Een gouden toekomst voor de Zwitserse Frank?

Op 30 november mag de Zwitserse bevolking zich in een referendum uitspreken over een vergaand voorstel, namelijk om de bewegingsvrijheid van de Zwitserse Bank in te perken en de munt min of meer weer te koppelen aan het goud.

Onder het mom van “Redt ons Zwitserse goud” wordt de bevolking gevraagd om het Zwitserse Centrale Bank (SNB) te verbieden ooit nog goud te verkopen, al het goud in Zwitserland zelf te bewaren en een minimum van 20% van het uitstaande geld aan te houden in het gele edelmetaal.

Een ja-stem heeft vergaande consequenties aangezien de SNB in de afgelopen vijf jaar dagelijks een ton goud heeft verkocht. Overigens niet altijd tegen de meest aantrekkelijke prijzen. Zo werd een totaal van 1550 ton verkocht in de bandbreedte van $ 300 tot $ 500 per troy ounce. Dit gebeurde niet alleen in Zwitserland, maar ook in Nederland en andere landen. In 1999 haalde de toenmalig Britse minister van Financiën de voorpagina’s van de pers door een groot deel van de Britse goudvoorraad op het dieptepunt van de markt van $ 250 per ounce te verkopen.

Het bewaren van al het Zwitserse goud in Zwitserland zelf lijkt eenvoudiger dan het is. Desgevraagd liet de verantwoordelijke Zwitserse minister weten niet te weten waar al het goud ligt omdat hij dit niet hoeft te weten en het ook niet wil weten. Zo schijnt de Federal Reserve van New York 530.000 baren goud met een gecombineerd gewicht van 6700 ton te waren voor derden. Niemand die het zeker weet, en maar weinigen die het kunnen controleren. Dit heeft er al toe geleid dat de Duitse rekenkamer heeft opgeroepen in New York de Duitse goudvoorraden te gaan controleren. 

De ondergrens van 20% in goud aanhouden kon wel eens de grootste uitdaging worden voor de SNB. Niet lang geleden hield men 10% aan, maar door het dalen van de goudprijs is dit nu nog maar 7,8%. Om aan de mogelijk nieuwe grens te voldoen zou de SNB de komende jaren minstens 500 ton per jaar moeten kopen. Dit zou een enorme impact kunnen hebben op de goudprijs. Zeker als andere Centrale Banken het voorbeeld zouden volgen.

In de afgelopen drie jaar hebben de Zwitsers de waarde van hun munt weten te stabiliseren rond de 1.20 ten opzichte van de euro. Dit werd nodig nadat de munt in de zomer van 2011 richting de 1 euro schoot. De kunstmatig lage koers van de Frank met als effect de extreem lage rente heeft in Zwitserland al tot een onroerend goed bubbel geleid.

Wanneer het referendum de SNB aan banden legt wordt het heel erg moeilijk om de Frank nog langer aan de euro te koppelen. Dit werd al lastig omdat de koers van de Euro zelf onder druk staat. Daar komt bij dat de ECB waarschijnlijk volgend jaar verder gaat verruimen. Eén van de weinige instrumenten die de SNB nog over heeft is een negatieve rente. Daar komt bij dat er in Zwitserland deflatie dreigt. Wanneer de stimulerende monetaire politiek van de SNB moeten stoppen en de rente nog verder zakt, wordt deflatie een steeds groter probleem.

Naarmate het referendum dichterbij komt zien we de koers van de Frank richting de 1,20 kruipen. Blijkbaar zijn er al speculanten bezig met het opkopen van de Frank en wil de markt de bereidwilligheid en de mogelijkheden van de SNB testen. Een hogere koers van de Frank betekent problemen voor de Zwitserse exporten en lagere prijzen voor haar importen. Meer deflatoire druk dus. 

Het is niet de eerste keer dat een vergelijkbare vraag in een referendum aan het volk wordt voorgelegd, echter nog nooit was het percentage voorstemmers zo groot. Zoals het er nu uitziet zal het een nek aan nek race worden, met mogelijk zeer grote gevolgen. 

Michael Toorop, Managing Partner Persist Global Wealth Management.