De grote opdracht van moderne ouders: kinderen aan het lezen krijgen in een digitaal tijdperk

Als kind kon ik geen genoeg krijgen van boeken. Ja, ik speelde de hele dag door buiten, maar als ik dan eenmaal binnen was, was het leestijd. Niemand hoefde me daartoe te dwingen; ik ging zelf naar de bibliotheek en vroeg mijn ouders in de boekenwinkel om een boek voor me te kopen. Wat mij betreft waren boeken een geweldig avontuur; elke keer werd ik weer meegezogen in een fantastisch verhaal. Vervolgens inspireerden die boeken me om overdag zélf op avontuur te gaan. Natuurlijk was dat avontuur feitelijk nogal beperkt, maar wat mijzelf betrof was ik een spion, een verzetsheld, een professionele voetballer, een maffiabaas, een superheld, of wat dan ook. Het was geweldig.

Hoewel ik in mijn tijd al een uitzondering was (ik ben 32 jaar oud, dus een millennial), waren er toch nog wel vrij veel kinderen die op zijn minst regelmatig een boek lazen. Het hoorde er ook gewoon bij. Het werd gestimuleerd op school, en veel ouders waren er ook actief bij betrokken. In mijn geval was ik als baby al gewend boeken te 'lezen': elke avond voor het slapen gaan las mij vader mij voor. Eerst begon dat ongetwijfeld met een simpel kinderboek, met vooral heel veel plaatjes, maar ik kan me nog heugen dat hij me op vijf-jarige leeftijd al een boek voorlas over de Tweede Wereldoorlog. Natuurlijk vond ik die verhalen doodeng, maar eigenlijk vond ik het ook wel weer erg interessant. Geen wonder dat ik van jongs af aan altijd erg bezig was met dat tijdperk in onze geschiedenis.

Mijn ouders hadden dus nooit een probleem om mij aan het lezen te krijgen. Ik vond het volkomen normaal om te lezen -- en zij ook.

Helaas is dat tegenwoordig heel anders, in ieder geval in de meeste gezinnen. Steeds meer ouders merken dat het bijkans onmogelijk is om hun kinderen zover te krijgen een boek te lezen. De nieuwe generatie is continu digitaal bezig; ze zitten de hele dag video's te kijken (YouTube) of spelletjes te spelen op een computer, tablet of smartphone. Als je ze dan na wekenlang onderhandelen eindelijk zo ver krijgt dat ze een boek openslaan geven ze maar al te vaak alweer snel op onder het motto dat het allemaal 'te saai' is. Of eigenlijk: dat het te langzaam gaat. Video's en games gaan immers razendsnel. Een boek moet je echt in je opnemen.

Gelukkig hoeven ouders met dit soort kinderen zich geen al te grote zorgen te maken. Ja, het is belangrijk om te lezen -- het is goed voor je hersenen, dat geldt voor volwassenen, maar al helemaal voor kinderen met een onvolgroeid brein -- maar het is ook mogelijk om je kinderen er uiteindelijk écht voor te interesseren. Hoe? Welnu, Stichting Lezen heeft gelukkig een paar bijzonder goede tips.

Eén van de belangrijkste tips is: zorg ervoor dat er boeken in je huis zijn. Heel gek, maar kinderen kopiëren vaak het gedrag van hun ouders. Als ze het volstrekt normaal vinden om jou een boek te zien lezen zullen ze dat zelf ook sneller doen. Dit punt is met name belangrijk voor vaders, vrouwen (moeders) lezen namelijk gemiddeld gezien aanzienlijk meer dan mannen (vaders). Aangezien jongetjes hun vaders imiteren is het belangrijk dat zij zien dat hun vader ook leest, en dat het lezen van een boek dus niet een 'vrouwenhobby' is.

Daarnaast is het belangrijk om zo vroeg mogelijk te beginnen. Als gezegd las mij vader mij elke dag voor. Lezen hoort daardoor bij mijn dagelijks leven. Sterker nog, 32 jaar later ga ik nog altijd alleen slapen als ik eerst even gelezen heb. Soms is dat 'even' een half uur, maar het kan ook zomaar uitlopen op het viervoudige. Ik twijfel er geen moment aan dat dit door die ervaringen van mijn eerste paar jaar op deze aardbol komt. Had mijn vader mij niet voorgelezen, dan was ik nu vrijwel zeker géén lezer geweest. En ja, dat had ik een groot verlies gevonden.

Een andere belangrijke tip is: zorg ervoor dat de boeken die je voor je kind kiest aansluiten bij zijn (of haar) interesses. Houd je kind van voetbal? Waarom geen boek over Snelle Jelle? Is hij meer geïnteresseerd in superhelden? Koop een stripboek over Batman, Superman of Spiderman. Een ander voortreffelijk idee is om een kinderboek met naam te kopen voor je kind. In zo'n boek verschijnt je kind als één van de karakters. Zo is er "Woezel & Pip: Hallo lief lammetje." Het lammetje in het verhaal krijgt de naam van je kind, waardoor het allemaal veel persoonlijker en, natuurlijk, interessanter wordt.

Tenslotte is er natuurlijk nog een handige oplossing voor ouders die hun kind maar niet zover kunnen krijgen dat ze hun tablet even links laten liggen: digitale boeken. Min of meer alle boeken die in papiervorm verschijnen zijn tegenwoordig ook leverbaar in een digitale versie. Je kunt die boeken online kopen en gewoon in een app openen. Misschien dat het daardoor gemakkelijker wordt voor een modern kind, dat continu naar een scherm staart, om daadwerkelijk een verhaal te lezen.