Hans Smolders heeft het voor elkaar, hoor: hij heeft een petitie met 35.000 handtekeningen verzameld waarin wordt opgeroepen Volkert van der Graaf niet vervroegd vrij te laten. Vreemde gang van zaken.
Allereerst wil ik even helder hebben wat ik van Volkert vind: een achterbaks mannetje, een anti-democraat, dader van wellicht de meest schokkende moord van de afgelopen honderd jaar in Nederland. Ik gun 'm dan ook het wegrotten in een gure gevangenis voor de rest van zijn leven.
Waarom ik Volkert zo'n verachtelijk figuur vind? Vanwege onze rechtsstaat. Iedereen heeft daarin recht op z'n eigen mening, hoe bespottelijk ook, en verdient het beschermd te worden. Niemand mag worden vermoord om z'n opvattingen, en moet desgewenst beveiligd worden. Pim Fortuyn, het slachtoffer van de daad van Van der Graaf, had het recht af te wijken van de norm.
Maar onze rechtsstaat staat nog voor andere punten. De overheid heeft zich, net zo goed als burgers, aan de wetten van het land te houden. Dat betekent dat de overheid zonder aanziens des persoons de wetten toepast op mensen.
U snapt: die andere basisregel van onze rechtsstaat laat zeer weinig ruimte over om Volkert anders te behandelen dan andere criminelen. Natuurlijk: die 18 jaar celstraf was een schokkend lage sanctie, en die vervroegde vrijlating is een idiote constructie. Echter: ten tijde van de rechtszaak tegen Van der G. waren dit nu eenmaal de voorwaarden tegen welke de Milieudefensie-freak is vastgezet. De rechters op de zaak kunnen naar eer en geweten zeggen dat ze de regels correct hebben toegepast.
Een staat die het recht krijgt om voor wat voor reden dan ook eenmaal gegeven straffen weer om te zetten in andere, mogelijk ergere straffen, is dan geen echte rechtsstaat meer. Net zo zeer als dat het niet fair is om de spelregels aan te passen terwijl het spel bezig is, is het niet eerlijk gegeven straffen te wijzigen. Een overheid die dergelijke mogelijkheden krijgt, wordt eng. Dan kan met terugwerkende kracht een onze democratie vervormd worden tot iets wat in de verste verten niet meer op een rechtsstaat lijkt.
En laten we nu juist dat zo belangrijk hebben gevonden toen we op 6 mei 2002 zo geschokt waren over de gruwelijke daad van Volkert van der Graaf.