Cyprus is een blauwdruk: Straks in ieder Europees theater

Afgelopen maandag heeft het Europese Parlement besloten dat Cyprus een blauwdruk is, als het om de afwikkeling van failliete banken die ‘too big to fail zijn’ gaat. Het enige verschil is, dat het nu vantevoren bekend is en niet pas achteraf bekend gemaakt wordt zoals in Cyprus.

De Europese Commissie had vorig jaar juni al een voorstel gedaan voor een ‘bank recovery and resolution proposal, welke nu in iets gewijzigde vorm is goedgekeurd door de economische commissie van het Europese parlement. Dit R&R-voorstel tot een eenduidige en gemeenschappelijke aanpak van failliete banken in de gehele Eurozone is één van de ingrediënten van de bankenunie (naast de ECB als Europese Bancaire supervisor en een Europees depositogarantiestelsel tussen banken onderling).

Het voorstel schrijft een volgorde voor, waarin stakeholders rondom de failliete TBTF-bank aansprakelijk worden gesteld: Eerst de Eigenaren, dan de aandeelhouders, dan de spaarders met deposito’s van meer dan een ton bij die bank, dan de belastingbetalers van het land waar de bank is gevestigd, dan het ESM (of in een ‘ernstig geval’ de rest van de Eurogroep direct, voegde het Europese parlement er nog aan toe). Ergens in dit rijtje van aansprakelijkheid hoort ook een depositogarantiestelsel thuis, maar op nationale schaal bestaat die de facto niet, omdat het gegarandeerde bedrag vanwege de grootte van een ton per deposito door geen enkele overheid voorgeschoten kan worden in de praktijk. Dit was het geval bij het failliet van SNS, maar ook bij het failliet van de Cypriotische banken.

Op Europese schaal is er nog geen DGS ingesteld, dus staat dat ook niet in het rijtje. Ook op de Europese schaal zal het DGS overigens een paraplu blijken die u enkel hebt als de zon schijnt en u wordt afgepakt als het regent. Dit, om het simpele feit het gegarandeerde geld er niet is bij de overige Europese banken. Het is rekentechnisch ondoenlijk om een spaarbedrag van een ton te garanderen, dat groter is dan een gemiddeld spaardeposito, omdat er dan altijd geld van buiten de bancaire sector zal moeten worden ingebracht om een domino-effect tussen banken onderling te voorkomen. Een gemiddeld spaarbedrag op een bankrekening in Nederland is circa 35 duizend Euro volgens het CBS. De hoogte van een ton aan gegarandeerd spaargeld is de eerste fout in de hele ‘bank recovery en resolution proposal’.

De tweede fout is dat er niets wordt ondernomen om te voorkomen, dat banken ‘too big too fail’ zijn of worden. De oorzaken van het bankenprobleem worden dus niet structureel aangepakt, maar de symptomen wel. Wat er geregeld wordt, is een handleiding voor een ‘bial-in’ van banken die ‘too big to bail-out’ zijn. Zogenaamd om de belastingbetaler te sparen, maar dan op een wijze dat de belastingbetaler altijd iets kwijtraakt. Er is in de resolutie niet afgesproken, dat de belastingbetaler altijd ontzien wordt en het is eigenlijk onbegrijpelijk waarom dat niet is afgesproken. Dat zou pas van vrije marktdenken getuigen en daar ontbreekt het nu net aan in de Europese financiële wereld met alle fatale gevolgen voor de belastingbetaler van dien.

Deze bank-R&R-oplossing lost het socialiseren van particuliere risico’s niet op. Het belooft enkel de pijn voor het collectief te verzachten die enkelen veroorzaken, maar kan en zal dat nooit waarmaken, zolang banken too big too fail blijven en het gegarandeerde bedrag van het DGS hoger is, dan rekenkundig geleverd kan worden door de collega-bankiers. Omdat Cyprus een blauwdruk is, is het interessant om te kijken hoe het daar nu verder gaat:

- Eind juni moet blijken hoeveel de eigendommen van de Bank of Cyprus en de Cyprus Popular Bank waard zijn - Vervolgens wordt de balans opgemaakt, hoeveel geld er tekort is om een Tier-1 ratio van 9% te hebben voor de samengevoegde bank.

- Een deel van de niet-verzekerde deposito’s worden omgezet in aandelen van de bank en een deel van de niet-verzekerde deposito’s wordt als buffer achter de hand gehouden voor het geval de Tier-1 ratio moet worden aangevuld, wat te verwachten is.

- Kapitaal-controles blijven voorlopig bestaan en zullen pas heel geleidelijk gedurende het herkapitalisatieproces worden opgeheven. Enkel als er vertrouwen in dat proces komt.

- Het toenemde aantal ‘non performing loans’ (NPL’s) wordt gemonitord en betrokken bij de waarde van de banken. De Gouverneur van de Centrale Bank van Cyprus (Panicos, leuke naam-alert) noemt als risico’s van deze blauwdruk:

- Een negatieve economische spiraal, waarin de schulden van de Cypriotische overheid niet meer in de hand gehouden kunnen worden, omdat de recessie erger wordt dan voorzien, andere banken ook in de problemen komen vanwege de stijgende NPL’s en er niets aan gedaan kan worden wegens een imploderende bankensector.

- De waarschijnlijkheid dat de hervormingen helemaal niet volgens planning gaat verlopen. En hij spreekt vervolgens de hoop uit, dat de energiesector Cyprus komt redden, voordat het verloren is. Tsja. Zo ziet de redding van de Europese ‘too big too fail’-banken er dus uit in de toekomst, als het aan de Europese commissie en het Europese Parlement ligt.

Mijn mening hierover is, dat als de bail-in tool een wettelijke basis krijgt, dat dan alle bail-out mechanismen, het Europees depositograntiestelsel, de Banken Unie, enzovoorts, overbodig zijn en opgeheven moeten worden. De bail-in tool betekent namelijk, dat de grootste depositohouders de tien procent tier-1 ratio aanvullen, als deze te laag dreigt te worden. Belastingbetalers kunnen en moeten dan volledig gevrijwaard worden van welke aansprakelijkheid dan ook.

De noodzaak voor een Banken Unie komt dan in zijn geheel te vervallen. De no-bail out clausule kan dan weer in ere worden hersteld en het ESM kan worden opgeheven.