Franse socialisten vrezen liberaal beleid

Manuel Valls is nog geen week minister-president of zo'n honderd socialisten maken zich al druk. Ze dreigen vandaag tegen de aanstelling van zijn regering te stemmen als die niet breekt met wat zij het 'Duitse' bezuinigingsbeleid noemen. Ze zien het enorme verlies van de regeringspartij in de lokale verkiezingen van vorige week als het bewijs dat de Fransen genoeg hebben van de bezuinigingen en juist snakken naar een stimuleringsbeleid.

Dat is, op zijn zwakst gezegd, een vreemde interpretatie van de verkiezingsuitslag, want zowel de conservatieve UMP als het Front national voerden juist oppositie tegen het halfslachtige economische beleid van Hollande. Die is inmiddels al weer twee jaar aan de macht, maar de werkloosheid is nauwelijks teruggelopen terwijl de groei hapert. Hollande heeft de belastingen verhoogd om een fiscaal stimuleringsbeleid te kunnen financieren (het begrotingstekort kwam vorig jaar uit op 4,3 procent van het bruto binnenlands product) en belooft nog eens tienduizenden ambtenaren in dienst te nemen. Dat terwijl al een op de vijf Fransen voor de staat werkt.

Begin dit jaar moest Hollande erkennen dat zijn linkse beleid weinig vruchten had afgeworpen. Hij beloofde de belastingdruk voor bedrijven te verlagen, opdat ondernemers in Frankrijk niet meer belasting betalen dan in Duitsland. Daarvoor zou de vennootschapsbelasting met maar liefst de helft moeten worden verminderd, op voorwaarde dat werknemers een 'pact' met de regering aangaan om banen te scheppen. Ondernemers moesten dus eerst meer belasting ophoesten en is nu lastenverlichting in het vooruitzicht gesteld, maar alleen als ze Hollande zijn zin geven. Zijn 'aanbod' lijkt dan ook eerder een dreigement: Dring voor mij de werkloosheid terug, anders blijven jullie een torenhoge belasting betalen.

Enfin, in socialistisch Frankrijk, waar de staatsuitgaven goed zijn voor 57 procent van het bruto binnenlands product, is dat winst. Zelfs Hollande begrijpt blijkbaar dat niet de staat, maar het bedrijfsleven de echte banenmotor is. Zijn nieuwe premier, die eerder minister van Binnenlandse Zaken was, begrijpt dat ook. Valls is een 'sociaal-liberaal' en wordt binnen de Socialistische Partij daarom als rechts gezien. Zo heeft hij voorgesteld de pensioengerechtigde leeftijd verder op te hogen en pleit hij voor afschaffing van de 35-urige werkweek.

Dat wordt hem op links niet in dank afgenomen. Europe Écologie-Les Verts, de Franse versie van GroenLinks, stapte onmiddellijk uit de coalitie nadat de benoeming van Valls bekend was gemaakt. De socialisten hebben nog altijd een meerderheid van 291 zetels in de Nationale Vergadering, maar als enkele tientallen leden zich van stemming onthouden, of zelfs tegen Valls stemmen, zou het wel eens tot een regeringscrisis kunnen komen.

De bekommering op links onderstreept nog eens hoe door en door socialistisch Frankrijk is. Er zijn weinig economen te vinden die niet weten dat het land toe is aan grondige hervormingen, om de arbeidsmarkt flexibeler te maken en bedrijven meer ruimte te geven, maar de meeste politici geloven nog altijd in de maakbaarheidsidealen van de jaren zestig en zien elke liberalisering als een gevaar voor de Franse identiteit. De meer op de toekomst gerichte Valls gaat het nog zwaar krijgen.