Jodenhaat is hip, maar dat kan niet zo blijven

'Jodenhaat is hip' stond op 31 mei 2014 in de krant na de aanslag eerder die week op het Joods Museum in Brussel. Esther Voet, directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israel (CIDI), noemt de Nederlandse reacties op de aanslag op de sociale media angstaanjagend: 'Lekker kankerjoden doodgeschoten in België', laat ene Wollah bijvoorbeeld weten. Een andere reactie: 'Lekker van die Joden. Hopelijk bestaat er geen Jood meer op de wereld'. 

Het CIDI onderzocht de herkomst van deze reacties en in bijna alle gevallen waren zij afkomstig van allochtone jongens. Het behoeft geen nadere uitleg dat deze jongeren een diepe, primitieve haat jegens Joden koesteren. 

De moderne westerse maatschappij heeft kennelijk nog geen oplossing gevonden om het toenemende antisemitisme te kunnen bestrijden en indammen. Minister Timmermans bijvoorbeeld denkt antisemitisme te kunnen bestrijden door antisemitisme en xenofobie jegens moslims in één adem te noemen. Een dergelijke aanpak zorgt alleen voor semantische verwarring.

Om een probleem te kunnen oplossen moeten drie stadia worden doorlopen:

1. het fenomeen zorgvuldig beschrijven

2. het fenomeen trachten te verklaren

3. maatregelen nemen om het niet-gewenste fenomeen te bestrijden.

Om het fenomeen antisemitisme te kunnen beschrijven, moet een onderscheid gemaakt worden tussen christelijk antisemitisme en moslim-antisemitisme. Het is belangrijk te begrijpen dat het om totaal verschillende fenomenen gaat, die vragen om een verschillende analyse en een verschillende aanpak. Ook moet benadrukt worden dat de term antisemitisme beladen is. Om misverstanden te voorkomen: in dit essay wordt met antisemitisme bedoeld een negatieve attitude, perceptie en houding tegenover Joden. Een antisemiet is dus geen neonazi, rechts-extremist of moslimfundamentalist. Deze omschrijving is van groot belang om de verdere uiteenzetting te begrijpen. 

Hierover is ontzettend veel geschreven en daarbij kwamen allerlei factoren en aspecten aan de orde. Jaloezie is een thema dat in dit kader vaak wordt genoemd: 'Joden zijn het uitverkoren volk. Joden zijn rijk'. Ook wordt gezegd dat Joden anders zijn en dat zij niet 'van ons' zijn, wat de Joden gemakkelijk tot zondebok maakt. Jean-Paul Sartre trachtte in de vorige eeuw dit fenomeen psychologisch en filosofisch te verklaren. Maar iedereen is het erover eens dat de christelijke jodenhaat stoelt op de verhalen van het Nieuwe Testament, omdat de schuld van de dood van Jezus is verschoven van de Romeinen, die hem ter dood veroordeeld hebben, naar de Joden. Pontius Pilatus waste zijn handen in onschuld. 

Velen vroegen zich af waarom deze kwestie nooit is vergeten en de haat jegens Joden niet is uitgedoofd, maar door de eeuwen heen juist is toegenomen. Antisemitisme was met name in Europa een wijdverbreid verschijnsel en je moest tot de 19^e eeuw met een zaklamp een christen zoeken, die zei dat hij van Joden hield. Op deze antisemitisch vruchtbare grond was de holocaust een logisch gevolg van het christelijke antisemitisme.

Gedurende de donkere jaren in Europa hadden de Joden het door de eeuwen heen betrekkelijk goed in moslimlanden. Gezegd wordt dat zij minderwaardig waren aan de moslims. Dat kan zo zijn, maar in de Arabische landen en ook in Turkije leefden de Joden betrekkelijk veilig, in elk geval veiliger dan in Europa.

Ook het moslim-antisemitisme heeft een religieuze achtergrond. Daarover hebben vele schrijvers geschreven. De Koran uit zich altijd negatief, vijandig en opruiend over Joden. In de Koran wordt verhaald over de strijd van de profeet Mohammed tegen joodse stammen in Medina. De nadruk ligt op de overwinning op de joden. In hoofdstuk 2, vers 6 staat: 'En op hen (de Joden) werd geslagen de vernedering en ellende, en zij riepen de toorn van God over zich af. Dat omdat zij ongelovig werden aan de tekenen van God, en de profeten gedood hadden zonder rechtvaardiging. Dat doordat zij ongehoorzaam waren geworden en vijandig.'

Volgens de islam is de wereld verdeeld in het huis van de islam (dar al-Islam), het huis van de oorlog (dar al-Harb) en het huis van het bestand (dar al-Sulh). In principe hebben de Joden geen enkel recht. Zij genieten wel bescherming van de islam, als zij zich daaraan onderwerpen. Joden worden dhimmi's genoemd. Zij moeten voor hun bescherming geld betalen. Doen zij dat niet, dan krijgen zij gevangenisstraf, moeten zij zich bekeren, worden hun kinderen geroofd of worden zij gedood. Zij mogen wel hun eigen godsdienst uitoefenen. Wanneer gebied veroverd wordt, behouden de Joden alleen hun juridische rechten. Zij mogen geen land bezitten. Daarom erkent Hamas bijvoorbeeld de staat Israel niet. Joden zijn tweederangs burgers. Islam-deskundige Bernard Lewis schrijft: 'Als tolerantie afwezigheid van vervolging betekent, dan was de klassieke islamitische maatschappij tolerant ten opzichte van haar joodse en christelijke onderdanen, toleranter misschien in Spanje dan in het oosten en onvergelijkelijk toleranter dan het middeleeuwse christendom. Maar als tolerantie afwezigheid van discriminatie betekent dan was de islam nimmer tolerant, noch maakt hij er aanspraak op het te zijn. In tegendeel. De islam hield vast aan de bevoorrechte superioriteit van de ware gelovige, zowel in deze wereld als de toekomstige.' 

Joden kennen noch christenhaat noch moslimhaat. Dit lijkt merkwaardig, als je bedenkt hoeveel de Joden geleden hebben door deze twee geloofsgroeperingen.

Maar een nadere analyse laat een ander beeld zien. De Tenach, de joodse bijbel, is meer dan 3000 jaar geleden geschreven. De Joden hadden vijanden als Amalek, Babylon en andere volkeren die nu niet meer bestaan. In de Tenach is daarom geen vijandigheid jegens christenen of moslims te bespeuren. Ook in latere joodse geschriften is dat niet het geval.  

Het Nieuwe Testament speelt zich 21 eeuwen geleden af in wat nu Israel is. Jezus was een jood en de evangelisten plaatsten het Joodse Volk in een kwaad daglicht. De Joden erkenden Jezus niet. Zij luisterden niet naar Jezus en waren zelfs schuldig aan zijn dood. Generaties christenen lazen dit jaar in jaar uit in hun Nieuwe Testament en hoorden hun priesters dit te prediken.

Mohammed vocht in de zevende eeuw zijn oorlogen uit in Mekka en Medina tegen de daar wonende Joden. Dat is de reden dat in de Koran veel over de houding en het gedrag van Mohammed ten opzichte van de Joden wordt geschreven. De Joden waren Mohammeds vijanden. Dit wordt vanaf die tijd dagelijks gelezen in de gebedshuizen. Het antisemitisme van de moslims wordt hierdoor verklaard.

Om de problemen met het antisemitisme te kunnen bestrijden, is het nodig de twee verschillende soorten antisemitisme te onderscheiden. Elk soort vraagt om een aparte behandeling.

Al eerder is gezegd dat het christelijke antisemitisme tot de 20e eeuw virulenter is geweest dan het islamitische. Nu lijkt daar verandering in te komen. De christelijke,  westerse landen zijn veranderd door de verhouding tussen het Vaticaan en de Joden - Joden worden niet meer verantwoordelijk gehouden voor de dood van Jezus, door de nieuwe natie de Verenigde Staten van Amerika, waar alle geloven gerespecteerd werden, door de grondwet en ook door de Verlichting.

Door dit alles ontstond er in de tweede helft van de 20^e eeuw een positievere houding van de christelijke wereld ten opzichte van de Joden. Er wordt nu gesproken over een joods- christelijk fundament voor de westerse cultuur. De tien geboden vormen de kern hiervan en de nadruk ligt op het gemeenschappelijke - het hebben van een positief, humaan, monotheïstisch geloof, in plaats van op de verschillen.

Het is onmiskenbaar dat het moslim-antisemitisme in de laatste vijftig jaar veelvoudig is toegenomen. Veel onderzoeken tonen aan dat de hedendaagse moslims een zeer negatieve houding tegenover Joden hebben. De allochtone jongens in het hiervoor genoemde onderzoek van Esther Voet vormen alleen het topje van de ijsberg. Vandaag moet je een moslim, die van Joden houdt, met een lamp zoeken. Dit kan verklaard worden door verschillende factoren:

1. De massamedia: de voortdurende anti-Joodse en anti-Israelische stemming is snel overdraagbaar en voor iedereen toegankelijk.

2. Het bestaan van de staat Israel krenkt de moslims alleen al omdat hun pogingen om de staat Israel te vernietigen niet is gelukt. De Joodse staat is in hun gevoel gevestigd op islamitisch grondgebied.  

3. De krenking bij moslims, die veroorzaakt is door het succes van de democratische landen om florerende samenlevingen te creëren. Dit leidt tot een regressie, waardoor de letterlijke interpretatie van de islam de overhand krijgt.

4. De onderlinge gevechten tussen soennieten en sjiieten leiden vaak, zoals in Syrië, tot een burgeroorlog die veel islamitische jeugdigen radicaliseert en als bijeffect de jodenhaat versterkt. Dit kan de aanval in Brussel verklaren.

5. De toename van immigranten uit islamitische landen leidt tot de toename van het moslim-antisemitisme.

Pogingen tot een toenadering tussen Joden en moslims in de vorm van allerlei werkgroepen hadden een beperkt succes, maar leidden niet tot een vermindering van het moslim-antisemitisme. 

Terwijl het christelijke antisemitisme afneemt, neemt het moslim-antisemitisme onmiskenbaar toe. Het christelijke antisemitisme wordt tegenwoordig niet meer breed gedragen. Het is zelfs een smet. Daarom is het christelijke antisemitisme heden ten dage tot extreem-rechts antisemitisme geëvolueerd. Degenen die Joden discrimineren, heten terecht racisten en de moderne mens verafschuwt terecht de racist, de xenofoob, de anti-moslim en de anti-Jood. 

Het anti-Joodse sentiment is bij moslims wijdverbreid. Niet alle moslims zijn moslim-fundamentalisten, maar het merendeel van de moslims heeft een negatieve attitude tegenover Joden. Op deze vruchtbare grond groeit het moslim-antisemitisme. 

Nu wordt meteen duidelijk waarom een differentiatie tussen het christelijke en het moslim-antisemitisme nodig is. Terwijl het eerste steeds minder door de christelijke bevolking gedragen wordt, is het tweede een zeer breed aanwezig fenomeen onder de moslims. Ook het goede werk van joodse en islamitische werkgroepen heeft hieraan niets kunnen veranderen. Dat maakt dus het christelijke antisemitisme en extreem-racistische groepen, zoals Jobbik in Hongarije, gemakkelijker te bestrijden. De regering van het betreffende land kan allerlei maatregelen nemen om de extreem-racistische groepen te bestrijden. Zoals de regering Orban het vormen van paramilitaire groepen heeft verboden, het ontkennen van de Holocaust stafbaar heeft gesteld en ook het uiten van antisemitische teksten in het openbaar.

Omdat het islamitische antisemitisme door de allochtone moslimbevolking breed gedragen wordt, is het veel moeilijker te bestrijden. Deze alom aanwezige haat jegens Joden beangstigt politici. Zo is bijvoorbeeld de manifestatie tegen Wilders uitgelopen op een antisemitische manifestatie. De aanwezige, solidaire joden werden getrakteerd op de Hamas-vlag en een bebloede Israelische vlag met de tekst 'Wilders is de hond van Israel'. Esther Voet vertrok vroegtijdig en teleurgesteld, en burgemeester Van der Laan deed alsof zijn neus bloedde. Het uitspreken van de leus 'Minder, minder en minder' is kennelijk erger dan het discrimineren van het Joodse volk. 

De maatregelen van de staat moeten helder en eenduidig zijn: moslim-antisemitisme in een moderne staat wordt niet getolereerd en is stafbaar. 'Lekker Joden dood' op het internet moet worden gestraft. Moskeeën moeten de leer van Mohammed in modern perspectief plaatsen en de Joden van Mekka en Medina niet extrapoleren, noch naar de Joden in de diaspora, noch naar de Joden in Israel. De imams moeten verdraagzaamheid prediken in plaats van haat.

Maar het belangrijkste is dat politici moed moeten tonen. Zij moeten ferm stelling nemen tegen christelijk en moslim-antisemitisme. Niet het probleem toedekken en roepen dat zij tegen racisme zijn. Een joodse rabbijn, die lang in Frankrijk heeft gewoond, zei eens dat hij in één week in Frankrijk meer last had van moslim- antisemitisme dan gedurende tien jaar in Hongarije van het christelijke antisemitisme. Hij concludeert dat het probleem van de Europese jood tegenwoordig niet is het extreem-rechtse maar het allesomvattende moslim-antisemitisme. 

Hier wordt alleen gepleit voor een aparte registratie van het christelijke antisemitisme en het moslim-antisemitisme (ook bij het CIDI). De haat is verschillend gemotiveerd en moet apart geregistreerd worden om gericht te kunnen worden bestreden. Beide in één adem noemen, leidt alleen tot semantische verwarring. 

De laffe en zwakke politici van Nederland en Europa spreken zich echter niet uit. Dus groeit het geaccordeerde moslim-antisemitisme gestaag en dat bedreigt niet alleen de Joodse bevolking, maar ook de rechtsstaat en de democratie.