De AOW wordt een puzzel voor iedereen

Mijn grootste bezwaar tegen het loslaten van de AOW-leeftijd van 65 jaar is altijd geweest dat daarmee het hek van de dam was en er een woud van ondoorzichtige uitzonderingsregelingen ontstaat. Dat is uitvoeringstechnisch niet alleen veel duurder dan het oorspronkelijke simpele stelsel, maar - het belangrijkste van alles - maakt het voor de individuele burger die zelf zijn oudedag moet regelen veel onoverzichtelijker. De ellende is bovendien dat het verhogen van pensioenleeftijden heel doortastend lijkt (zelfs Italië gaat naar 66), en daarmee geweldig attractief is voor politici in het hier en nu, maar dat we maar helemaal moeten afwachten of alles wel zo efficiënt uitpakt als het nu lijkt. Persoonlijk zie ik helemaal niet waarom het zo efficiënt zou zijn om dure werknemers met gouden arbeidsvoorwaarden die allang over hun productieve hoogtepunt heen zijn nog langer te laten doorwerken. En iedereen die zulke arbeidsvoorwaarden niet heeft, is er voor zijn 65ste allang uitgegooid (en zal toch op de een of andere manier in een bijstandsregeling vallen). Efficiënt is een betere arbeidsmarkt voor jongeren én ouderen, maar die gaat door dit soort maatregelen beslist niet ontstaan.

Erger is nog dat er nu ook een aparte regeling komt voor 'zware beroepen', die wel met 65 met pensioen mogen gaan. Dit als toezegging van VVD-minister Henk Kamp aan de PvdA. Wat zware beroepen zijn, en wie die uitvoeren, is praktisch onmogelijk te bepalen, tenzij de politiek zich voor een bepaalde uitverkoren en bijzonder hardwerkende groep sterk maakt. Zulke definities geven belangengroepen als De Nieuwe Vakbeweging bij voorbaat opnieuw emplooi, hoewel je beter kunt zeggen dat de PvdA - en met haar minister Kamp, die aan de PvdA-verlangens tegemoet komt - de algemene belangen van de Nederlanders in de steek laat. Want het zijn niet alleen werknemers die 65 hopen te worden, dat geldt voor iedereen. Dat simpele criterium wordt nu losgelaten doordat de politiek steeds meer rekening wenst te houden met de 'hardwerkende Nederlander'. Nogmaals: wie dat is, staat geenszins vast. Je hebt ook Nederlanders die dan weer wel en dan weer niet hard werken. Alles wat van de verstikkende regelmaat afwijkt, zal hier last van krijgen. Vooral mensen in goede doen plegen nogal wat vakantiereisjes te maken, en gelijk hebben ze. Maar die heiligverklaring van de 'hardwerkende belasting en premiebetaler', met de zware beroepen als toppunt van arbeideristische maatschappelijke dienstbaarheid, brengt een slecht doordacht en onvoorspelbaar populistisch element in de oudedagsvoorzieningen waar niemand baat bij heeft. Op een oudedagsvoorziening, en zeker op een collectieve volksverzekering als de AOW, moet je kunnen rekenen, en dat wordt moeilijk als tijdens je leven telkens de regels worden veranderd en er telkens nieuwe inzichten komen op wat 'zware beroepen' zijn en wie wel of niet braaf genoeg is geweest om voor 'het volle pond' in aanmerking te komen.

Zo wordt ook de AOW een puzzel voor iedereen die al vroeg moet gaan sparen om zelf zijn (aanvullende) pensioen te regelen. Dat de Nederlandse politiek, links en rechts incluis, hiermee koehandel bedrijft omdat het nu beter uitkomt, is een regelrecht schandaal. Maar net als met de WAO, de euro of voor mijn part de immigratie zal pas over vijftien jaar worden vastgesteld hoe stom het is geweest dat er van een AOW als oorspronkelijk kroonjuweel van de sociale zekerheid met instemming van alle gevestigde partijen een willekeurig allegaartje is gemaakt. Inderdaad, een glijdende schaal. Zo gaan die dingen.