Dit handige ontwerp komt uit 1845. Nu verandert het levens

Twee eeuwen oud, en toch kunnen we nog iets leren van dit ontwerp.

Het is weer december: de maand van gezelligheid, cadeaus, feest, oliebollen en... vuurwerk. Allemaal leuk en aardig, maar helaas kan dat nog eens ernstig fout gaan. Genoeg kwajongens hebben al een hand verloren aan het domweg onveilig afsteken van vuurwerk. Ze moeten dit bekopen met een leven lang gemis van deze hand.

Maar nu lijkt een nieuwe uitvinding het leven toch wat te kunnen verlichten voor eenieder die om wat voor reden dan ook (een deel van) een hand mist. Het gaat om een handprothese, een kunstmatige hand die de gebruiker weer enigszins in staat stelt om de hand te gebruiken. Bijzonder? "Zulke dingen worden nu eenmaal wel eens uitgevonden", denk je misschien. Maar toch ligt er een bijzonder verhaal aan de kunsthand ten grondslag.

De Amerikaanse ontwerper Ivan Owen was al lange tijd bezig met het ontwerpen van een dergelijke prothese. Toch kreeg hij het, ondanks zijn expertise, niet voor elkaar. Vooral het aansturingsmechanisme voor de vingers had hij, tsja, nog niet helemaal in de vingers. Zonder dit mechanisme zijn de vingers niet te bewegen, en is de prothese dus eigenlijk nutteloos.

Uiteindelijk kwam de oplossing uit een onverwachte, oude hoek. Owen nam toevallig een digitaal kijkje in de collectie van de nationale bibliotheek van Australië, die haar collectie heeft gedigitaliseerd en online beschikbaar stelt. Daarin vond hij notities van ene dokter Robert Norman: een chirurg die midden 19de eeuw in Australië leefde. Één van zijn 'klanten' was korporaal John Coles, die zijn hand had verloren bij een ongeluk met buskruit. De hand die Dr. Norman in 1845 voor hem maakte werkte kennelijk erg goed, want de korporaal had er nog 30 jaar, tot zijn dood, plezier van. Toch was het ontwerp verder, voor zover bekend, nooit meer voor iemand anders gemaakt.

[caption id="attachment_127123" align="aligncenter" width="700"] De onderdelen voor de hand. Foto: National Library of Australia[/caption]

Owen besloot het ontwerp uit te proberen, en warempel: het werkte beter dan de ontwerpen die hij zelf had kunnen verzinnen! De dokter had twee eeuwen geleden dus al een probleem opgelost dat de ontwerper zelf niet had weten op te lossen. Hij heeft het uiteindelijk ontwerp vrij beschikbaar gesteld en verkoopt de protheses zo goedkoop mogelijk, zodat zoveel mogelijk mensen toch nog gebruik kunnen maken van de eeuwenoude kennis.

Toch heeft hij het ontwerp wel iets aangepast: de nieuwe hand is van plastic, terwijl de oude van walvisbotten was gemaakt. Al met al een ontzettend handige ontdekking, of niet?