Kunnen de oorlogen in het Midden-Oosten nog routinematig worden afgehandeld?

Volgens Max Pam, gisteren in de Volkskrant, gaat de oorlog tussen Israël en de Palestijnen nog zeker vijfentwintig jaar duren. Een voorzichtige voorspelling, als je bedenkt dat die al meer dan vijfenzestig jaar gaande is. Vorige maand maakte ik de eerste dagen van het oplaaiende geweld in Israël mee, en wat opviel was hoe rustig en laconiek de Israëli's onder de spanningen bleven. Een festival op een verbouwd station in Jeruzalem ging gewoon door. Wij zaten gezellig op een terrasje te eten. Op de vrijdag voor de airstrikes begonnen hadden we bij Sderot op een heuvel nog uitzicht op Gaza. Eén van de redenen waarom ik dit jaar naar Israël wilde, was dat ik dacht dat het voorlopig gezien al het geweld in de regio weleens de laatste keer kon zijn. Maar de Israëli's zelf zijn niet zo somber. Zij vertrouwen op de Israel Defense Force en kunnen een nieuwe overwinning bijschrijven. Het zal best dat Hamas niet is uitgeschakeld, maar het rakettenbestand is uitgedund en de tunnels zijn vernietigd. En die achttienhonderd dode Gazanen zijn snel weer vergeten. Dat ligt anders voor de (tot nu toe) vijfenzestig dode Israëli's, een relatief hoog aantal. Maar dat laat wel zien dat de Joodse staat nog altijd bereid is om een hoge prijs te betalen voor zijn voortbestaan. Israël verenigt zich ook in tijden van crisis achter de eigen leiders, ongeacht wat de buitenwacht daarvan vindt.

Maar kan dit nog vijfentwintig jaar duren? Voor Israël lijkt het oorlogvoeren routine, maar dat is natuurlijk schijn. Dit vreet aan de zenuwen, te meer daar de toestand in andere delen van de wereld voor Joden snel verslechtert. Dat Franse Joden de voorkeur geven aan het leven onder het raketvuur van Hamas boven Parijs of de Provence, geeft te denken. Terug in Nederland heb ik weinig televisie gekeken; als er oorlog in het Midden-Oosten wordt gevoerd krijgen we toch altijd dezelfde beelden te zien. Als er iets routinematig is aan het conflict, dan de berichtgeving, die altijd de nadruk legt op het menselijk leed, die aan Palestijnse kant bij voorbaat het grootst is. Iedereen weet dat, ook degenen die er steeds weer schande van spreken en Israël van disproportioneel geweldgebruik de schuld geven. Israël zou daardoor internationaal prestige hebben verspeeld, niet alleen in Europa, maar ook in Amerika. Dat prestigeverlies wordt vastgesteld door critici die altijd al vonden dat Israël (en dan vooral Bibi Netanyahu) eindelijk eens serieus aan een Palestijnse staat moet gaan werken waar hij nooit voor was. Vooral Britse kwaliteitsmedia zijn daar sterk in. De BBC en bladen als The Economist beroepen zich op hun realisme en objectiviteit, maar met Israël hebben ze het geduld verloren. Al jaren. Telkens wordt Israël voor de laatste keer gewaarschuwd. Van de Arabische wereld zijn de verwachtingen zo laag dat die alles wordt vergeven.

De vraag is waarom de westerse wereld zo blind is voor de Israëlische veiligheidsdilemma's. Terwijl de Joodse staat wordt bekritiseerd door westerse humanisten, is het een pandemonium in Irak en Syrië, gaat het in Libië van kwaad tot erger, en wil het met de inburgering van onze eigen moslims in Amsterdam, Parijs, Kopenhagen Malmö, Londen en Berlijn niet echt vlotten. De hoop dat er in Turkije een gematigde democratische islam als model voor de hele regio zou opstaan is met de steun van premier Erdogan voor Hamas en de jihadisten van ISIS die op een nieuw kalifaat uit zijn ook vervlogen. De weinige christenen die er na honderd jaar exodus nog in het voormalige Ottomaanse Rijk zijn, worden nu ook verdreven. Islamcritici menen dat er in Europa van 'wegkijken' sprake is. Maar kun je wel wegkijken van iets dat zich aan alle kanten opdringt?

Zulk wegkijken was mogelijk tot 9/11, inmiddels dertien jaar geleden, maar daarna toch echt niet meer. Alle westerse regeringen worden in meerdere of mindere mate in beslag genomen door de crisis in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, waar de situatie steeds verder verslechtert, of ze nu 'verzoening met de islam' voorstaan, een nieuw 'vredesproces', of een humanitaire interventie. Het enthousiasme voor 'democratie' in de moslimwereld is sterk bekoeld, terwijl ook het geloof in 'sterke mannen' is getaand. Wat dat betreft staat generaal Abdul Fatah al-Sisi in Caïro voor een grensverleggende opdracht. Als hij daarin slaagt, verricht hij een wonder. Vooralsnog is deze Sisi het beste dat Israël kon overkomen, al loopt het met zulke generaals meestal slecht af.

In Zuid-Libanon beschikt Hezbollah, dat zich stil hield, over een grotere rakettenmacht dan Hamas. Als die raketten woreden afgeschoten, kan heel Israël de schuilkelders opzoeken. Wat dat betreft was de huidige Gazaoorlog een aardige oefening. De eerste twee, drie weken vond ik het overigens wel meevallen met de Europese kritiek op Israël. Netanyahu leek de tijd krijgen om Hamas een flinke klap toe te brengen. Maar toen hij daarmee een eind op streek was, begon de kritiek. De Franse regering vond dat het moorden van kinderen moest stoppen, in Groot-Brittannië stapte een (vrouwelijke) staatssecretaris (van moslimhuize) op. Ook Frans Timmermans vond het geweld in Gaza onaanvaardbaar. Naarmate het einde meer in zicht kwam, begon Europa zich meer te roeren met opmerkingen dat het zo niet verder kon. Kan hieruit worden geconcludeerd dat het internationaal prestige van Israël weer verder is afgenomen? Dat dacht ik niet. Israël heeft nog steeds krediet om met enge moslimterroristen af te rekenen. Maar langer dan drie weken moet het niet duren, laat staan vijfentwintig jaar. West-Europa is doodsbenauwd voor boze moslims en geeft Israël daar routinematig de schuld van.

Toch denk ik dat er een kentering op komst is en dat Europa niet eindeloos blind en onverschillig kan blijven voor wat er in het Midden-Oosten gebeurt. We moeten nooit - bemoedigende gedachte! - uitsluiten dat het gezond verstand uiteindelijk gewoon overwint. Er komt een moment waarop zowel de angst als de schaamte voorbij is, omdat ook in Europa steeds meer mensen schoon genoeg krijgen van al het valse misbaar in moslimkring. Wegkijken kan wel, maar niet eeuwig. Het is de moslimwereld die ziek is. En al dat antisemitisme alarmeert. Ik denk dat de steun voor Israël onder weldenkende Europeanen straks weleens groter zou kunnen zijn dan nu naar buiten komt. De meeste mensen zien wel wat er gaande is, maar houden zich slapende. Om de routines uit de oude vertrouwde wereld nog even te koesteren.