Falen randstadprovincie nederlaag voor Rutte

Een grote randstadprovincie is van de baan. Rutte maakte zich er persoonlijk hard voor.

Het samenvoegen van de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Flevoland en Utrecht was een belangrijke persoonlijke missie van premier Mark Rutte. Toen minister Piet-Hein Donner duidelijk maakte geen prioriteit te zien in de bestuurlijke samenvoeging, was het de premier zelve die de betrokkenen in het Catshuis verzamelde. Het lukte hem de neuzen dezelfde kant op te krijgen en gaf de opdracht weer terug aan Donner. Daarna begonnen de Commissarissen van de Koningin te muiten.

Het is niet vreemd dat de CdK's hun eigen koninkrijkjes willen behouden. Het is mens eigen om te verdedigen wat je hebt. Maar de noodzaak om provincies samen te voegen wordt alleen maar groter. De kosten zijn hoog en de slagkracht is laag. In het Interprovinciaal Overleg (IPO) worden duidelijkere afspraken gemaakt dan in de provincies zelf. Gisteren werd bekend dat meer dan een miljard euro per jaar aan subsidies in de randstedelijke mallemolen kwijtraakt. Op Zuid-Holland na heeft geen van de provincies een flauw benul waar de subsidies blijven, of ze automatisch verlengd worden en of ze enig effect sorteren.

Toen Liesbeth Spies werd aangesteld als opvolger van Piet-Hein Donner, zag ik daarin een teken dat er echt werk gemaakt zou worden van de fusie. Spies was afkomstig uit de meest degelijk bestuurde provincie Zuid-Holland, kent het Interprovinciaal Overleg van binnenuit omdat ze er werkte en dook plotseling op aan het Binnenhof. Ook haar persoonlijk medewerker komt van het IPO vandaan. Maar in politiek Den Haag is één en één lang niet altijd twee. Een ingewijde verzekerde mij dat Spies belangrijkere dossiers aan haar hoofd heeft: onder meer de omvang van het ambtenarenapparaat, de hypotheekrenteaftrek (!) en zelfs het boerkaverbod.

Afgelopen week kwam de bevestiging dat niemand in Den Haag nog bezig is met het doordrukken van deze noodzakelijke fusie. Ze is van de baan. "In de koelkast" noemen ze dat, maar we weten wat het betekent. Een potentiële bezuiniging van honderden miljoenen euro's die wordt afgezegd omdat de Commissarissen van de Koningin het veel te leuk vinden om een hele provincie te runnen.

Daarmee krijgt de kwestie een naar bij-effect: Premier Rutte spande zich persoonlijk in voor de fusie en kreeg daarmee een doorstart voor elkaar. Nu hij de tijd niet heeft, faalt het project alsnog. Hij kan er niets aan doen, maar lijdt wel gezichtsverlies door de kwestie. Dat is, pijnlijk genoeg, onder meer de schuld van zijn eigen partijgenoot Johan Remkes, die onder Ruttes supervisie naar Noord-Holland gedirigeerd werd.

Ik denk niet dat Remkes de komende maanden op een vriendelijke bejegening vanuit Den Haag hoeft te rekenen.