De heilloze weg van de bail-out-bepleiters

Nog geen jaar geleden werd er gerept over de 'no bail-out clausule' in het EU Verdrag. Inmiddels zitten Griekenland en Ierland aan het EU-subsidie-infuus en zit de wachtkamer vol met nog een viertal landen.

De 'no bail-out clausule', die beoogde te voorkomen dat fiscaal verantwoorde eurolanden moeten opdraaien voor de lakse financiële huishouding van andere eurolanden, verdween als sneeuw voor de zon toen het, via de kredietcrisis, een beetje spannend werd. Toen heette het plots dat het EU Verdrag in geval van "uitzonderlijke omstandigheden" ruimte biedt voor bail-outs en zo geschiedde: eerst werd Griekenland gered en later volgden de European Financial Stability Facility (EFSF) en het European Financial Stabilisation Mechanism (EFSM), een tweetal tijdelijke EU-reddingsfondsen die Ierland van leningen voorzagen. Portugal, Spanje en Italië zijn op dit moment de voornaamste kanshebbers om als volgende een bail-out te ontvangen, maar ook onze zuiderburen maken een goede kans.

Medio 2013 zullen de twee tijdelijke reddingsfondsen worden vervangen door het European Stability Mechanism (ESM), een permanent reddingsfonds. Jawel: een permanent reddingsfonds. 'There is nothing so permanent as a temporary government program', waarschuwde Milton Friedman al. Want zo ver is de EU afgezakt: van een 'no bail-out clausule' naar een situatie waarin op voorhand geld gereserveerd is voor bail-outs. Elk euroland heeft recht op het geld, het enige vereiste is dat men een zooitje van de publieke financiën maakt. Het enkele bestaan van het reddingsfonds zal onverantwoord boekhouden al stimuleren, zodat de economische noodzaak van het reddingsfonds in hoge mate een self-fulfilling prophecy wordt.

Wie verwacht dat de bepleiters van meer Europese invloed hieruit lering trekken of dat de ontvangers van de noodhulp zich bescheiden opstellen, heeft het mis. Totaal mis. Eurofielen - voorstanders van een gigantische Europese overheid - zien in het falen van een grotere Europese overheidsmacht alleen maar een stimulans om voor nóg meer Europese bemoeienis te pleiten. En Griekenland en Ierland vullen hun dagen met geklaag over de hoge renten die zij betalen op hun EU-noodleningen. Men wil een lagere rente, maar wil daar niets voor terugdoen om het risico dat ze uiteindelijk niet in staat zijn om de leningen terug te betalen te verkleinen. Je verzint het niet: met de ene hand accepteren ze EU-noodhulp en met de andere hand wimpelen ze de geldschieters af als garanties als tegenprestatie geëist worden.

De weg van de bail-outs is heilloos: hij leidt alleen maar naar nog meer fiscaal onverantwoord boekhouden, nog minder nationale soevereniteit en nog meer spanningen tussen eurolanden die plots in elkaar een potentiële pinautomaat of juist een gevaar voor de eigen portemonnee zien. EU, ga terug naar start: die 'no bail-out clausule' was zo gek nog niet.