Lichtpuntje aan de horizon: Europese top verzwakt perspectief van Balkanlanden op EU-lidmaatschap
Gisteren was Mark Rutte al op figuurlijke ramkoers met de president van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, met betrekking tot de Balkanlanden. Vandaag heeft de Europese top uitgewezen dat lidmaatschap van de Europese Unie voor de Balkanlanden er nog lang niet in zit. Natuurlijk, binnen tien jaar kan het weer veranderen, maar het signaal was vandaag erg sterk. De mate van corruptie in die landen en angst voor electorale repercussies vanuit eigen land lijken de belangrijkste redenen te zijn voor veel Europese leiders om niet verder te gaan met dit project.
Aanvankelijk werd de top 'Thessaloniki 2.0' genoemd. De laatste top (2003) was in de Griekse stad en dit zou een soort nieuwe start worden van de afspraken die destijds waren gemaakt. Dat 2.0 werd snel geschrapt, omdat de Europese leiders veel minder ver willen gaan dan aan het begin van deze eeuw.
In de slottekst van de ontmoeting werd toen nog gesproken op het bieden van perspectief op het EU-lidmaatschap. Die zin is geschrapt. Het is nu het bieden van een Europees perspectief. Frankrijk en Nederland zien namelijk voorlopig niets in uitbreiding. President Macron vindt dat de huidige EU, na het vertrek van de Britten, eerst zelf de zaak op orde moet hebben.
Nederland is tegen uitbreiding, ook omdat een aantal Balkanlanden erg hoog scoren op de corruptie-index. En verder is een groot aantal regionale conflicten nog niet opgelost.
Deze veranderen lijken klein, maar zijn fundamenteel voor de verhoudingen tussen de Europese landen en de landen uit de Balkan. Het zegt genoeg dat de Europese leiders eindelijk merken dat uitbreiding van de Europese Unie uiteindelijk moet stoppen. Niet alleen waarschuwt de Oostenrijkse kanselier, Sebastian Kurz, voor de geopolitieke gevaren van toetreding van de Balkanlanden, maar ook de angst voor de eigen bevolking lijkt een factor te zijn binnen deze ontwikkeling.
De electorale consequenties zouden immens zijn als de Europese Unie tóch weer zou uitbreiden. In deze tijden van euroscepticisme moet de gevestigde politieke orde goed kijken naar de geluiden uit de maatschappij, mocht zij nog kans willen maken in de toekomst om aan het roer te staan.
