mijn eigen positie in het “Zwarte Piet-debat” uiteengezet.

Als kleinzoon van de eerste nationale televisiesinterklaas Dr. Jan Gajentaan (zie foto, uit de jaren vijftig) heb ik warme gevoelens voor het Sinterklaasfeest en ook voor de nationale (televisie)intocht, die overigens naar de stellige overtuiging van mijn grootvader in onze hoofdstad Amsterdam moest plaatsvinden en nergens anders.

Ik vind het Sinterklaasfeest nog altijd een prachtige Hollandse traditie. Het hele idee dat Zwarte Piet een uiting is van racisme, is naar mijn idee een tamelijk gezochte stelling. Daarentegen kan ik mij er wél iets bij indenken, dat het feest in de huidige vorm niet altijd even prettig aanvoelt voor donkere mensen. Zij leven immers met de collectieve herinnering aan een tijdperk, waarin zij een ondergeschikte rol hadden in de samenleving.

De meeste Nederlanders zien Zwarte Piet als een mythische figuur en associëren hem helemaal niet  met allochtone Nederlanders. De nogal zware racisme-beschuldiging is boven het debat gehangen door een kleine groep politieke activisten, zoals Quinsy Gario of Anousha Nzume, die helaas het debat gekaapt hebben, waardoor het een ideologische strijd is geworden. Naar mijn mening, rijkelijk overdreven. 

Overigens gaat het bij deze groep activisten uiteindelijk niet om Zwarte Piet of het Sinterklaasfeest zelf, in feite gaat het om een  “sociale strijd” tegen de in hun ogen racistische Nederlandse samenleving. Ze wijzen dan, net als het politiek correcte College voor de Rechten van de Mens, op cijfers waaruit blijkt dat kinderen van immigranten gemiddeld minder succesvol zijn in het onderwijs of op de arbeidsmarkt, in vergelijking met kinderen van autochtone Nederlanders. Helaas staan deze activisten nooit stil bij de vraag of dat verschil misschien ook veroorzaakt wordt door een gebrekkige integratie, iets waarvoor (lijkt mij) immigranten ook zélf verantwoordelijk zijn.

Zoals aangegeven, kan ik mij ergens wel indenken dat de figuur van Zwarte Piet als knecht van een blanke goedheiligman, voor veel donkere mensen onaangename associaties oproept aan het koloniale verleden. Aan de andere kant zijn er ook veel donkergekleurde mensen die er totaal geen problemen mee hebben en het gewoon een leuk feestje vinden. Het draait dus om perceptie.

Ik heb al eens eerder betoogd, dat het voor mij persoonlijk (ik spreek hier alleen voor mijzelf) geen groot punt zou zijn, als er op enig moment een wat andere invulling komt van de Pietfiguur. Bijkomend voordeel hiervan zou zijn, dat we het Sinterklaasfeest ontdoen van de hele politieke en maatschappelijke lading die er nu (terecht of onterecht) aan wordt gegeven.

Wat voor mij het belangrijkste is, dat is de magie van het feest, de betovering, die in de beste Nederlandse traditie symbool staat voor de onschuld van onze kinderen en de geborgenheid van het gezin. Dát is  de essentie en de betekenis van het Sinterklaasfeest. Laten we dat koesteren.

Volgens ZP-activist Quinsy Gario, inmiddels uit het overleg gestapt, wordt er door de gemeente Amsterdam en de organisaties die de intocht verzorgen overleg gevoerd over een Roetveeg Piet. 

Al eerder was er sprake van een Roetveeg  Piet, die vorig jaar gepromoot werd door enkele bekende Nederlanders. Op de afbeeldingen die ik tot nu toe gezien heb, was dit een duidelijk herkenbare blanke persoon met en paar roetvegen in het gelaat. Ik was daar absoluut niet enthousiast over, want het feest zal voor de jongste  kinderen van zijn magie ontdaan  worden  als zij ineens herkenbare mensen – buurjongens, neven of nichten – mee zien lopen bij de Sinterklaas intocht, met een paar roetvegen op het gezicht.

Aan de andere kant, sluit ik niet uit dat de organisaties die belast zijn met de intocht met creatieve oplossingen komen. Bijvoorbeeld door Piet helemaal grijs of donkergrijs te maken (zogenaamd als gevolg van roetvegen), zodat het gezicht van de Pieten volledig geschminkt en dus onherkenbaar blijft. De directe associatie met een persoon van het negroïde ras wordt dan wel opgeheven. Onze Piet wordt zo een mythische, ras-neutrale persoon, waar álle kinderen plezier aan kunnen beleven en die ook gespeeld kan worden door personen van willekeurig welke etnische afkomst. Zo zou Sinterklaas weer een feest kunnen worden van nationale eenheid, in plaats van verdeeldheid.

Wat mij betreft zou dat een mogelijke oplossing kunnen zijn. Zoals ik al stelde, is dit een persoonlijke mening. Ik respecteer ook de mening van degenen die de traditie gewoon willen behouden zoals die nu is. Dit stukje is vooral bedoeld als een oproep aan beide “kampen”, om er geen ideologische loopgravenoorlog van te maken.  Sinterklaas is een onschuldig kinderfeestje. Het zou mooi zijn, als het nog lange tijd zo kan blijven.