Laat Portugal zijn schuld gewoon afschrijven

De ogen van Europese ministers van Financien - en investeerders - zijn dezer dagen vooral gericht op Portugal. Het lijkt een kwestie van tijd voordat dat land aangeeft niet langer in staat te zijn de lopende overheidsuitgaven via de kapitaalmarkten te financieren. Als dat gebeurt, moeten de andere lidstaten (althans: diegenen die niet al zelf aan het euro-infuus liggen) besluiten of en zo ja tegen welke voorwaarden ze Lissabon uit de brand gaan helpen. En hoeveel van de Portugese staatsschuld ze dus doorschuiven naar de belastingbetalers van hun eigen lidstaten. De kogel lijkt op dat punt overigens al min of meer door de kerk. In praktijk is het namelijk niet zozeer Portugal dat de EU om geld vraagt, maar de EU die Portugal bijna openlijk smeekt om het Europese hulpkapitaal aan te nemen. Door middel van een krachtdadig optreden hoopt Brussel namelijk de paniek op de kapitaalmarkten te beperken en zo de ogenschijnlijk onvermijdelijke val van de volgende dominostenen in de crisis - Spanje, Italie - net iets minder onvermijdelijk te maken.

Dat er nog een andere optie bestaat, lijkt de Europese besluitvormers volledig te ontgaan. In plaats van Portugal te redden zou het land namelijk ook in staat kunnen worden gesteld zijn schulden gedeeltelijk af te schrijven. Een gecontroleerde debt default heeft als voornaamste voordeel dat het de rekening neerlegt waar hij thuishoort, namelijk bij de investeerders. Bijkomend voordeel is dat meteen een begin wordt gemaakt met het saneren van de door en door verrotte markt voor Zuid-Europese staatsschuldpapieren. Zoals de Griekse casus heeft geleerd, kan zelfs een massale Noord-Europese kapitaalinjectie zo'n sanering niet eeuwig helpen uitstellen. De markten gaan er namelijk allerwege van uit dat Griekenland ondanks alle hulpkapitaal een dezer dagen toch gewoon failliet zal gaan.

Het voornaamste argument tegen een gecontroleerde debt default is dat het niets doet om de paniek op de markten te temmen. De tegenvraag luidt of de gekozen strategie van de ene na de andere peperdure bailout-operatie wat dat betreft werkelijk succesvoller is geweest. Het heeft al met al meer iets van een vertraagde kettingbotsing. Na Griekenland en Ierland is Portugal inmiddels alweer het derde land dat met massale kapitaaloverdrachten overeind moet worden gehouden - en iedereen gaat er stilletjes van uit dat met Portugal het einde van de crisis nog lang niet bereikt is. Hoeveel meer miljarden belastinggeld moet er nog in de zinkende schepen van de PIIGS-landen gepompt worden voordat we doorhebben dat dit soort reddingsoperaties helemaal geen redding brengen?

Laten we dus maar liever meteen beginnen met saneren. Dat zal sommige Noord-Europese financiele instellingen inderdaad nog wat extra verliezen opleveren (de bailouts worden niet voor niets verkapte reddingsoperaties voor het Noord-Europese bank en pensioenwezen genoemd), maar dat is dan maar zo. Die instellingen zullen toch een keer moeten beginnen hun balansen op te schonen. De belastingbetaler nog een keer vragen de rekening te betalen voor de eigen slechte investeringsbesluiten is gewoon niet langer aanvaardbaar.