Het laatste woord over abortus

Is er in de discussie betreffende abortus sprake van een botsing der rechten, de rechten van de moeder tegenover de rechten van de foetus? Het antwoord waar ik op uitkom is een volmondig nee, de misvatting is te begrijpen maar dient te worden gecorrigeerd. De fundamentele vraag is:

In welke context  kan een organisme rechten kan claimen? Mijn aanname is dat mensen de eigenaar zijn van het eigen lichaam en dat dit recht absoluut is. Het is hoofdzakelijk om deze reden dat ik het plegen van een  abortus als een legale daad beschouw. Het feit dat er situaties te bedenken zijn waarbij de abortus als immoreel kan worden gezien door anderen doet niets af aan het recht op zelfbeschikking.

Ik zal de claim dat foetussen rechten hebben of zouden moeten hebben weerspreken in mijn reactie op populaire argumentaties gebruikt ter ondersteuning van die claim. 

Het 'bewustzijns-argument'
Tegenstanders van abortus stellen dat gezien de foetus bewustzijn kent (vanaf 9 weken) er een grond is om rechten toe te kennen. Het argument van het bewustzijn is vals want het neemt niet de volledige context mee in haar beschouwing. De mate van bewustzijn van de foetus verandert niets aan de feitelijke situatie, de foetus is een product van het lichaam van de moeder en (fysiek) afhankelijk van de moeder. Al zouden foetussen mathematische sommen kunnen oplossen zou dit geen verschil moeten maken voor de legale status van abortus. Ook is het van belang hier een strikte scheiding te maken tussen een discussie over rechten van mensen en over die van dieren. Hier zien we het gevaar van het aannemen van het 'bewustzijns-argument'.

Het zou de grens tussen deze twee discussies vertroebelen en komt het debat van beide kwesties niet ten goede. Hetgeen mensen van dieren scheidt is niet fundamenteel (de mate van) bewustzijn maar (het vermogen) tot het gebruik van de ratio in combinatie met een vrije wil. Het feit dat foetussen vanwege dit beperkte bewustzijn pijn kunnen voelen dient te worden meegenomen in de morele overweging maar niet de legale.

Het 'buiten de baarmoeder-argument'
Een ander veel gebezigd argument tegen abortus beroept zich op de hypothese dat vanaf een aantal weken (20-24) een foetus buiten de baarmoeder kan overleven. Dit op het eerste oog sympathieke argument vergeet dat de drager van de foetus recht heeft op het laatste woord. Mensen hebben het recht om een kind niet op de wereld te willen zetten, hoe irrationeel deze redenering mogelijk kan zijn. De zwakte van een argument dat zich baseert op een toekomst en meer concreet een potentieel blijkt hier. Het is een valse redenering als je de werkelijkheid van een kind in een baarmoeder vervangt  met de hypothese van een kind buiten een baarmoeder om je punt te maken over kinderen in baarmoeders. 

Het argument van de eigen verantwoordelijkheid
Dit argument is veruit het beste en meest uitgewerkte argument tegen abortus en vanaf de oppervlakte lijkt er een logica in de argumentatie te zitten. Deze luidt als volgt: Kinderen zijn het gevolg van de eigen handelingen en individuen zijn verantwoordelijk voor hun eigen daden. Hoewel beide stellingen waarheid bevatten laten ze veel buiten beschouwing. De eerste uitzondering is overduidelijk zwangerschap als het gevolg van een verkrachting. De andere misvatting is die van de consequenties van handelen. Als we enkel kijken naar die opvatting van handelen komt er snel een kronkel naar boven in het denken in termen van potenties. Het enkele feit dat seks kan leiden tot zwangerschap maakt zwangerschap nog niet impliciet in de seks. Door te stellen dat mensen vrij zijn om vrijwillig seks te hebben maar dat geen eventuele zwangerschap mag worden geaborteerd is niets anders dan een opmaat naar de regulering van seks. 

Ter verdediging van abortus
De analogie van Judith Thompson in haar baanbrekende essay A defense of abortion uit 1971 is ook vandaag nog even sterk. Hier volgt mijn licht aangepaste variant:

Stel je voor dat een glazenwasser vanaf de steiger in je huis binnen valt door het raam, heeft deze glazenwasser recht om in je huis te blijven? Immers weet iedereen dat mensen van steigers kunnen vallen en door ramen, is dit niet gewoon het risico van het inhuren van een glazenwasser of van het hebben van ramen ? Maar wat als er in die maatschappij veel sprake is van glazenwassers die door ramen naar binnen zijn gevallen vanwege de strakke wind? Wat als er talloze slepende rechtszaken zijn geweest tussen huiseigenaren en glazenwassers die beide een recht claimen op het huis? En wat als mensen omwille hiervan hun ramen beveiligen aan de binnen en de buitenkant met een beveiligingspercentage van rond de 99 procent? Wat als de beveiligingsmechanismen een enkele keer niet werken vanwege storingen en er alsnog iemand je huis binnen valt? Wat als sommige mensen vergeten het het beveiligingssysteem aan te zetten en het daarom niet functioneert?

Hetgeen Judith Thompson beargumenteerde was dat de potentiële risico’s en gevolgen van een handeling niet in elk geval een mens dwingen tot het accepteren van de gevolgen. Dit argument gaat op voor het tegen je wil huisvesten van een vreemde en ditzelfde geldt voor het voltooien van een ongewenste  zwangerschap. Het is ook een negatieve blik op menselijk handelen (tegenover goddelijk handelen) in het algemeen dat leidt tot een dergelijke causale verplichting.

De voorrang van de natuur of 'schepping' boven de mens in concrete vorm. De ontwikkelingen in technologie en medische wetenschap van de afgelopen decennia ten spijt, deze toonden juist aan dat wij mensen onze natuur controleren en dat ons leven hierdoor op elk gebied vooruit gaat.  

Door de afwijzing van menselijke 'interventie' op het 'natuurlijke' leven willen de religieuzen ons voorgaan in de door hun geïdealiseerde terugkeer naar de primitiviteit. Geen abortussen, geen vaccinaties, geen plastische chirurgie, geen make-up. Deze weerstand tegen moderniteit, comfort en bovenal zelfbeschikking is doelbewust en ze vormen de ingrediënten voor een doemscenario.