Een persoonlijk bericht uit Turkije van uw DDS-hoofdredacteur

Eerder dit jaar nam ik De Dagelijkse Standaard officieel over van Joshua Livestro. Hoewel dat voor mij een droom was die uitkwam, baarde de overname mij ook enigszins zorgen.

Normaal als je een bedrijf overneemt kijk je alleen naar de financiën en de potentie. Als die goed zijn, en dat zijn ze voor DDS, heb je verder weinig zorgen. Je gaat ervoor en dat is het dan: je bent eigenaar.

In mijn geval was dat een beetje anders. Ik had er namelijk een zorg bij: omdat ik grote delen van het jaar in Turkije (in Izmir) ben, wist ik dat ik als ik DDS zou overnemen mogelijk verantwoordelijk zou worden gehouden voor alles wat wij hier publiceren. En met 'alles' bedoel ik natuurlijk eerst en vooral kritiek op het autocratische regime van Recep Tayyip Erdogan.

Dat was geen sinecure. Erdogan is de afgelopen jaren namelijk steeds dictatorialer geworden. Buitenlandse journalisten worden zomaar gedeporteerd en Turkse journalisten worden op grote schaal vastgezet. Zou ik eenzelfde lot ondergaan als ik DDS overnam?

Misschien niet, maar misschien ook wel.

Ik moest mezelf dus de vraag stellen of ik bereid was om dat risico te nemen. Voor buitenstaanders is het heel gemakkelijk om te roepen dat je dit moet doen: 'Moedig zijn, man! Kop op! Staan voor je principes!'

Dat zijn uitspraken die eerst en vooral gedaan worden door mensen die in een veilig land leven waar niemand ze ooit lastig zal vallen om hun mening. Zo'n land was Turkije al heel lang niet meer.

Na serieuze discussies met mijzelf en mijn vrouw besloot ik om de stap toch te nemen. Je bent journalist/blogger/columnist of je bent dat niet. Natuurlijk ga je niet bewust dingen zeggen waardoor je opgepakt kan worden, maar je moet ook weer niet zo bang zijn dat je de waarheid niet durft op te schrijven, ongeacht de consequenties voor jezelf én je gezin.

Daarom nam ik DDS over. Ik was, en ben, buitengewoon trots op alles wat we hier bereikt hebben.

Toen kwam 15 juli. Op die dag probeerde een klein deel van het Turkse leger een coup te plegen. Als de staatsgreep gelukt was zou Turkije een tijdlang geregeerd worden door militairen. Hoewel ik een verklaard tegenstander ben van de islamist Erdogan wist ik dat een militaire coup alles behalve een feestje zou zijn. In het verleden zijn er meer van dat soort coups geweest: zij werden altijd gevolgd door zuiveringen en vergaande wettelijke maatregelen waardoor critici vogelvrij verklaard werden en mensen letterlijk werden opgesloten in hun eigen huis. Dat is waarom ik in de nacht van 15 op 16 juli naar een kleine buurtwinkel ging (die zijn vaak tot 2 uur 's nachts open) om voedsel en drinken in te slaan. Het kon zomaar zo zijn dat we de komende dagen niets meer konden kopen.

Tegelijkertijd wist ik ook dat het ook helemaal mis zou gaan als de coup mislukte. Erdogan was altijd al van plan om alleenheerser te worden. Een mislukte staatsgreep zou hem de mogelijkheid en het excuus geven om eindelijk écht toe te slaan en alle macht naar zich toe te trekken.

Dat laatste bleek uiteindelijk inderdaad te gebeuren. Erdogan overleefde de staatsgreep en was een dag later sterker en machtiger dan ooit. Sindsdien hebben tienduizenden mensen hun baan verloren, zijn er duizenden militairen opgepakt, zijn talloze journalisten in de gevangenis gegooid, en dreigt de overheid met nog veel meer maatregelen die er allemaal op gericht zijn om Erdogans tegenstanders uit te schakelen.

Journalisten die ik ken en las zijn de afgelopen weken en dagen opgepakt. In één geval weigerde een journalist zichzelf aan te geven waarna, aldus berichten op Twitter, de politie zijn vrouw oppakte. Dit alles om druk op hem te zetten. Het zijn afgrijselijke dingen... maar tegenwoordig horen ze er helaas gewoon bij in Turkije.

In de tussentijd zijn wij van DDS -- zowel andere redacteurs als ikzelf -- doorgegaan met het bekritiseren van het dictatoriale beleid van Erdogan. De zuiveringen die hij doorvoert zijn onmenselijk en duidelijk in strijd met de mensenrechten. Tussen neus en lippen door geeft het Erdogan regime dat zelf ook toe; anders had men het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens immers niet tijdelijk opgeschort. Dat ze dat wel gedaan hebben is een duidelijk teken dat ze beseffen dat ze te ver gaan.

En toch doen ze het.

Zoals ik gisteren op Twitter schreef is het gevolg hiervan dat ik -- en anderen zoals ik -- er tegenwoordig ernstig rekening mee moeten houden dat ook wij uiteindelijk op een zwarte lijst terecht kunnen komen. Ja, het kan zomaar zo zijn dat de politie binnenkort ineens voor de deur staat omdat 'men' het niet kan verkroppen dat ik Erdogan niet aanbid.

https://twitter.com/MichaelvdGalien/status/760222895620526080

Het is zelfs zo erg dat ik al een plan heb gemaakt voor noodgevallen. Mocht ik het doelwit worden, dan weet mijn vrouw wat ze moet doen en wie ze moet contacteren. Op die manier hoop ik ervoor te zorgen dat, als ik eraan moet geloven, ik zo snel mogelijk weer op vrije voeten kom.

Mensen die nooit in een land hebben gewoond waarin dit mogelijk is zullen niet begrijpen hoe zwaar zoiets op je gemoed kan drukken.

Natuurlijk zijn er ook mensen die roepen dat ik -- en anderen zoals ik -- Turkije dan maar heel snel moeten verlaten. Pak je koffers en klaar! Zo simpel is dat niet. Ten eerste heb ik een Turkse vrouw die een hechte relatie heeft met haar familie. Het is niet gemakkelijk voor haar om hen permanent achter te laten. Daarnaast heeft ze een behoorlijk goede baan. Als we gedwongen worden om dit land definitief te verlaten zal ze niet zomaar even een andere baan krijgen waarmee ze net zoveel kan verdienen.

Tenslotte houd ik ondanks Erdogan van Turkije. Ja, 50% van het Turkse volk steunt hem, maar dat komt voor een groot deel doordat de media al lang niet meer neutraal zijn. Veel Turken -- met name het laagopgeleide deel van de bevolking -- hebben geen idee wat er echt gebeurt. Natuurlijk zijn er ook diehard Erdoganists die hem altijd zullen steunen, en die het maar wat mooi vinden dat hij steeds autocratischer wordt. Maar dat geldt écht niet voor alle mensen die op hem en zijn AKP gestemd hebben.

Vergis je niet: Turkije is een ongelooflijk mooi land en het Turkse volk is over het algemeen warm en vriendelijk. Je keert het niet zomaar de rug toe, zéker niet nu ze juist behoefte hebben aan liberale stemmen: stemmen die een middenweg verkondigen tussen het islamisme van de regering en de sociaaldemocratische denkbeelden van de grootste oppositiepartij.

Daarom blijf ik vasthouden aan mijn huidige manier van leven. Ja, het is zeer wel mogelijk dat de autoriteiten uiteindelijk genoeg van mij zullen krijgen en me zullen targeten. Daar moet ik rekening mee houden -- en, tussen jou en mij gezegd en gezwegen is dat eigenlijk best wel eng: kijk maar naar de manier waarop Ebru Umar behandeld is. Daar word je bepaald niet blij van -- maar dat betekent niet dat ik de hoop nu al opgeef. We gaan door zolang we kunnen... en daarna zien we wel.