Derde Intifada?

De toestand begon al uit de hand te lopen toen Hamas in Gaza het zuiden van Israël bombardeerde met een regen van raketten begin vorige week. Toen kwam op maandag 30 juni het nieuws dat de vermoorde lichamen van de drie ontvoerde Joodse jongens waren gevonden in Halhoul ten noorden van Hebron.

De details over die moorden die de volgende dag werden vrijgegeven zorgden voor woede en verontwaardiging onder de Israëlische joden. Na de begrafenis van de drie werden op diverse plaatsen in het land betogingen gehouden waarin werd geroepen om wraak. Het tekende de atmosfeer maar niemand verwachtte wat er die nacht zou gebeuren.

Een aantal Joodse Israëli’s die behoren tot de harde kern van de Beitar Jeruzalem hooligangroep ‘La Familia’ hadden deelgenomen aan een demonstratie in Jeruzalem waarin het spreekkoor ‘dood aan de Arabieren’ werd aangeheven. Uit de details die tot nu toe zijn gepubliceerd is gebleken dat zij na afloop van die demonstratie besloten om wraak te nemen en een Arabier te vermoorden.

Die Arabier was Mohammed Abu Khdeir uit de wijk Shuafat in Noord-Jeruzalem. Zijn verbrande lichaam werd een uur na zijn ontvoering gevonden in het Jeruzalemse Woud.

Wat volgde was een explosie van Arabisch geweld die Israël in een klap terug deed keren naar de begin van de Tweede Intifada in 2000. Het geweld beperkte zich oorspronkelijk tot Jeruzalem waar honderden Arabieren op grote schaal vochten tegen de politie, vernielingen aanrichtten, brandbommen wierpen, bussen bekogelden en Joden aanvielen. Kort daarop verspreidde het geweld zich over heel Israël. In gebieden waar Arabieren wonen werden Israëlische auto’s en bussen aangevallen en werden op grote schaal vernielingen aangericht.

Op de West-Bank was de situatie al niet anders. Het graf van Joseph in Nablus (Shechem) werd in de nacht van zondag op maandag bijna opnieuw verwoest (eerder gebeurde dit in 2000). Palestijnen probeerden brand te stichten in de tombe, maar werden tegengehouden door de PA-politie. In Beit Umar vlakbij de plek waar vorige week de lijken werden gevonden van de drie Joodse jongens bekogelden Palestijnen de IDF en Israëlische auto’s met stenen en brandbommen. Ook hingen zij een Nazi-vlag aan een telefoonkabel. In El Arub even verderop voorkwam de IDF dat Palestijnen hoofdweg 60 afsloten. Deze weg verbindt Jeruzalem met Hebron.

In Zuid-Israël bleef de rakettenterreur uit Gaza intussen onverminderd voortduren. Eind vorige week leek het er even op dat Israël opnieuw Gaza zou binnentrekken. De IDF begon troepen over te brengen naar de grensstreek met Gaza, maar interne verdeeldheid in het Israëlische veiligheidskabinet voorkwam voorlopig een grote actie tegen Hamas. Israël beperkte zich tot luchtacties tegen Hamas en tegen de andere terreurgroepen in Gaza. De situatie in het zuiden is echter ook aan het escaleren. Nadat Hamas en andere terreurgroepen raketten begonnen af te vuren op de Israëlische steden Beer Sheva en Ashdod voerde de IAF haar aanvallen op Gaza op.

In nacht van zondag op maandag werden 14 doelen in Gaza aangevallen. Hierbij werden negen leden van Hamas en Islamic Jihad gedood. Daarop beschoten Palestijnen een Israëlische grenspatrouille met een anti-tankraket.

De gebeurtenissen van de laatste week hebben Israël teruggezet naar de tijd van de Tweede Intifada. De spanning is duidelijk voelbaar en met name Jeruzalem lijkt opnieuw op een belegerde stad. De verhouding tussen Joden en Arabieren lijkt nu onherstelbaar beschadigd.

Dat was al het geval voordat de huidige geweldsgolf het land overspoelde. De moord op Eyal Yifrach, Gilad Shaar en Naftali Fraenkel, die minderjarig waren, en vooral de wijze waarop zij om het leven werden gebracht, was voor het Israëlische publiek een traumatische shock.

De moord op Abu Khdeir zorgde daarna voor een nieuwe shock. Het Arabische geweld dat volgde op die moord zorgt voor spanning en angst in de getraumatiseerde Israëlische samenleving. De schaamte over het feit dat Joden verantwoordelijk zijn voor de dood van de Arabisch jongen is groot, maar ook de woede over de reactie van de Arabieren. Een derde Intifada lijkt niet langer uit te sluiten.

Of de situatie werkelijk verder zal afglijden richting die Derde Intifada hangt onder andere af van de Israëlische reactie op het Arabische geweld. Tot nu toe is zichtbaar dat premier Netanyahoe probeert om de rust in het land te herstellen via maatregelen die tot doel hebben om de situatie niet verder te laten escaleren.

Er is echter gegronde vrees dat de geest al uit de fles is. De Islamisten die ook onder de Israëlische Arabieren hun aanhang wisten te vergroten, hebben een direct belang bij escalatie van de situatie. Het is daarom dat in plaatsen zoals Um al-Fahm en Arabische dorpen in Galilea het geweld blijft voortduren.

Hamas was al vanaf het moment dat de Palestijnse eenheidsregering werd gevormd, uit op een nieuwe confrontatie met Israël. De leiders van de organisatie stuurden bewust aan op een nieuwe Intifada en lijken nu hun doel te bereiken.